به گزارش مرکز خبر حوزه، حجت الاسلام و المسلمین عبدالکریم فرحانی، معاون امور حوزه‌های علمیه شب گذشته در این نشست که در محل سالن اجتماعات مرکز تخصصی شیعه شناسی در قم برگزار شد، اظهار داشت: در اروپای معاصر، گرایشات فلسفی مختلفی وجود دارد که تقریبا محور تمام این گرایشات بحث انسان است.

* غرب و گرایشهای فلسفی

وی افزود: البته گرایشاتی هم هست که فیلسوفان انگلیسی متولی آن هستند و تحت عنوان اندیشه‌های پوزیتیویستی معروف است. مبنای پیروان این گرایشات فلسفی در تبیین انسان، محوریت قرار دادن بحث تعقل و خرد انسان است.

معاون امور حوزه‌های علمیه اضافه کرد: گرایش دیگری تحت عنوان فلسفه معاصر اروپا مطرح است که پیروان این گرایش فلسفی، انسان را بیشتر از زاویه تمایلات، آزادی، و رهایی از قید و بند‌های انسان تحلیل می‌کنند.

وی با بیان این که گرایش‌های فلسفی مذکور، ماحصل فلسفه غرب است، گفت: این‌ها با دو دید و نگاه، یعنی محور قرار دادن تعقل و خرد انسان و دیگری با محور قرار دادن آزادی و رهایی انسان، نتیجه می‌گیرند که دوره دین سپری شده است؛ این ماحصل اندیشه غربی است.

حجت الاسلام و المسلمین فرحانی خاطرنشان کرد: در آمریکا تفکری شکل گرفت و مقدار این تفکر اروپایی را تعدیل کرد؛ پیروان این تفکر فلسفی اعتقادشان این بود که مبنای ما در ارزیابی نظریات و اندیشه‌ها، دلیل برتری نظریه نیست، بلکه باید دید این نظریه در عمل چقدر کارایی دارد؛ یعنی ثمره عملی دلیل صحت یک نظریه است و این اساس فلسفه ای است که در آمریکا شکل گرفت.

* نظریه غرب در خصوص دین

استاد حوزه علمیه قم ادامه داد: بر اساس این مبنا و نظریه، گفتند ما نمی توانیم بگوییم دین اصلا به درد نمی خورد، چون دین در عرصه فردی کارایی دارد. آن‌ها عنوان می‌کنند، ما به مسجد و کلیسا برای یاد خدا، آرامش روانی و تخلیه روحی انسان‌ها، محتاج هستیم. لذا مبنای این‌ها این شد که بشر در دوره مدیریت علمی نیز، دین می‌خواهد اما برای مسائل فردی.

حجت الاسلام و المسلمین فرحانی گفت: پیروان این فلسفه آمریکایی می‌گویند، باید بین انسان در عرصه مسائل فردی و در عرصه اجتماعی فرق گذاشت که این نوع روشنفکری در ایران نیز پدید آمد و مقام معظم رهبری گفتند این روشنفکری، روشنفکری بیمار است.

وی با بیان این که نگاه فلسفه آمریکایی، حداکثر امتیازی بود که دنیای غرب به ما پیروان دین می‌داد، گفت: در مقابل نگاه‌های فلسفی غرب، یک بحثی را علامه طباطبایی(ره) در تفسیر خود مطرح کرده و می‌گفتند از قرآن به دست می‌آید که درست است که تاریخ سه دوره دارد، اما آن گونه نیست که غربی‌ها می‌گویند. یعنی تاریخ سه دوره دارد، دوره بدو نبوت، یعنی دوران اولیه تاریخ، که بشر کوچک بود و نمی فهمید و خدا پیامبرانی فرستاد که با زبان معجزه‌های دنیایی از جمله تبدیل عصا به اژدها و ... با آن‌ها سخن بگوید. دوره جوانی تاریخ، یعنی دوره ختم نبوت است، که در این دوره تاریخ به دوره جوانی می‌رسد. اما تاریخ دوره سومی هم دارد، که دوره ولایت و دوره پختگی تاریخ است.

