پژوهشکده کلام پاسخی به نیاز تربیت متکلمان توانمند است

به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت‌الاسلام والمسلمین ربانی گلپایگانی در مراسم افتتاحیه و آغاز به کار رسمی پژوهشکده تخصصی کلام امام جعفرصادق(ع) که روز پنج‌شنبه در مؤسسه امام صادق(ع) شهر قم برگزار شد با اشاره به اهمیت آموزش و پژوهش در دستیابی به مراحل تخصص و اجتهاد، اظهار داشت: برای صاحب‌نظر شدن در هر رشته علمی، دو مرحله آموزش و پژوهش ضروری است که آموزش مقدمه‌ای برای ورود به عرصه پژوهش است.

استاد حوزه علمیه قم افزود: یکی از دغدغه‌های بنده از آغاز تشکیل مرکز تخصصی کلام، توجه ویژه به مرحله پژوهشی پس از اتمام دوره‌های آموزشی بوده است. اگرچه آموزش در مرکز کلام به صورت مطلوب ارائه می‌شود و فارغ‌التحصیلان سطح چهار به توانمندی علمی خوبی دست می‌یابند، اما این به تنهایی کافی نیست و نیاز به دوره‌های پژوهشی تکمیلی احساس می‌شد.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: ایده تشکیل دوره پژوهشی پس از پایان سطح چهار را حدود سه دهه پیش، در زمان مدیریت آیت‌الله بوشهری مطرح کردم که مورد استقبال ایشان قرار گرفت، اما به دلیل برخی موانع اجرایی محقق نشد. بنابراین اقدام اخیر شورای عالی و مدیریت حوزه در راه‌اندازی این پژوهشکده، موجب خرسندی و رفع آن دغدغه دیرینه است.

پیشینه علم کلام در مکتب امام جعفرصادق(ع)

حجت‌الاسلام والمسلمین ربانی گلپایگانی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به پیشینه علم کلام در مکتب امام جعفرصادق(ع)، گفت: برخی گمان می‌کنند علم کلام از دوره مأمون عباسی پدید آمده، در حالی که واژه‌های "متکلم" و "کلام" در همان عصر ائمه‌اطهار(ع) رواج داشته و امام جعفرصادق(ع) شاگردانی همچون هشام بن حکم را برای پاسخگویی به شبهات و مناظرات علمی تربیت کرده‌اند.

وی ادامه داد: امام جعفرصادق(ع) صرفاً کلام انحرافی را نهی می‌فرمودند، نه کلام اصیل و استدلالی را. امروز نیز پژوهشکده کلام باید با الهام از آن مکتب، متکلمان آگاه و تأثیرگذاری را برای پاسخ به نیازهای فکری جهان اسلام تربیت کند.

تقدیر از آیت‌الله العظمی سبحانی به عنوان الگوی تربیت پژوهشگر

این استاد حوزه علمیه به تبیین نسبت آموزش و پژوهش در سطوح مختلف حوزوی پرداخت و گفت: تلفیق دانش‌های مختلف برای تربیت پژوهشگران و متکلمان برجسته ضروری است.

وی با تقدیر از آیت‌الله‌العظمی سبحانی، ایشان را استادی کم‌نظیر در حوزۀ روش‌شناسی پژوهش و تربیت پژوهشگر دانست و گفت: ایشان منش و روش پژوهش و پژوهشگری را به‌طور عام در برنامۀ درسی خود گنجانده‌اند و در این زمینه الگویی بی‌نظیر یا کم‌نظیر در بین اساتید حوزه هستند.

سطح دو حوزه: آموزش محوری مطلق با تمرین‌های پژوهشی مقدماتی

استاد حوزه علمیه قم با تفکیک سطوح تحصیلی حوزوی، به ترسیم نسبت آموزش و پژوهش در هر سطح پرداخت و گفت: در سطح دو، اصل بر آموزش است و پژوهش معنای چندانی ندارد، مگر به شکل تمرین‌های ساده و کوتاه برای آشنایی طلاب با روش تحقیق. در این سطح، اهتمام اصلی باید بر اندوختن دانش و آموزش باشد.

سطح سه: افزایش تدریجی وزن پژوهش همراه با تداوم آموزش

وی خاطرنشان کرد با ورود به سطح سه، وزن پژوهش اندکی افزایش می‌یابد، اما همچنان تأکید بر آموزش باقی است. اگر از همان مراحل اولیه، پژوهش را به‌طور نابه‌جا برجسته کنیم، نتیجه کار، گردآوری و مونتاژ مطالب خواهد بود، نه تولید تحقیق علمی اصیل.

سطح چهار: مرحله اوج پژوهش‌محوری و تولید علم

حجت‌الاسلام والمسلمین ربانی گلپایگانی گفت: سطح چهار بهترین مرحله برای وزن‌دهی اصلی به پژوهش است. در این سطح، پژوهش محوریت می‌یابد و انتظار می‌رود طلاب به تولید علمی دست یازند.

تأکید بر ضرورت ترکیب علوم برای تربیت متکلمی چون خواجه نصیر و علامه حلی

این استاد حوزه علمیه قم با اشاره به ضرورت جامع‌نگری علمی، اظهار داشت: اگر کسی بخواهد فیلسوف شود، نمی‌تواند فقط فلسفه بخواند و از فقه و اصول بی‌بهره باشد. همچنین برای تربیت متکلمی برجسته مانند خواجه نصیرالدین طوسی، علامۀ حلی یا آیت‌الله سبحانی نیازمند ترکیبی از دانش‌های رجال، درایه، اصول، فلسفه، منطق و معرفت‌شناسی هستیم.

وی در پایان تأکید کرد: این کار، کاری کلان و دشوار است و نیازمند اهتمام ویژه، به‌ویژه در حوزۀ کلام است که شالودۀ معارف اسلامی محسوب می‌شود.

انتهای پیام/