به گزارش مرکز خبر حوزه، این مرجع تقلید، ظهر امروز در هفتمین جلسه از سلسله مباحث تفسیر سوره صف در مجتمع آموزش عالی فقه (حجتیه) قم، با اشاره به این­که خداوند متعال در قرآن کریم به سه نوع از هدایت اشاره کرده است، اظهار داشتند: اولین هدایتی که خداوند متعال در قرآن کریم به آن اشاره کرده است، هدایت تکوینی و آفرینشی است که در هر انسانی نهاده شده است؛ به نحوی که وقتی کودکی به دنیا می­آید، پستان مادر را می­گیرد و از آن می­مکد.

ایشان افزودند: اگر انبیاء الهی هم نبودند، این هدایت همانند یک چراغی در انسان­ها وجود داشت، اما کافی نبود.

*ابعاد چهارگانه انسان­ها

این مرجع تقلید با اشاره به این­که انسان دارای ابعاد چهارگانه است، ابراز داشتند: بعد علمی، هنری، اخلاقی و مذهبی چهار بعد انسان است و بعد مذهبی و خداشناسی از ابعادی است در تمام انسان­ها وجود دارد و فرقی هم نمی­کند که در این طرف عالم زندگی می­کند یا در طرف دیگر.

معظم­له به آیه­ای از قرآن کریم اشاره کردند و ادامه دادند: خداوند متعال در قرآن کریم می­فرماید: " فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفاً فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَا ". آفرینش انسان با خداجویی و خداخواهی همراه است و این هدایت تکوینی است.

حضرت آیت­الله سبحانی، هدایت تشریعی را یکی دیگر از انواع هدایت­ها برشمرده و  اذعان داشتند: خداوند متعال انبیاء، اولیاء، علما و دانشمندان را فرستاده است تا بشر را موعظه کنند و تمام انسان­ها حتی فراعنه هم تحت پوشش این هدایت تشریعی هستند.

ایشان به قسم سوم از هدایت پرداخته و خاطرنشان ساختند: خداوند متعال یک هدایت واقعی نیز دارد که اختصاص به همگان ندارد؛ بلکه مربوط به اشخاصی است که از هدایت تشریعی بهره گرفته­اند و خداوند متعال به خاطر همین بهره آنها از هدایت تشریعی، در حق آنها لطف دارد و این هدایت را برای آنها تدارک دیده است.

این مرجع تقلید اقسام ضلالت را نیز همانند هدایت دانسته و تصریح کردند: مسئله ضلالت نیز همانند هدایت دارای همین اقسام است و در آن بنده به خاطر اعمال خود به گمراهی سوق پیدا می­کند.

معظم­له در توضیح کلمه «قلوبهم» در آیه پنجم از سوره صف، اظهار داشتند: خداوند متعال در این آیه فرموده­ است: "وَ إِذْ قالَ مُوسى‏ لِقَوْمِهِ يا قَوْمِ لِمَ تُؤْذُونَنِي وَ قَدْ تَعْلَمُونَ أَنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُمْ فَلَمَّا زاغُوا أَزاغَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ وَ اللَّهُ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفاسِقِينَ" قلب دو معنا دارد؛ معنای نخست آن همان قلب صنوبری است که در انسان عمل انتقال خون به اعضای بدن را انجام می­دهد و معنای دیگر آن عقل است که در کتب لغت آمده است.

* آیا « قُلُوبَهُمْ» به معنای عقل است؟

حضرت آیت­الله سبحانی افزودند: سوالی که در این آیه به ذهن انسان خطور می­کند این است که کلمه « قُلُوبَهُمْ» در این آیه به چه معناست؟ در پاسخ باید گفت؛ می­تواند به معنای عقل باشد؛ یعنی خداوند متعال وقتی دید که آنها برگشتند، عقل آنها را برگردانید و همچنین می­تواند به همان معنای قلبی باشد که در انسان عمل خون­رسانی را انجام می­دهد؛ زیرا این احتمال می­رود که چون مردم مسائل روحی خود را به قلب نسبت می­دهند، قرآن کریم نیز همانند اصطلاحات مردم این مسئله را به قلب نسبت دهد؛ اما به معنای عقل­بودن آن بهتر است.

*تفسیر آیه ششم از سوره صف

ایشان در ادامه به آیه ششم از سوره مبارکه صف پرداخته و ابراز داشتند: خداوند متعال در آیه ششم از سوره صف می­فرماید: "وَ إِذْ قالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ يا بَنِي إِسْرائِيلَ إِنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُمْ مُصَدِّقاً لِما بَيْنَ يَدَيَّ مِنَ التَّوْراةِ وَ مُبَشِّراً بِرَسُولٍ يَأْتِي مِنْ بَعْدِي اسْمُهُ أَحْمَدُ فَلَمَّا جاءَهُمْ بِالْبَيِّناتِ قالُوا هذا سِحْرٌ مُبِينٌ" «و نيز چون عيسى «عليه السلام» فرزند مريم «عليها سلام» گفت اى فرزندان يعقوب براستى من فرستاده خدا بسوى شمايم؛ در حالى كه تورات را كه پيش من است باور دارم و بفرستاده‏اى كه از پس زمان من مي‌آيد كه نام او (حضرت) احمد (ص) است، مژده دهنده‏ام، پس آن هنگام كه احمد (ص) با معجزه‏هاى هويدا بيامد گفتند اين جادويى آشكار است». قرآن کریم برای انسان‌هایی که به علم خود عمل نمی­کنند، به قوم حضرت موسی(ع) و حضرت عیسی(ع) مثال زده و این از ویژگی­های قرآن کریم است که مثال­های مناسب و خوبی را برای آیات خود بیاورد.

این مرجع تقلید به جمله "إِنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُمْ" اشاره کرده و اذعان داشتند: خداوند متعال در این آیه فرموده است که حضرت عیسی به قوم خود گفتند: براستی من فرستاده خدا به سوی شمایم. سوال اینجاست که چطور حضرت عیسی که جزو پیامبران اولوالعزم بوده فقط برای قوم بنی اسرائیل فرستاده شده است؛ در حالی که اولوالعزم به معنای نبوت جهانی است؟.

*ادیان از نظر اصول باهم وحدت دارند

معظم­له در ادامه وحدت ادیان را از نظر اصول دانسته و خاطرنشان ساختند: ادیان از نظر فروع با هم متفاوتند؛ اما همه آنها از نظر اصول وحدت دارند و به معاد و یگانگی خداوند متعال شهادت داده­اند.