به گزارش خبرگزاری حوزه، مجموعه مباحث مهدویت با عنوان «به سوی جامعه آرمانی»، با هدف نشر آموزهها و معارف مرتبط با امام زمان عجلاللهتعالیفرجهالشریف، تقدیم شما فرهیختگان گرامی میشود.
(برخی از آیات مربوط به حضرت مهدی عجلاللهتعالیفرجهالشریف و انقلاب جهانی آن حضرت بدین شرح است:)
آیه چهارم:
«وَ لِکُلٍّ وِجْهَةٌ هُوَ مُوَلّیها فَاسْتَبِقُوا الْخَیراتِ أَینَ ما تَکُونُوا یأْتِ بِکُمُ اللّهُ جَمیعًا إِنَّ اللّهَ عَلی کُلِّ شَیءٍ قَدیرٌ.» (بقره (۲)، آیه ۱۴۸)
هر طایفهای قبلهای دارد که خداوند آن را تعیین کرده است؛ (بنابراین، زیاد درباره قبله گفتگو نکنید! و به جای آن،) در نیکیها و اعمال خیر، بر یکدیگر سبقت جویید. هر جا باشید، خداوند همه شما را (برای پاداش و کیفر در برابر اعمال نیک و بد، در روز رستاخیز) حاضر میکند؛ زیرا او، بر هر کاری تواناست.
در روایات متعددی از اهلبیت علیهمالسلام، عبارت «أَینَ ما تَکُونُوا یأْتِ بِکُمُ اللّهُ جَمیعًا»، به جمعشدن یاران و اصحاب حضرت مهدی عجلاللهتعالیفرجهالشریف به هنگام ظهور تفسیر شده است. امام باقر علیهالسلام درباره این آیه فرمودند:
«یعْنِی أَصْحَابَ الْقَائِمِ الثَّلَاثَ مِائَةِ وَ الْبِضْعَةَ عَشَرَ رَجُلاً قَالَ وَ هُمْ وَ اللَّهِ الاُمَّةُ الْمَعْدُودَةُ قَالَ یجْتَمِعُونَ وَ اللَّهِ فِی سَاعَةٍ وَاحِدَةٍ قَزَعٌ کَقَزَعِ الْخَرِیفِ.» (کافی، ج ۸ ، ص ۳۱۳)
منظور اصحاب امام قائم (عج) است که سیصد و چند نفرند. به خدا سوگند! منظور از «امت معدوده» آنان هستند. به خدا سوگند! در یک ساعت همگی جمع میشوند؛ همچون پارههای ابر پاییزی که بر اثر تندباد، جمع و متراکم میگردد.
امام رضا علیهالسلام نیز میفرمایند:
«وَ ذَلِکَ وَ اللَّهِ أَنْ لَوْ قَدْ قَامَ قَائِمُنَا یجْمَعُ اللَّهُ إِلَیهِ شِیعَتَنَا مِنْ جَمِیعِ الْبُلْدَانِ.» (بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۹۱)
به خدا سوگند! هنگامی که مهدی (عج) قیام کند، خداوند پیروان ما را از تمام شهرها گرد او جمع کند.
این تفسیر از مفاهیم بطون آیه است؛ چرا که طبق روایات، آیات قرآن گاهی معانی متعددی دارند که یک معنا، ظاهری و عمومی است و دیگری مفهوم درونی و به اصطلاح، بطن آیه است که جز پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم و امامان علیهمالسلام و کسانی که خدا بخواهد، از آن آگاه نیستند.
از منظر این روایات، خدایی که قدرت دارد ذرات پراکنده خاک انسانها را در قیامت از نقاط مختلف جهان جمعآوری کند؛ به آسانی میتواند یاران مهدی عجلاللهتعالیفرجهالشریف را در یک روز و یک ساعت، برای تأسیس حکومت عدل جهانی و پایاندادن به ظلم و ستم، گرد آورد.
آیه پنجم:
«بَقِیتُ اللّهِ خَیرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنینَ وَ ما أَنَا عَلَیکُمْ بِحَفیظ.» (هود ( ۱۱ )، آیه ۸۶)
آنچه خداوند برای شما باقی گذارده (از سرمایههای حلال)، برایتان بهتر است اگر ایمان داشته باشید. و من، پاسدار شما (و مأمور بر اجبارتان به ایمان) نیستم.
در روایات گوناگونی آمده است: «بقیة الله» تفسیر به وجود امام مهدی عجلاللهتعالیفرجهالشریف یا برخی دیگر از امامان علیهمالسلام شده است.
امام باقر علیهالسلام فرمودند:
«وَ أَوَّلُ مَا ینْطِقُ بِهِ هَذِهِ الْآیةُ «بَقِیتُ اللَّهِ خَیرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ» ثُمَّ یقُولُ: أَنَا بَقِیةُ اللَّهِ فِی أَرْضِه.» (کمالالدین و تمامالنعمة، ج ۱، ص ۳۳۰)
نخستین سخنی که (امام مهدی عج) پس از قیام خود میگوید، این آیه است: «بَقِیتُ اللّهِ خَیرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنینَ». سپس میفرماید: «منم بقیةالله بر روی زمین.»