* قرآن؛میوه ختم نبوت

معاون امور حوزه‌های علمیه خاطرنشان کرد: قرآن که میوه ختم نبوت است، دو نعمت علم و خلقت را در کنار هم به عنوان بزرگترین نعمت‌های خدا می‌داند و اضافه می‌کند که علم از آن بالاتر است چون «علم»، مصداق کرامت خدا نام برده شده است، لذا نگاه فلسفه غرب، غلط است که بین علم و خرد و دین تفاوت قائل شد.

وی یادآور شد: طبق سخنان علامه طباطبایی(ره) از قرآن این گونه بر می‌آید همانطور که بشر در دوره جوانی علم جو و پاسخ گوست، همانگونه هم مثل جوان شهوت‌ران است؛ یعنی تاریخ در دوره جوانی اگر چه علم دارد، اما ظلم هم دارد.

* ادوار تاریخ از نگاه علامه طباطبایی

حجت الاسلام و المسلمین فرحانی گفت: بنابر اظهارات علامه طباطبایی(ع)، تاریخ سه دوره دارد، که سومین دوره و زمان تکامل آن، دوره ولایت است که دوره دین می‌باشد؛ غربی‌ها می‌گفتند دوران دین گذشته، اما علامه طباطبایی(ره) با استفاده از قرآن می‌گوید، دوره دین هنوز نیامده است و این بر خلاف نظر و نگاه فیلسوفان غرب است که دوره دین را گذشته می‌دانند.

وی در تشریح دوره سوم تاریخ از نگاه علامه طباطبایی(ع) گفت: دوره ولایت و دوره دین، دوره ای است که تاریخ به پختگی، بلوغ و تعادل می‌رسد؛ یعنی دوره عدالت تاریخ و دوره بندگی بشر است و این دقیقا بر عکس نگاه فلسفه غرب می‌باشد.

سرپرست معاونت آموزش حوزه‌های علمیه ادامه داد: دوره سوم تاریخ، دوره ای است که عدالت، بندگی، ایمان و عمل صالح بر جهان حاکم است و این همان دوره مهدویت و دوره ولایت تاریخ است.

استاد حوزه علمیه قم اضافه کرد: ولایت، امانتی است در دوره جوانی تاریخ، یعنی همان دوران ختم نبوت که باید در زمان مشخص به تاریخ و به جهان بیاید، چون در دوره جوانی، تاریخ، تحمل عدالت ولایت را ندارد، پس باید به بلوغ برسد.

* فاصله غیبت تا ظهور

حجت الاسلام و المسلمین فرحانی خاطرنشان کرد: بر این اساس می‌توان گفت فاصله غیبت تا ظهور فاصله جوانی تاریخ تا پختگی تاریخ است.

وی بابیان این که علامه طباطبایی(ره) این اندیشه زیبا را در مقابل اندیشه غربی نشان داد و امام راحل هم اندیشه علامه را در عمل نشان دادند، گفت: امام خمینی(ره) با این مبنای بسیار زیبای ولایت فقیه که بر مبنای ولایت معصوم(ع) است، در بحث و در مقام عمل، این ا مر مهم را در تاریخ بشر تحقق بخشید.

* از عاشورا تا انقلاب

معاون امور حوزه‌های علمیه یادآور شد: الان مشکل دنیا و به ویژه کشورهای غربی با انقلاب ما همین یک جمله است که پیروزی انقلاب اسلامی ایران از فیضیه قم، با محوریت مراجع تقلید و با اهرم ائمه اطهار(ع) شروع شد. کما این که شروع نهضت در 15 خرداد 42 در شب عاشورا و از مدرسه فیضیه آغاز شد.

حجت الاسلام و المسلمین فرحانی با تأکید بر این که دنیای امروز می‌داند که راه ولایت آغاز شده است، گفت: الان مشکل بزرگ آکادمی‌های مهم دنیا این است که قرار بود دین، دوره بچگی تاریخ و دوره ای سپری شده در تاریخ تلقی شود، اما امروز مطرح می‌شود که ولایت یعنی مدیریت همه توانایی‌های بشر با فرهنگ اهل بیت(ع) و این برای آن‌ها زنگ خطر است.

