به گزارش خبرگزاری «حوزه» مشروح شصت و دومین جلسه گروه علمی فلسفه اخلاق با موضوع روش های تربیت اخلاقی در المیزان با ارائه بحث توسط حجت الاسلام والمسلمین خزائلی و با حضور اعضاء گروه در اتاق جلسات مجمع عالی حکمت اسلامی برگزار شد.
در این جلسه حجت الاسلام والمسلمین خزائلی اظهارداشت:راه‌های تهذیب اخلاق و کسب ملکات فاضله برای تهذیب نفوس از اخلاق رذیله و تربیت آنها به اخلاق حسنه و کسب ملکات فاضله در کلمات حکما و علمای اخلاق سه راه ذکر شده است.
راه اول و دوم از سوی فلاسفه و راه سوم از طرف عرفا مطرح شده است که علامه طباطبایی در تفسیر شریف المیزان به آنها پرداخته‌اند.
مسلک اول: طریقه حکمای یونان و غیر آنها توجه دادن انسان‌ها به آثار و غایات دنیایی کارهای خوب و بد وصفات زشت و زیبا این مسلک که اشاره دارد به غایات صالحه دنیایی و علوم و آراء محموده در نزد مردم مسلکی است معهود که علم اخلاق بر آن مترتب شده و مأثور از بحث قدما و حکمای یونان و غیر آنان است. مثلا این مسلک می‌گوید اگر جود و بخشش کنی آقایی پیدا می‌کنی و یا اگر قناعت پیشه‌سازی عزیز می‌شوی.
قرآن کریم برای تهذیب نفوس و اکتساب ملکات فاضله این طریق را انتخاب نکردهاست و اگر هم کلامش بر آن جاری شده بالمآل نظر به هدف اخروی دارد.
مسلک دوم طریقه انبیاء: برای تهذیب نفوس و آراستن الهام ملکات فاضله نظر به غایات و اهداف اخروی دارد که در کلام خداوند فراوان ذکر شده. مثلا می‌فرماید: ان الله اشتری من المؤمنین انفسهم و اموالهم بان لهم الجنه»(توبه ۱۱۱) الله ولی الذین آمنوا یخرجهم من الظلمات الی النور والذین کفروا... یخرجونهم من النور الی الظلمات» و به این طریقه ملحق می‌شود توجه دادن انسان‌ها به قضا و قدر و خوداری از ناامیدی و شادی بیش از حد. قوله تعالی: «ما اصاب من مصیبة الا باذن الله و من یؤمن یهد قلبه»
این مسلک در اصلاح اخلاق طریقه انبیاء می‌باشد و در کتب آسمانی مخصوصا قرآن نمونه‌های فراوان دارد.
مسلک سوم که مخصوص قرآن است و در کتب سماویه و تعالیم انبیاء ما چنین معارف مأثوره از حکمای الهی نیامده این طریقه انسان را در علم و صفات حسنه تربیت می‌کند. یعنی از راه زایل کردن اوصاف رذیله به رفع نه دفع یعنی از اول آنها را ریشه کن می‌کند. مثلا می‌فرماید: ان العزة لله جمیعا » «ان القوة لله جمیعا»؛ قرآن با منحصر قرار دادن عزت و قدرت حقیقی در خداوند از هر غرور و تکبر و ریا و سمعه و خوف از غیر خدا و امید به غیر او جلوگیری می‌کند.
علامه در پایان می‌فرماید: فرق این مسلک با دو مسلک دیگر این است که نیایش بر حسب عبودیت و ایثار جانب رب بر عبد است و می‌شود گفت این مسلک عرفا است که از راه عشق و محبت و نادیده گرفتن ماسوی الله فقط نظر به ذات حق دارند و نظرشان به غیر خداوند به عنوان آثار اسمای حسنای او است.
منابع:۱. تفسیر المیز ان، ج۱ و کتاب اخلاق ایزدی اثر مرحوم آیت الله حاج شیخ عباس ایزدی نجف آبادی
انتهای پیام313/17
