منیژه کاشانی، مدرس حوزه و دانشگاه و مدیر مدرسه علمیه تخصصی حضرت حکیمه(س) در گفتوگو با خبرنگار حوزه در اصفهان، اظهار داشت: اخلاص به معنای عبور دادن همه رفتارها از فیلتر صداقت و پاک کردن نیت از هر انگیزه غیر الهی است و این فضیلت بهصورت تدریجی و با مراقبه و تمرین روزانه در انسان پدید میآید.
وی افزود: در متون دینی، اخلاص یعنی انجام عمل تنها برای رضای خداوند، نه برای شهرت، منفعت یا جلب توجه دیگران. ممکن است دو نفر یک عمل مشابه انجام دهند، اما ارزش معنوی آنها متفاوت باشد، زیرا نیت هر یک از آنها متفاوت است.
کاشانی با اشاره به حدیث پیامبر اکرم(ص) إنما الأعمال بالنیات، تصریح کرد: ارزش هر عمل به نیتی است که پشت آن قرار دارد؛ نیت، روح عمل است و اگر نیت خالص باشد، حتی یک عمل کوچک نیز ارزشمند میشود و در علوم انسانی نیز ثابت شده است که نیت اصیل و درونی، موجب رضایت و آرامش درونی انسان میشود.
وی برای سنجش نیت، سه مرحله را یادآور شد و گفت: انسان باید قبل از عمل، حین عمل و پس از آن از خود بپرسد چرا این کار را انجام میدهم؟، آیا هدفم رضای خداست؟ و اگر کسی مرا نبیند، باز هم آن را انجام میدهم؟.
مدرس حوزه افزود: از ابزارهای مؤثر برای دستیابی به اخلاص، خلوت با خود، نوشتن نیت، دعا برای خلوص عمل مانند ذکر اللهم اجعل عملی خالصاً لوجهک و الگوگیری از انسانهای مخلص است.
کاشانی با اشاره به نشانههای اخلاص، گفت: فرد مخلص کار خیر را ادامه میدهد حتی اگر کسی او را نبیند یا تشویق نکند، و از تعریف یا بیتوجهی دیگران دچار غرور یا دلسردی نمیشود، زیرا هدفش تنها رضای الهی است.
وی با بیان اینکه اخلاص موانعی دارد، اظهار داشت: حب شهرت، دنیاطلبی و انجام عمل برای نمایش به دیگران از موانع اخلاص هستند و برای رسیدن به اخلاص باید مراقبه، پنهانکاری در کار خیر و یاد مرگ را تمرین کرد تا انگیزههای دنیوی کاهش یابد.
کاشانی در ادامه به موضوع تقوا و صیانت نفس اشاره کرد و گفت: همانگونه که اخلاص ریشه عمل است، تقوا شاخ و برگ آن و صیانت نفس، نگهدارنده این درخت است؛ تقوا یعنی مراقبت از دل، زبان، چشم و رفتار انسان تا از گناه و لغزش در امان بماند.
وی افزود: صیانت نفس به معنای کنترل و مدیریت خواستهها و امیال نفسانی است تا فرد دچار انحراف در رفتار و کردار نشود؛ مثلاً دروغ نگفتن، کنترل خشم و پرهیز از خودخواهی از نشانههای صیانت نفس است.
مدیر مدرسه علمیه حضرت حکیمه(س) تأکید کرد: تمرین خودکنترلی، خودشناسی، محاسبه نفس، توکل به خداوند، ذکر دائم و پرهیز از محیطهای آلوده از راهکارهای تقویت تقوا و صیانت نفس است.
وی توصیه کرد: مطالعه کتابهایی مانند معراجالسعاده مرحوم نراقی، چهل حدیث امام خمینی(ره)، تقوا در قرآن از سید کمال حیدری و آثار حجتالاسلام پناهیان درباره تزکیه و اخلاص، میتواند به طلاب و علاقهمندان در مسیر تهذیب نفس و پرورش تقوا کمک کند.
نظر شما