مرضیه فلاحی در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه، عنوان کرد: در سالهای اخیر، جامعه ایرانی با مجموعهای از تحولات جمعیتی روبهرو بوده است؛ تحولاتی که چهره آینده خانواده، توان تولید نسل و حتی پویاییِ فرهنگی و اقتصادی کشور را تحت تأثیر قرار میدهد. کاهش نرخ ازدواج، بالا رفتن سن فرزندآوری، فشارهای اقتصادی و تغییرات نگرشی، پرسشهای تازهای درباره آینده جامعه پدید آوردهاند. به همین خاطر توجه به این تحولات و نقش زنان در مواجهه با آنها، نه فقط یک بحث اجتماعی، بلکه ضرورتی تمدنی است.
وی ادامه داد: تحولات اخیر جمعیتی، با آهنگی آرام اما اثریِ عمیق، ساختار خانواده را دگرگون کرده است. نخستین نمود این تغییر، در «الگوی عددی و ترکیب خانوادهها» دیده میشود. خانوادههای کوچک، زوجهای بدون فرزند و شبکههای خویشاوندی محدودتر تجربههای مشترک و پشتوانههای عاطفی را کاهش دادهاند. این امر سبب می شود که خانواده در بزنگاههای زندگی، توان کمتری برای حمایت روانی و اقتصادی اعضای خود دارد.
فعال فرهنگی افزود: در سطح دوم یعنی «لایه روانی و فرهنگی» نیز تغییراتی رخ داده که شاید از خود آمار نیز مهمتر باشد. اضطرابهای اقتصادی، بیثباتیهای شغلی، هزینههای سنگین مسکن و برداشتهای رسانهای از فرزندآوری، فضای ذهنی نسل جوان را دچار تردید کرده است. امروز تشکیل خانواده بیش از آنکه یک مسیر طبیعی تلقی شود، تصمیمی پُرخطر به نظر میرسد. این تغییر نگرش، فاصله نسلی را افزایش میدهد و حرکتِ طبیعی جامعه در امتداد نسلها را کُند میکند.
وی بیان کرد: در نهایت، در سطح «اجتماعی و تمدنی»، کاهش جمعیت جوان، ساختار آینده کشور را متأثر میکند. جامعهای که نیروی کار پویا و جمعیت کودک اندکی دارد، بهتدریج به سمت سالمندی و رکود حرکت میکند. سالمندیِ جمعیت فقط یک چالش اجتماعی نیست، بلکه مسئله امنیت اقتصادی، قدرت نوآوری، نشاط اجتماعی و حتی اقتدار ملی است. چنین جامعهای ممکن است در دهههای پیشِ رو با فشار هزینههای درمان، کمبود نیروی انسانی و کاهش سرمایه اجتماعی مواجه شود. به بیان دیگر چالشهای جمعیتی، تنها در عدد و رقم نیست، بلکه به قلب خانواده، کیفیت روابط اجتماعی و آینده تمدنی کشور گره خورده است.
فلاحی در رابطه با نقش بانوان در مواجه با چالش جمعیتی گفت: نقش زنان در مواجهه با این چالشها، نقشی چندبُعدی است؛ نقشی که باید آن را نه بار مسئولیت، بلکه بخشی از توان تأثیرگذاری زنان در جامعه دانست.
زنان؛ حلقه ترمیم چرخه جمعیتی و امید اجتماعی
وی اظهار کرد: زنان نیاز دارند تصویر دقیق و متعادلی از نقش «مادری»، «همسری» و «مدیریت خانواده» در ذهن داشته باشند؛ تصویری که از فشارهای بیرونی و کلیشههای غیرواقعی فاصله داشته باشد. مادری، اگر در فضای حمایت اجتماعی و خانوادگی رقم بخورد، نه محدودیت، بلکه بستر رشد، تجربهگری و استحکام روانی است. زنانی که آگاهانه و بدون هراس از آینده تصمیم میگیرند، نخستین حلقه ترمیم این چرخه جمعیتیاند.
فعال فرهنگی ادامه داد: زنان میتوانند با ایجاد حلقههای همافزا از جمعهای دوستانه تا گروههای تخصصی و انجمنهای محلی و... ترسها و دغدغههای نسل جوان را کاهش دهند. شنیدن تجربههای واقعی مادران، آگاه شدن از امکانات موجود و تبادل راهکارهای عملی، بسیاری از نگرانیها را کاهش میدهد.
وی اضافه کرد: صدای زنان باید در تغییر قوانین و سیاستهای حمایتی شنیده شود. امنیت شغلی برای زنانِ دارای فرزند، سیاستهای انعطافپذیر کاری، تقویت خدمات سلامت مادر و کودک، تسهیلات اقتصادی برای خانوادههای جوان و فرهنگسازی واقعبینانه درباره فرزندآوری، از مطالبات ضروری است. زمانی که نگاه سیاستگذار به جمعیت، نگاه انسانی و زیست اجتماعی باشد، سیاستها نیز مؤثرتر و پایدارتر میشوند.
فلاحی یادآور شد: به طور کلی عبور از بحران جمعیت تنها با حمایت، آرامش روانی، امنیت اقتصادی و امید اجتماعی ممکن است. زنان به دلیل نقش طبیعی خود در پیوند خانواده و جامعه، میتوانند بخشی از این امید را فعال کنند؛ امیدی که زیربنای هر تحول جمعیتی است.
آینده جمعیت، آینده کیفیت زندگی ایرانیان است
وی گفت: چالش جمعیتی امروز، مسئلهای چندُبعدی است که ساختار خانواده، ذهنیت نسل جوان و آینده پیشرفت همهجانبه کشور را تحت تأثیر قرار میدهد. این وضعیت، تنها با سیاستهای سخت یا بخشنامههای اداری اصلاح نمیشود، بلکه نیازمند نگاه انسانی، شبکههای حمایتی، اصلاحات ساختاری و حضور فعال زنان در عرصههای تصمیمسازی است. خانواده، زمانی به پایداری بازمیگردد که زنان و مردان در فضایی امن، امیدبخش و حمایتشده تصمیم بگیرند. آینده جمعیت، در حقیقت، آینده کیفیت زندگی ماست.
انتهای پیام
نظر شما