به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از مشهد، دکتر مرتضی پیروجعفری در نشست علمی ـ پژوهشی نمایشگاه پژوهش و فناوری با عنوان «جریانشناسی الحاد جدید» که بههمت مؤسسه دینپژوهی التوحید در نمایشگاه بینالمللی مشهد برگزار شد، به تبیین ویژگیها، زمینهها و چالشهای این جریان فکری پرداخت.
وی گفت: جریان الحاد جدید در پناه علم تجربی، تلاش میکند نقدها و شبهات خود را علیه دین، باور به خداوند و ایمان معقول و منطقی مطرح کند و در پوشش ظاهراً علمی، باورهای دینی و اخلاق الهی را زیر سؤال ببرد.
به گفته وی، مروجان این جریان، اخلاق دینی را نوعی اخلاق ضدانسانی معرفی میکنند و بر این اساس، میکوشند دینداری را در تضاد با انسانیت نشان دهند.
تعارض علم و دین، خاستگاه اصلی الحاد جدید
پیروجعفری با اشاره به خاستگاههای شکلگیری الحاد جدید تصریح کرد: مهمترین زمینه بروز این جریان، تداوم همان تعارض تاریخی میان علم و دین است که پس از رنسانس در اروپا و با گسترش مدرنیته و رویکردهای اومانیستی و سکولاریستی شدت گرفت.
به گفته وی، نظریههایی همچون تکامل داروین موجب شدند تا برخی با استناد به دستاوردهای علوم تجربی، دخالت خداوند در نظام آفرینش را بیمعنا جلوه دهند و جهانبینیای مبتنی بر تصادف و بیغایتی ارائه کنند.
پیرو جعفری افزود: در نگاه آنان، اگر علم بتواند پاسخ پرسشهای بنیادین بشر را بدهد، دیگر نیازی به خدا و دین وجود ندارد؛ حال آنکه چنین استنتاجهایی از دادههای علمی، خطاست و در خود جامعه علمی نیز دیدگاههای متفاوت و گاه متعارضی در این زمینه وجود دارد.
وی تأکید کرد: جریان الحاد جدید از «ابهت علم» در ذهن عموم مردم سوءاستفاده میکند؛ زیرا بسیاری از مردم، گزارههای مطرحشده از سوی دانشمندان را بیچونوچرا میپذیرند، بیآنکه بدانند این اظهارات، الزاما ریشه در علم تجربی ندارد.
ضرورت مواجهه آگاهانه حوزههای علمیه با الحاد علمی و عملی
عضو هیئت علمی مؤسسه دینپژوهی التوحید تأکید کرد: در بسیاری از جوامع، بهواسطه گسترش رسانهها، نوعی الحاد علمی و سپس الحاد عملی شکل گرفته است؛ بهگونهای که گرچه برخی هنوز به زبان میگویند خدا را باور دارند، اما در عمل آموزههای دینی در زندگیشان نقشی ندارد.
وی افزود: این دو نوع الحاد، علمی و عملی، مکمل یکدیگرند و در مجموع سبک زندگی انسان معاصر را هدف گرفتهاند.
پیرو جعفری با اشاره به وضعیت جامعه جوان امروز گفت: متأسفانه بسیاری از دانشآموزان و دانشجویان، در مدرسه یا دانشگاه، پاسخ علمی و منطقی به شبهات خود دریافت نمیکنند و این امر، آنان را بهسوی پذیرش دیدگاههای الحادی سوق میدهد. از این رو، لازم است حوزه علمیه با تربیت نیروهای متخصص، با زبان علم و فلسفه روز در میدان حاضر شود و پاسخهایی عمیق، منطقی و روزآمد ارائه دهد.
پیروجعفری تأکید کرد: پاسخ به شبهات جریان الحاد جدید تنها با استناد به متون دینی ممکن نیست، بلکه باید با درک درست فلسفه علم، روششناسی علمی و آگاهی از سیر تاریخی نظریههای علوم تجربی همراه باشد.
وی خاطرنشان کرد: بسیاری از نتایجی که اندیشمندانی چون داوکینز یا دنت از علم گرفتهاند، بیشتر فلسفی و تفسیری است تا علمی، و همین نشاندهنده خطای روشی آنان است.
علم و دین؛ همافزا در کشف حقیقت هستی
وی با اشاره به دستاوردهای جدید علوم طبیعی و کیهانشناسی بیان کرد: برخلاف تصور جریان الحاد جدید، یافتههای معاصر علوم تجربی نهتنها مؤید نفی خداوند نیستند، بلکه بیش از پیش بر نظم، غایتمندی و هدفداری جهان تأکید دارند. این همسویی، همان مفهومی است که آموزههای وحیانی قرآن کریم نیز بر آن تأکید کردهاند.
پیروجعفری خاطرنشان کرد: آشنایی دقیق فضلای حوزه با فلسفه علم و زبان علمی روز، به آنان کمک میکند تا در پاسخ به شبهات، از خود علم علیه برداشتهای نادرست استفاده کنند. وقتی جوانان ببینند روحانیون تنها از آیات و روایات سخن نمیگویند، بلکه از دل علم و با استدلال علمی نیز سخن حق را اثبات میکنند، باور و اعتماد آنان به دین تقویت میشود.
وی ضمن اشاره به تلاشهای علمی بزرگان کلام و فلسفه معاصر همچون شهید مطهری و علامه طباطبایی، خاطرنشان کرد: امروز نیز حوزههای علمیه باید با بهکارگیری روشهای پویا در علم کلام و بهرهگیری از یافتههای علمی جدید، دفاعی علمی، عاقلانه و مؤثر از دین ارائه دهند.
وی ابراز کرد: همانگونه که در قرون گذشته عالمان اسلامی از مواجهه با فلسفه یونان، تجربهای جدید از تفکر دینی پدید آوردند، اکنون نیز جریان الحاد جدید میتواند فرصتی برای رشد و پویایی اندیشه دینی باشد.
پیروجعفری تصریح کرد: اگر طلاب و پژوهشگران دینی با مبانی علمی و فلسفی آشنا شوند، خواهند دید که نهتنها تعارضی میان علم و دین وجود ندارد، بلکه هر دو در یک مسیر، در پی کشف حقیقت و اثبات نظم و هدفمندی عالماند.
وی تأکید کرد: پاسخهای دقیق و علمی حوزه میتواند در شکست هیمنه فکری جریان الحاد جدید و هدایت فکری نسل جوان بسیار تأثیرگذار باشد.
انتهای پیام. /
نظر شما