ولایت، روح و اساس دین است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از هرمزگان، حجت الاسلام والمسلمین محمد جواد زارع در درس اخلاق طلاب مدرسه علمیه النبی بندرعباس با اشاره به آیه ۱۴۴ سوره آل عمران «وَمَا مُحَمَّدٌ إِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ أَفَإِنْ مَاتَ أَوْ قُتِلَ انْقَلَبْتُمْ عَلَی أَعْقَابِکُمْ وَمَن یَنقَلِبۡ عَلَیٰ عَقِبَیهِ فَلَن یَضُرَّ ٱللَّهَ شَیْئًا؛ محمد(ص) جز یک پیامبر نیست که پیش از او نیز پیغمبرانی بودند و درگذشتند، آیا اگر او به مرگ یا شهادت درگذشت شما باز به دین جاهلیّت خود رجوع خواهید کرد؟ پس هر که مرتد شود به خدا ضرری نخواهد رسانید»، گفت: این آیه تأکیدی است بر اینکه محور ایمان، شخص رسول نیست، بلکه رسالت است؛ زیرا اگر خداحافظی با پیامبر مستوجب بازگشت به جاهلیت و نزاع‌های سابق باشد، دین در خطر است.

وی افزود: مصیبت فقدان رسول اکرم (ص) فراتر از یک فقدان ساده بود و منجر به پیامدی عمیق‌تر شد: ظَهَرَ الْفَسَادُ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ بِمَا کَسَبَتْ أَیْدِی النَّاسِ این فساد، در حقیقت، همان ارتداد گسترده‌ای بود که روایت شده است: اِرْتَدَّ النَّاسُ کُلُّهُمْ بَعْدَ رَسُولِ اللَّهِ، وضعیتی که تنها تعداد اندکی از یاران حقیقی، چون سلمان و مقداد، در آن باقی ماندند.

وی خاطرنشان کرد: برای درک این ارتداد، باید به ساختار دین نگریست و ارکان اصلی دین نظیر نماز، روزه، حج و جهاد پابرجا بودند. بنابراین، اشکال در ارکان فقهی نبود، بلکه در فقدان مدیریت جامعه بود. انحراف اصلی، جابه‌جایی سیستم از مدیریت ولایی (مبتنی بر مرجعیت الهی) به مدیریت غیر ولایی بود. این خروج ولایت از متن جامعه، سرآغاز همه‌ی گمراهی‌ها و انحرافات بعدی محسوب می‌شود.

وی اذعان داشت: امام صادق (ع) این هشدار را تا قیامت امتداد دادند و فرمودند که تبعات این انحراف باقی خواهد بود حضرت ما را به لعن «مسببین سقیفه» فراخواندند، چرا که انحراف ایجاد شده، گذرا نبود؛ بلکه اساسی بود، مانند گرفتن روح از بدن که صرفاً جسدی متحرک باقی می‌گذارد.

وی افزود: از این رو، طرح بحث‌هایی مانند فاطمیه در زمان حال، تلاشی است برای بازگشت به ریشه‌ی مشکلات. هرگونه کار تبلیغاتی یا اصلاحی که بدون تمرکز بر این نقطهٔ عطف تاریخی آغاز شود، محکوم به شکست است. مسئلهٔ امروز، مانند نزاع اسرائیل و فلسطین (غزه)، اساساً نزاعی بر سر حق حاکمیت و ولایت است؛ یک طرف بر سلطهٔ خود اصرار دارد و طرف دیگر نمایندهٔ دیدگاه منحرف‌شده از اصل است.

وی عنوان کرد: این عمق انحراف را می‌توان در نقل ابن‌عباس پس از رحلت پیامبر (ص) مشاهده کرد. وقتی امیرالمؤمنین (ع) در مسجد با قرائت آیه الَّذِینَ کَفَرُوا وَصَدُّوا عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ أَضَلَّ أَعْمَالَهُم بر ضلالت اعمال پس از انحراف تأکید کردند، پاسخ ابن‌عباس حیرت‌آور بود: اِبْتَشَطَ النَّاسُ عَلَیْهِ فَکُنْتُ مِثْلَهُم؛ یعنی ترس از فضای عمومی و تأمین حفظ جان، باعث شد که حق‌گویی در برابر ولایتِ غایب‌شده، به سکوت و همراهی با اکثریت بدل شود.