به گزارش خبر گزاری حوزه، در این آئین حجت الاسلام والمسلمین رشاد رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه "فلسفه دین" عمدتا پایگاه هجمه به دین بوده است گفت: عمده حضارین در این پایگاه، غیر موحدین بوده اند و بعضی از روشنفکران داخلی نیز از پایگاهِ همین معرفت، به دین می نگرند اما بتدریج موحدین نیز در حال ورود به این عرصه هستند.

* فلسفه دین چیست؟

وی در خصوص تعریف فلسفۀ دین ابراز داشت: از طرفی فلسفه، طیف گسترده ای دارد و از سوی دیگر ادیان و دین واره ها نیز کم نیستند بنابراین ارائه تعریف پسینی برای فلسفۀ دین که بتواند ناظر به همه فلسفه ها و معطوف به همه ادیان و دین واره ها باشد، بسیار دشوار و یا به دلیل عام بودن، بی فایده خواهد بود. بنابراین می‌توان تعریف پیشینی با نگاه به تعقل و دین داشته باشیم به طوری که هر مدعای فلسفی را فلسفه نمی دانیم و در خصوص دین نیز، بسیاری از دین واره ها و عرفان ها را دین نمی دانیم بلکه فلسفه دین را معطوف به تعریفی بدانیم که از دین و فلسفه داریم.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی به بررسی تعاریف وارد شده درباره فلسفه دین پرداخت و اظهار داشت: گاهی منظور از فلسفه دین، فلسفه دینی و الهی، گاهی الهیات فلسفی، گاهی فلسفه دین درباره کلیت دین و گاهی دستگاه معرفتی بوده است که به دین و مسائل دینی می پردازد اما می‌توان فلسفه دین را یک دانش تلقی کرده و اینگونه تعریف نمود که فلسفه دین، دانشِ عهده دار مطالعه فرانگر عقلانی درباره یک دین و در یک دین برای دستیابی به احکام کلی آن دین و امهات مسائلش است.

وی افزود: در تعریف اخیر، روش، موضوع، مسائل و غایت آن به روشنی بیان شده است.

* گام های نخست برای پرداختن به فلسفه دین

حجت‌الاسلام والمسلمین علی عابدی شاهرودی استاد حوزه علمیه قم نیز در این مراسم بر ضرورت تعریف فلسفه، دین  و شناخت قبل از پرداختن به فلسفه دین تاکید کرد و ابراز داشت: شناخت در این عرصه بسیار مهم است زیرا تعریف دین از نوع شناخت است. البته قوه شناخت بشر، تدریجی و محصور و در معرض اشتباه و خطا قرار دارد.

* ضرورت نگاه جدی و عمیق به فلسفه تشیع

دکتر محمد لگنهاوزن عضو هیات علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)  هم در سخنان خود مطالعات عمیق در زمینه فلسفه تشیع به عنوان یکی از شاخه های فلسفه دین را ضروری خواند و اظهار داشت: سقراط هنگامی که وارد بحث های فلسفی شد، از نگاه عقلی به موضعگیری های مردم و اشکالات آنها پرداخت و آنگاه برای دستیابی به حقیقت، پیشنهادهایی را مطرح نمود و از مباحثی درباره عدالت، فضیلت و ... سخن به میان آمد. ما نیز می‌توانیم با کار فلسفیِ عمیق، به باورهای شیعی بپردازیم و از آن منظر مفاهیمی چون تقوا، عصمت، ولایت و ... مورد کاوش قرار دهیم.

وی افزود: در پرداختن به این موضوع نباید با نگاه تعصب مذهبی به آن بپردازیم و باید مراقب باشیم که فکر فلسفی درباره تشیع با فلسفه شیعیان خلط نشود بلکه با دیدگاه وسیعی، فلسفه تشیع را مورد ارزیابی قرار دهیم و به تمام ابعاد تشیع توجه شود.

* جریانات تاریخی شیعه مثل حرکت توابین، تحلیل فلسفی شود

دکتر لگنهاوزن به اشاره به تقسیم بندی های گوناگون در این زمینه از جمله نگاه تاریخی و یا توجه به مولفان و دانشمندان گفت:حتی می‌توانیم مباحثی چون حرکت توابین را با نگاه فلسفی تحلیل کنیم و ببینیم از لحاظ فلسفه سیاسی، توابین به دنبال چه بودند؟ یا اینکه اختلافات بین اصولیون و اخباریون را از منظر فلسفی مورد توجه قرار دهیم.

عضو هیات علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) خاطر نشان کرد: همچنین میتوان فلسفه تشیع را بر اساس علوم اسلامی همچون فقه، تفسیر، اصول فقه، اخلاق، علوم حدیث و ... تقسیمبندی کنیم و برهمین اساس به پژوهش بپردازیم.