حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمدحسین رئیس‌زاده مدیر گروه فرهنگی ـ اجتماعی مرکز موضوع‌شناسی احکام فقهی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه با اشاره به فعالیت‌های این مرکز اظهار داشت: مرکز موضوع‌شناسی احکام فقهی با عنایت مقام معظم رهبری و به پیشنهاد حجت‌الاسلام والمسلمین فلاح‌زاده تأسیس شده است. از جمله وظایف اصلی این مرکز، «برگزاری نشست‌های علمی به‌منظور تبیین موضوعات فقهی» است.

نشست تخصصی درباره تحولات جهاد و ابعاد نوین آن

وی درباره نشست علمی که با موضوع «بازخوانی موضوعات باب جهاد، با توجه به تحولات اخیر» با ارائه‌ی آیت‌الله عباس کعبی عضو هیئت رئیسه مجلس خبرگان رهبری در این مرکز برگزار شد، گفت: نشست امروز پیرامون موضوعات مرتبط با جهاد و مسائل متفرقه‌ای برگزار شد که با توجه به مسائل روز و تحولات اخیر در حوزه جهاد از جمله ابزار، کیفیت و اهداف جهاد، مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

مدیر گروه فرهنگی ـ اجتماعی مرکز موضوع‌شناسی احکام فقهی اظهار کرد: تغییرات فناوری و تحولات راهبردی سبب شده است نگاه و مصادیق جهاد نیز دگرگون شود و در نتیجه بازخوانی مفاهیم و معیارها ضروری است. آیت‌الله کعبی، نیز در این نشست سخنانی بسیار قابل توجه مطرح کردند.

استاد حوزه علمیه قم گفت: گرچه به‌دلیل ضیق وقت، مباحث تنها در سطح کلی مطرح شد، اما مطمئناً این موضوعات نیازمند بررسی‌های تفصیلی‌تر است و امیدواریم با برگزاری جلسات آتی، این مباحث توسعه یابد و بحث‌های کارشناسی بیشتری پیرامون آن صورت بگیرد.

ضرورت باز تعریف میدان جهاد و مصادیق «جهاد فی‌سبیل‌الله» در عصر نوین

مدیر گروه فرهنگی اجتماعی مرکز موضوع‌شناسی احکام فقهی در توضیح یکی از مسائل محوری نشست بیان کرد: در گذشته، مفهوم میدان جهاد غالباً به مصداق میدان جنگ زمینی و روبرو شدن دو دشمن مسلح محدود بود؛ اگر کسی در آن میدان و در راه خدا کشته می‌شد، شهید محسوب می‌گردید، اما امروز با توجه به پیشرفت‌های تکنولوژیک و تغییرات در ابزار و شکل نبرد، باید پرسید میدان جهاد امروز کجاست و مصادیق «جهاد فی‌سبیل‌الله» چگونه تعریف می‌شوند. این پرسش‌ها مبنای بحث‌های نظری و فقهی در جلسات آینده خواهد بود.

حجت‌الاسلام والمسلمین رئیس‌زاده در ادامه تأکید کرد: هدف از برگزاری این نشست‌ها «شناسایی موضوعات مرتبط با جهاد در شرایط نوین و ارائه راهکارهای فقهی متناسب با تحولات روز» است. امیدواریم که جلسات آتی با حضور متخصصان و فقها به تعمیق و گسترش این مباحث کمک کند.

چالش‌های فقهی و مصادیق «جهاد» در عصر نوین

حجت‌الاسلام والمسلمین رئیس‌زاده با اشاره به تحول ماهیت نبردها در دوران معاصر گفت: نیاز است مسائل فقهی و حقوقی مصادیق جدید جهاد و وضعیت شهدای ناشی از حملات هوایی و موشکی جنگ اخیر مورد بررسی قرار گیرد.

وی تأکید کرد: پرسش‌هایی چون «آیا کسانی که در اثر حملات موشکی کشته می‌شوند شهید محسوب می‌شوند» و «آیا جهاد صرفاً به قتال مسلحانه محدود می‌شود» یا «عرصه‌های اقتصادی، فرهنگی و فناورانه» نیازمند تبیین دقیق است.

تحول ابزار نبرد؛ از «شمشیر» به «موشک»

مدیر گروه فرهنگی اجتماعی مرکز موضوع‌شناسی احکام فقهی با بیان اینکه «امروز جنگ پیشرفته است و دیگر بحث شمشیر مطرح نیست»، توضیح داد: در نبردهای مدرن طرف مقابل همواره مقابل چشم و حضورت نیست و اغلب حملات از راه دور، از طریق موشک یا بمباران انجام می‌شود.

پرسش فقهی درباره مصادیق شهادت و احکام مربوط

حجت‌الاسلام والمسلمین رئیس‌زاده عنوان کرد: لازم است درباره برخی احکام مرتبط با شهید (نظیر غسل، کفن و آثاری که بر بازماندگان مترتب می‌شود) بحث و بررسی شود که آیا در این‌گونه موارد احکام شهید بر کشته‌شدگان جاری است یا نه؛ زیرا ممکن است این‌ افراد در معرکهٔ جهاد به‌معنای کلاسیک کشته نشده باشند. این مسائل نیازمند موشکافی دقیق فقهی است.

گسترش مفهوم «جهاد» فراتر از قتالِ مسلحانه

این پژوهشگر حوزوی حوزه‌های پیشنهادی برای تعمیم مفهوم جهاد را شامل «اقتصاد، فرهنگ، مسائل مالی، امنیتی، فناوری و پیشرفت‌های علمی» دانست و افزود: آیا در آن عرصه‌ها نیز مسئله جهاد مطرح است و آیا احکامی که برای مجاهد و شهید وضع شده شامل این مصادیق خواهد شد یا نه. به این موضوعات باید به صورت تخصصی پرداخت.

ضرورت تشکیل نشست‌های تخصصی

حجت‌الاسلام والمسلمین رئیس‌زاده گفت: نشست امروز تنها آغاز مسیر بررسی این موضوعات است و امیدواریم که «نشست‌های متعدد دیگری» برای بررسی دقیق‌تر این مباحث برگزار شود.

وی در پایان بیان کرد: موضوعاتی از جمله بازتعریف مصادیق شهادت در جنگ‌های مدرن تا گسترش دایره مفهوم جهاد به عرصه‌های غیرنظامی هم از منظر فقهی و هم از منظر حقوقی و اجتماعی دارای پیامدهای گسترده است و نیازمند بحث‌های کارشناسی و تصمیم‌گیری‌های راهبردی در محافل علمی و حوزوی است.

انتهای پیام/