به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از مشهد، هادی وکیلی، عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد، امروز چهارشنبه ۲۶ آذرماه، در پنل علمی نخستین همایش بینالمللی الهیات مقاومت که در دانشکده علوم دانشگاه فردوسی برگزار شد، با تبیین جایگاه گفتمان انقلاب اسلامی در تحولات مقاومت جهان اسلام، تأکید کرد: اندیشه امام خمینی(ره) یکی از جریان های فکری بنیادین گفتمان مقاومت در جهان اسلام است که در رقابت با گفتمانهای رقیب و در مواجهه مستقیم با دشمنان اصلی، یعنی استکبار و صهیونیسم، دست برتر را پیدا کرده است.
وی با طرح این پرسش که چرا گفتمان مقاومت مبتنی بر الهیات اسلامی توانسته بر رقبای خود غلبه کند، گفت: بررسی روند مقاومت جهان اسلام با تمرکز بر مسئله فلسطین در هفتاد سال گذشته نشان میدهد که امروز در نقطهای ایستادهایم که گفتمان مقاومت با پرچمداری جریان اسلامی، بهویژه اسلامی که در انقلاب اسلامی ایران عرضه شد، در اوج پیروزیهای نظری و عملی خود قرار دارد.
وکیلی در تبیین پاسخ خود به این پرسش، دو عامل اساسی را برجسته دانست و افزود: نخست، ارائه یک گفتمان نوآورانه از سوی امام و امت در رقابت با گفتمانهای رقیب و دوم، زمانشناسی تاریخی دقیق و بههنگام در عرضه این گفتمان به جهان اسلام است.
وی با اشاره به ماهیت گفتمان انقلاب اسلامی تصریح کرد: گفتمان امام، گفتمان نه شرقی و نه غربی است؛ نظریه مقاومت در اندیشه امام نه از دل مارکسیسم و اندیشههای شرقی برآمده و نه از لیبرالیسم و مبانی فکری غرب، بلکه ریشه در اسلام ناب و بهویژه مکتب اهلبیت علیهمالسلام دارد.
این استاد دانشگاه با مرور فضای فکری حاکم بر جهان اسلام پیش از طرح گفتمان امام، توضیح داد: پیش از دهه ۱۹۶۰ میلادی، دو گفتمان اصلی در مبارزه مسلمانان با استعمار، استکبار و صهیونیسم، بهویژه در فلسطین، غالب بود؛ گفتمان چپ و گفتمان ناسیونالیستی. گفتمان چپ، با اتکا به پارادایمهای غربی، در عمل نهتنها با فرهنگ دینی جوامع اسلامی سازگار نبود، بلکه در نهایت به وابستگی به بلوک شرق و شوروی انجامید و نتوانست مبارزهای اصیل و ریشهدار را سامان دهد.
وی ادامه داد: گفتمان ناسیونالیستی نیز که عمدتاً بر محور نژاد و قومیت عربی شکل گرفته بود، بخش بزرگی از جهان اسلام را از دایره مقاومت خارج کرد و با تبدیل نبرد حق و باطل به تقابل عرب و عبری، انحرافی جدی در ماهیت مقاومت ایجاد کرد. این گفتمان نیز در عرصه نظری و عملی دچار تناقض شد و در جنگهای مهم منطقهای، از جمله جنگهای ۱۹۶۷ و ۱۹۷۳، ناکارآمدی خود را نشان داد.
وکیلی با اشاره به بنبست این دو جریان فکری گفت: در شرایطی که هر دو گفتمان چپ و ناسیونالیستی دچار انفعال و شکست شدند و مقاومت فلسطین به سمت ناکامی پیش میرفت، حرکت امام آغاز شد و مقاومت بر اساس الگوی قرآنی و اسلامی بازتولید گردید؛ الگویی که از قیام سیدالشهدا علیهالسلام و سیره ائمه اطهار علیهمالسلام الهام میگرفت.
وی با تأکید بر اصالت ضد استکباری اندیشه امام افزود: در نگاه امام، مبارزه با استبداد درونزا نیز ذیل مبارزه با استکبار تعریف میشود. نفی رژیم پهلوی از سوی امام، به دلیل وابستگی آن به امپریالیسم آمریکا و صهیونیسم بود و گفتمان امام بهطور بنیادین بر تقابل با آمریکا و اسرائیل استوار شد.
این استاد دانشگاه با اشاره به تحول ادبیات مبارزه در اندیشه امام تصریح کرد: امام ادبیات رایج چپ و ناسیونالیستی، مانند امپریالیسم، سوسیالیسم و ناسیونالیسم را کنار گذاشت و مفاهیمی چون استکبار را که برآمده از تفکر اسلامی بود، وارد میدان مبارزه کرد. استدلالهای امام نیز همگی مبتنی بر شواهد درونی دین، اعم از ادله نقلی، تاریخی و قرآنی، بهویژه الگوی عاشورا و قیام امام حسین علیهالسلام، بود.
وکیلی با بیان اینکه گفتمان امام در زمانی وارد صحنه شد که جهان اسلام دچار خلأ نظری بود، اظهار داشت: همین زمانشناسی دقیق موجب شد این گفتمان بهسرعت در میان جوانان مسلمان فلسطین، لبنان و دیگر کشورهای اسلامی گسترش یابد و جریانهایی مانند جهاد اسلامی، حماس و حزبالله بهعنوان محصولات این گفتمان نوین ظهور کنند.
وی در ادامه، با اشاره به تأثیر جهانی این اندیشه گفت: حتی متفکران و مبارزان اهل سنت نیز بهصراحت از تأثیرپذیری خود از گفتمان امام سخن گفتهاند. نمونه روشن آن شهید دکتر فتحی شقاقی، بنیانگذار جهاد اسلامی فلسطین است که در کتاب «امام خمینی، تنها گزینه» تصریح میکند بهترین الگوی نظری برای مبارزه با صهیونیسم، همان گفتمانی است که امام خمینی در ایران ارائه کرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد در پایان تأکید کرد: اگر مدیریت فکری و نظری این جریان بهدرستی صورت گیرد، گفتمان مقاومت اسلامی تنها راهحل واقعی مسئله فلسطین و مؤثرترین پاسخ جهان اسلام به استکبار لیبرال و صهیونیسم خواهد بود.
انتهای پیام/
نظر شما