* دنیا در حال شیعه‌پژوهی است

وی افزود: الآن دنیا یک شکست فلسفی، فرهنگی و عقیدتی خورده است و لذا می‌بینیم که همه افراد در حال شیعه پژوهی هستند؛ یک عده برای تخریب و یک عده برای آشنایی و رشد و استفاده بردن از آن به سراغش می‌آیند.

معاون امور حوزه‌های علمیه گفت: حجم سرمایه گذاری‌های دنیا برای ضربه به ولایت فقیه است و البته عده ای هم تشنگان فهم ولایت فقیه اند و به سراغ آن می‌آیند.

وی با اشاره به بیداری‌های اسلامی منطقه خاورمیانه، گفت: ولایت فقیه، توسط حوزه‌های علمیه از شجره طیبه ختم نبوت، یک فرهنگی را به وجود آورد که الان تاریخ را نجات می‌دهد.

حجت الاسلام و المسلمین فرحانی گفت: کشورهای مختلف، مردمان متفاوت دارند و یک عده با عطش و یک عده با بغض نسبت به ولایت فقیه به سراغ آن می‌آیند و در چنین شرایطی است که رسالت حوزویان سنگین است.

وی خاطرنشان کرد: اگر امروز مراجع معظم تقلید و رهبر معظم انقلاب، اصرار بر تقویت این رشته‌های تخصصی و علی الخصوص شیعه شناسی دارند، به دلیل این است که این کار مسئولیت بزرگی برای ما حوزویان است.

* ولایت فقیه؛میوه ذی‌قیمت فرهنگ شیعه

سرپرست معاونت آموزش حوزه‌های علمیه گفت: بار سنگین تبیین مسئله ولایت فقیه که میوه بسیار ذی قیمت فرهنگ شیعی ماست، به دوش حوزه‌های علمیه ماست که البته تا کنون هم آن‌ها باغبان این میوه بودند.

وی افزود: اگر حوزه بزرگ نجف، و حوزه علمیه بزرگ قم و سایر حوزه‌ها، این میوه را این طور باغبانی و حفاظت نمی کردند، امروز نمی توانستیم از این میوه ارزشمند استفاده کنیم.

حجت الاسلام و المسلمین فرحانی، خطاب به طلاب مرکز تخصصی شیعه شناسی گفت: باید بدانیم که حوزه الان به دنبال تقویت است و تقویت فرهنگ شیعه شناسی در راستای همین موضوع مهم است.

وی گفت: باید حوزه‌های علمیه و رشته تخصصی شیعه شناسی در کل کشور تقویت شود و در همین راستا علاوه بر قم، در شهرهایی چون، کرج، اصفهان، تبریز و اهواز، رشته شیعه شناسی فعال شده و طلبه نیز گرفته اند.

* تقدیر از آیت‌الله العظمی مکارم

معاون امور حوزه‌های علمیه گفت: رشته تخصصی شیعه شناسی، تنها رشته ای است که الان اعلام می‌کنیم که تمام کلیات، سرفصل‌ها و متون آن کاملا به تصویب شورای عالی حوزه‌های علمیه سراسر کشور رسیده است و البته در همین راستا از تلاش‌های مرجع تقلید جهان تشیع، آیت الله العظمی مکارم شیرازی، تشکر می‌کنیم که با نگاه وِیژه به بحث تخصصی شیعه شناسی، واقعا جهاد بزرگی کردند.

استاد حوزه علمیه قم افزود: حرکت ما در مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه، به سمت گسترش مباحثی چون شیعه شناسی است، چون وظیفه داریم این‌ها را گسترش دهیم و این مسئولیت سنگین بر دوش ما گذاشته شده است.

حجت الاسلام و المسلمین فرحانی در پایان با ذکر حدیثی گفت: امام صادق(ع) در حدیثی می‌فرمایند، بهترین‌های تاریخ، پیروان ولایت در آخرالزمان هستند، چون اگرچه امام شان غایب است اما از مردمانی که امام بین شان بود هم استوارتر هستند.