حجت الاسلام سید محمدجواد انفرادی، از کارشناسان امور دینی و مبلغان شهرستان آمل، در گفت وگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه در ساری، با اشاره به اهمیت معرفی مشاهیر و بزرگان به نسل های جدید اظهار داشت: یکی از این شخصیت های برجسته علامه محمد اسماعیل خواجویی، دانشمند بزرگ مازندرانی قرن دوازدهم هجری است.
وی با اشاره به اینکه محمد اسماعیل مازندرانی معروف به «خواجویی» یا «خواجوی»، از فیلسوفان و فقهای نامدار و از بزرگترین دانشوران قرن دوازدهم هجری است، اظهار داشت: این دانشمند برجسته، اهل مازندران بود، اما به دلیل رشد، تحصیلات و تألیفاتش در اصفهان، به «اصفهانی» نیز شهرت یافت. شهرت او به «خواجویی» نیز به دلیل مهاجرت به محله خواجوی اصفهان در سال ۱۱۳۳ قمری است. از جمله اساتید علامه خواجویی می توان به شیخ محمد جعفر بن محمدطاهر خراسانی اصفهانی، شیخ بهاءالدین محمد اصفهانی و شیخ حسین ماحوزی بحرانی اشاره کرد.
وی با اشاره به رویدادهای مهم عصر علامه خواجویی، از جمله حمله افغان ها به ایران و ویرانی مراکز علمی و فرهنگی اصفهان، تصریح کرد: در این دوران، بسیاری از عالمان یا شهید شدند یا مهاجرت کردند، اما خواجویی با وجود مشقتها، به تحقیق و تألیف ادامه داد.
کارشناس امور دینی، با استناد به نوشته های سید محمدباقر خوانساری، علامه خواجویی را عالمی بارع، حکیمی جامع، متکلمی بزرگ و فقیهی زکی توصیف کرد که از هوش سرشار، هیبتی عظیم، روحی قوی و زهد فراوان برخوردار بود و نزد پادشاهان و بزرگان عصر خود مقامی والا داشت. حتی نادرشاه با آن شکوه و قدرت، در برابر شخصیت علامه خواجویی خاضع بود و دستورات او را بی چون و چرا اجرا می کرد؛ که این امر، نتیجه زهد و قطع نظر او از غیر خدا بود.
حجت الاسلام انفرادی یادآور شد: از شاگردان برجسته علامه خواجویی، بزرگانی مانند میرزا ابوالقاسم مدرس خاتون آبادی، ملا محراب گیلانی، میرزا محمدعلی بن میرزا مظفر، آقا محمد بیدآبادی و ملا مهدی نراقی بودند.
وی با اشاره به تألیفات گسترده این عالم بزرگ، تصریح کرد: صاحب روضات الجنات، آثار او را ۱۵۰ اثر و صاحب حدیقه الشعرا، ۳۰۰ اثر دانسته اند که در حوزه های فقه، فلسفه، اصول، حدیث، رجال، حکمت و کلام است. بخش مهمی از این آثار به صورت دستنویس باقی مانده و هنوز چاپ نشده است.
این مبلغ مذهبی از تلاشهای اخیر محقق پرتلاش سید مهدی رجایی برای جمعآوری و انتشار حدود ۸۰ اثر از علامه خواجویی قدردانی کرد و برخی از این آثار را برشمرد: «بشارات الشیعه»، «ذریعه النجاه»، «الفوائد فی فضل تعظیم الفاطمیین»، «رساله منیره الفرقه الناجیه»، «رساله فی تحقیق و تفسیر الناصبی»، «طریق الارشاد الی فساد امامه اهل الفساد» و «رساله أینیه».
حجتالاسلام انفرادی اظهار داشت: علامه محمد اسماعیل خواجویی در سال ۱۱۷۳ قمری در اصفهان درگذشت و در تخت فولاد، نزدیک قبرستان فاضلان به خاک سپرده شد؛ و البته در سال های اخیر، مجموعه تاریخی، فرهنگی و مذهبی تخت فولاد بقعهای بر سر مزار او بنا نهاده است.
نظر شما