درست است که در آیه مورد بحث، مخاطب، قوم شعیب بوده و منظور از «بقیة الله»، سود و سرمایه حلال و یا پاداش الهی است؛ ولی هر موجودی نافع _ که از طرف خداوند برای بشر باقی مانده و مایه خیر و سعادت او گردد _ «بقیةالله» محسوب میشود. بر این اساس، تمامی پیامبران الهی و پیشوایان بزرگ بقیةالله هستند.
از آنجایی که مهدی موعود عجلاللهتعالیفرجهالشریف، آخرین پیشوا و بزرگترین رهبر پس از بعثت پیامبر اسلام صلیاللهعلیهوآلهوسلم است، یکی از روشنترین مصادیق «بقیةالله» و شایستهترین فرد به این لقب است؛ به خصوص که تنها باقیمانده بعد از پیامبران و امامان است.
آیه ششم:
«هُوَ الَّذی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدی وَدینِ الْحَقّ ِ لِیظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ وَلَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ.» (توبه (۹)، آیه ۳۳)
او کسی است که رسولش را با هدایت و دین حق فرستاده تا آن را بر همه ادیان پیروز کند؛ و کافی است که خدا گواه این موضوع باشد.
آیه شریفه، با همین الفاظ در سوره «صف»، آمده و با تفاوت مختصری در «سوره فتح»، تکرار شده است و خبر از رویدادی مهم میدهد. این اهمیّت موجب تکرار آن شده است و از جهانیشدن اسلام و فراگیری این آیین بر روی زمین خبر میدهد.
برخی از مفسران، پیروزی مورد بحث آیه را به معنای پیروزی منطقهای و محدود گرفتهاند _ که در عصر پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم و یا زمانهای بعد از آن برای اسلام و مسلمین صورت پذیرفت _ ولی با توجه به اینکه در آیه هیچگونه قید و شرطی نیست و از هر نظر مطلق است، دلیلی ندارد که معنای آن را محدود کنیم. مفهوم آن پیروزی همهجانبه اسلام بر همه ادیان جهان است؛ یعنی، سرانجام اسلام همه کره زمین را فرا گرفته و بر همه جهان چیره خواهد گشت.
شکی نیست که در حال حاضر، این موضوع تحقق نیافته، ولی این وعده حتمی خدا به تدریج در حال تحقق است. طبق روایات، تکامل این برنامه هنگامی خواهد بود که حضرت مهدی عجلاللهتعالیفرجهالشریف ظهور کند و برنامه جهانیشدن اسلام را تحقق بخشد.
شیخ صدوق رحمةاللهعلیه از امام صادق علیهالسلام در تفسیر این آیه نقل میکند:
«وَ اللَّهِ مَا نَزَلَ تَأْوِیلُهَا بَعْدُ وَ لَا ینْزِلُ تَأْوِیلُهَا حَتَّی یخْرُجَ الْقَائِمُ عجل الله تعالی فرجه الشریف فَإِذَا خَرَجَ الْقَائِمُ لَمْ یبْقَ کَافِرٌ بِاللَّهِ الْعَظِیمِ وَ لَا مُشْرِکٌ بِالْإِمَامِ إِلَّا کَرِهَ خُرُوجَهُ حَتَّی لَوْ کَانَ کَافِرٌ أَوْ مُشْرِکٌ فِی بَطْنِ صَخْرَةٍ لَقَالَتْ یا مُؤْمِنُ فی بَطْنِی کَافِرٌ فَاکْسِرْنِی وَ اقْتُلْهُ.» (کمالالدین و تمامالنعمة، ج ۲، ص ۶۷۰)
به خدا سوگند! هنوز تأویل این آیه نازل نشده و نخواهد شد، تا آنکه قائم عجلاللهتعالیفرجهالشریف خروج کند. وقتی او ظهور کرد، دیگر هیچ کافر به خدا و منکر امامی نمیماند؛ مگر اینکه از خروج آن حضرت ناراحت میشود حتی اگر کافری در دل سنگی پنهان شود، آن سنگ می گوید: ای مؤمن! در دل من کافری پنهان شده، مرا بشکن و او را بیرون بیاور و به قتل برسان.
(برخی از دانشمندان شیعه، شمار آیات مربوط به «مهدویّت» را افزون بر ۱۲۰ ذکر کردهاند که میتوان به کتابهای مفصل در این زمینه مراجعه کرد؛ از همین رو، در موضوع آیات مهدوی، به همین مقدار بسنده میکنیم.)
این بحث ادامه دارد...
برگرفته از کتاب «درسنامه مهدویت؛ نوشته خدامراد سلیمیان» با اندکی تغییر
نظر شما