به گزارش خبرگزاری حوزه، دهم مهرماه به مناسبت روز تولد شهید مصطفی چمران، به عنوان"روز نخبگان" نامگذاری شده و بی شک این مساله، فرصت مناسبی است تا بیش از پیش بر اهمیت، نقش و تأثیرگذاری نخبگان در جامعه و لزوم توجه جدی به رسالت و مأموریتهای آنان تأکید کرد.
به هر حال نباید از یاد ببریم که نخبگان، مغزهای متفکر و سرمایههای معنوی یک جامعه به شمار میروند؛ آنان نه فقط در تولید علم و دانش، که در ترسیم نقشه راه جامعه و ارائه راهکار برای خروج از بحرانها و مشکلات می توانند و باید که پیشگام باشند.
اهمیت نقش آفرینی نخبگان در راستای حل مشکلات
دکتر ابراهیم عبدیپور، عضو هیئت علمی دانشگاه قم با بیان این که برپایه فرمایشات مقام معظم رهبری، امروزه یکی از مهم ترین مباحث در کشور ما ناظر به تلاش در راستای تقویت ایمان و امید درکشور است، اظهار داشت: از جمله عوامل مهمی که زمینه ساز افزایش اُمید در جامعه می شود، بهره گیری از ایده ها و نظرات نخبگان به خصوص صاحب نظران و اساتید و کارشناسان علوم انسانی در راستای حل مشکلات است، چه آن که این دسته از علوم نقش کلیدی و مبنایی در بین دیگر علوم بشری دارد.
وی افزود: در واقع ما باید با استفاده از ظرفیت جوانان و نخبگان، کاری کنیم که در جامعه امید به آینده حفظ و تقویت شود، کما این که از جمله مهم ترین رموز به منظور زمینه سازی برای رشد و پیشرفت جامعه، توجه به مقوله تقویت ایمان و امید است.
بهره گیری از توان نخبگان؛ عامل اُمیدافزا
وی همچنین خاطرنشان کرد: به عقیده بنده، یکی از مؤلفه های که ایمان و امید را در جامعه تقویت کند، توجه به جریان نخبگانی در کشور است و این که به ویژه در مسئولیت ها و مسندهای حاکمیتی و دولتی از ظرفیت نخبگان به درستی استفاده شود. در واقع باید از ظرفیت و فکر و ایده قشر فرهیخته و نخبه جامعه به شکل مطلوبی استفاده شود تا آن ها هم در جریان وضعیت و مشکلات کشور قرار گیرند و از سویی در بحث اقناع جامعه مشارکت فعال داشته باشند.
نفوذ بالای اجتماعی نخبگان در یک جامعه، فرصت است
حجت الاسلام و المسلمین محمد ملکزاده، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی نیز با اشاره به این که نخبگان در هر جامعهای در ردیف گروههای مرجع و تأثیرگذار اجتماعی قرار دارند، ابراز داشت: در فضای حکمرانی مطلوب، تصمیمسازی و پیشرفت نظام سیاسی در عرصههای مختلف اجتماعی، حل مشکلات و برون رفت از بحرانهای گوناگون به کنشگری فعالانه همه اقشار اجتماعی نیازمند است. در این میان حضور مؤثر و بههنگام نخبگان در مسائل مختلف با توجه به نفوذ و جایگاه اجتماعی و حیطه تخصصی آنان جهت راهنمایی و هدایت اقشار مختلف جامعه از اهمیت بیشتری برخوردار است.
وی همچنین افزود: تجارب متعدد تاریخی نیز نشانمیدهد که نخبگان با توجه به اینکه بخش قابل توجهی از جامعه آنان را رهبران فکری، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی خود میدانند، در وقایع تاریخی توانستهاند با ایجاد و تحریک احساسات اجتماعی در زمینههای گوناگون نقش مؤثری ایفا کنند. این در حالی است که عدم حضور یا حضور با کنشگری نامناسب این قشر بانفوذ در مسائل یادشده نیز میتواند آسیبهایی بر یک جامعه یا نظام سیاسی وارد کند و لذا تبیین ویژگیها و وظایف نخبگی و بررسی چالشها و آسیبهای نخبگان بهویژه برای اقشار جامعه امروز ما که مستقیماً آماج حملات دشمنان نظام و ملت ایران و امواج مسموم رسانههای بیگانه قرار گرفتهاند از اهمیت مضاعفی برخوردار است.
نخبه و ویژگیهای بارز آن کدام است!؟
عضو انجمن مطالعات سیاسی حوزه علمیه قم یادآور شد: البته باید توجه داشت که نخبه صرفاً به کسی که از دیگران بهلحاظ فکری و اندیشهای برتر و توانمندتر است اطلاق نمیشود؛ بلکه باید این توانمندی در مرحله عمل به اثبات برسد و فرد مدعی نخبگی باید در هر حوزهای اعم از سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و حوزههای دیگر بتواند وضعیت حال و آینده پدیدهها را در سطوح مختلف داخلی و بینالمللی تحلیل و بررسی و تبیین کند؛ حوادث و پدیدهها را مدیریت و در راستای ارتقای زندگی اجتماعی راهکارهای هوشمندانه ارائه کند.
وی بیان داشت: بی شک چنین عملکردی منوط به برخورداری نخبگان از شاخصهای مثبت اخلاقی، هوشمندی و دلبستگی به مردم و میهن خویش است. از سوی دیگر، مردم در جامعه اسلامی نیز موظف به الگو قراردادن نخبگانی با این ویژگیهای اخلاقی هستند؛ چنانکه امام علی (ع) میفرماید: " مردم در قیامت دنباله روی آن پیشوای حق یا پیشوای باطلی هستند که در دنیا پیرو او بودهاند؛ هر کس راستْدینان را به پیشوایی بگیرد، با آنان محشور، و هر کس منافقان را به پیشوایی برگزیند، با آنان محشور میگردد"
وظایف نخبگانی با توجه به شرایط امروز جامعه
حجت الاسلام و المسلمین ملک زاده ادامه داد: از سوی دیگر و از آنجا که ترقی و تعالی یا سقوط و اضمحلال هر جامعهای تا حد زیادی به نقش و کارکرد نخبگان آن جامعه وابستهاست، نوع اندیشه و تفکر آنان در اجرای صحیح یا ناقص برنامههای سیاسی و اجتماعی سرنوشتساز است؛ از این رو پرسش مهم پیرامون اینکه وظایف و کارکردهای نخبگان در جامعه چیست از مسائلی بوده که همواره ذهن اندیشمندان علوم سیاسی و اجتماعی را به خود مشغول نموده و پیرامون این سؤال نظریههای متفاوتی هم مطرح شدهاست
وی افزود: از سویی نخبگان موظف به ایفای نقش در یک حرکت تکاملی در جوامع انسانی هستند. انجام این وظایف باید در راستای تأمین نیازهای واقعی جامعه و برطرف کردن مشکلات مردم باشد. رهبر انقلاب اسلامی در دیدار جمعی از نخبگان و استعدادهای برتر علمی کشور در آبانماه سال جاری در توصیهای فرمودند: "وظیفه نخبگان احساس مسئولیت در قبال مسائل و مشکلات کشور است و دغدغه این قشر باید بر رفع مشکلات اجتماعی در عرصههای مختلف قرار گیرد. "
گزارش از: سید محمدمهدی موسوی
نظر شما