به گزارش خبرگزاری «حوزه»، حجت الاسلام والمسلمین فرحمندیان شب گذشته در نشست علمی «چرایی ارسال اسناد شیعی روایات پیامبر(ص) در کتب اربعه» که در مرکز تخصصی حدیث حوزه برگزار شد، به ارائه بخشی از کتاب خود با این موضوع پرداخت و گفت: در این کتاب روایاتی را مورد بررسی قرار داده ایم که درباره پیامبر اکرم(ص) صادر و در کتب اربعه شیعه نیز از آنها به صورت منقطع یاد شده است.

وی اظهار داشت: با نگاه به موضوع روایات، می توان آنان را در چند مقطع خلاصه و در سطوح گوناگون بیان کرد.

این استاد حوزه ابراز داشت: برای شناسایی عرصه های شناخت مبانی رجالی باید به دوره های تاریخی روات و مقاطع تاریخی آنان نگریست و از دوران های تاریخی که در آن حضور داشتند، می توان به نقش این حوادث در شکل گیری روایات به درستی پی برد.

این محقق و پژوهشگر خاطرنشان ساخت: در این کتاب به 11 فرضیه رسیده ایم که چرا این روایات در کتب اربعه شیعه به شکل منقطع آمده است که هر کدام از آنها می تواند به شناخت بهتر محققان در این زمینه کمک نماید.

حجت الاسلام والمسلمین فرحمندیان تصریح کرد: یکی از دلائل انقطاع این است که صاحبان این کتب، به منابع مکتوب روایی بیش از راویان آن اهمیت داده و خود کتب از سندیت بالایی نزد آنان برخوردار بوده است.

وی بیان داشت: از دلائلی که می توان برای عدم ذکر تعداد روات در این روایات بیان کرد، تلاش در راستای جلوگیری از تعارض در سندیت آنان بوده است.

این استاد حوزه ادامه داد: دلیل عدم بیان سند روایت در اینگونه روایات و کتب این بوده که این بزرگان و روات، نیازی به بیان آنها نمی دیدند.

در ادامه این نشست حجج اسلام والمسلمین قربانی، خویی، یوسفی، متقیان و حسنی به نقد این نظریه پرداختند که بخشی از آن را بیان خواهیم کرد.

حجت الاسلام والمسلمین قربانی ابراز داشت: یکی از مسائلی که در کتب اربعه شیعه می توان به آن اشاره کرد، این است که روات بزرگ ما بیشتر از آنکه به سندیت روات بنگرند، به کتاب های روایی اهمیت بیشتری می دادند.

وی افزود: در همین راستا همین کتب را نیز از راه های مختلفی تأیید سند می کردند که بتوانند از این راه به بهترین شیوه روایات را به شکل جمعی در کتب خود وارد نمایند.

حجت الاسلام والمسلمین یوسفی دیگر ناقد این کتاب نیز گفت: بهتر است که در بخش مقدمه مقاله به عناوین اصلی و فرعی کار پرداخته شود تا بر جذابیت این اثر بیافزاید.

وی گفت: یکی دیگر از مسائلی که در این کتاب باید به آن اشاره کرد، این است که در عنوان این مقاله باید کلمه شیعه پاک شود؛ چراکه ممکن است این مساله به عنوان یک کلیت مطرح شود.

در ادامه این نشست، حجت الاسلام والمسلمین فرحمندیان گفت: اعتماد به صاحب کتاب در خصوص آنچه درباره روات حدیث بیان شد، در واقع اعتماد به خود راویان است؛ زیرا این کتب توسط همین راویان نگاشته شده بود.

وی افزود: ضرورت بیان اسناد و همچنین پرهیز از بیان آن، چیزی از دقت این روایات کم نمی کند؛ زیرا عدم ذکر سند روایی در برخی از این روایات ممکن است به دلائل خاص باشد که هرکدام از آنها ممکن است در این مسأله مؤثر باشد.

در ادامه حجت الاسلام والمسلمین قربانی مجددا به ایراد سخن پرداخت و گفت: یکی از مباحثی که باید در این گونه تحقیقات به خوبی بیان شود، مسأله طبقات روات است که نقش بسیار مهمی در شناسایی طبقه و طیف راویان و زمان و مقطع زندگی آنان دارد.

حجت الاسلام والمسلمین فرحمندیان نیز در پاسخ به این اشکال خاطرنشان: در تحقیقاتی که پیرامون حدیث شناسی انجام می شود، باید چرایی مسائل را به خوبی بیان کنیم و همیشه به دنبال علت انجام یا عدم انجام این نکات باشیم؛ در واقع وقتی علت یابی انجام می شود، ضرورت را نیز با خود دارد و ضرورت به خودی خود نمایان خواهد شد.

در ادامه حجت الاسلام والمسلمین حسنی نیز به بیان نکاتی پرداخت و گفت: در حقیقت مهمترین هدف این تحقیق آن است که تحلیل هایی پیرامون چرایی ارسال برای این گونه روایت را مطرح کند.

وی تصریح کرد: از دیگر لوازم این تحقیق آن است که در پیشینه مقاله به ذکر و ویژگی های اثر بپردازیم؛ در حقیقت این مسائل باید در بخش مقدمه آن آورده شود؛ نه اینکه به مباحث دیگر بپردازید.

حجت الاسلام والمسلمین فرحمندیان در پاسخ به این سوال  گفت: در مقدمه این مقاله که بی اشکال هم نیست، قصد داشتیم که به محدود اسناد روایاتی که در خصوص موضوع تحقیق است، بپردازیم که البته همین مقدمه نیز ظرفیت یک فصل را داشت؛ ولی ممکن بود با کلیت کار هماهنگ نباشد.

وی اظهار داشت: در حقیقت در این تحقیق وقتی شاخه های مختلف ارسال بیان شد، مخاطب متوجه می شود که این طیف از روایات به چه شکلی بیان شده و چرا این گونه ایجاد شده اند.

حجت الاسلام محققیان از دیگر ناقدین این نشست بود که ابراز داشت: باید در اینگونه موضوعات عام یک فصل را به این مسأله اختصاص دهیم که شیعه کیست و کتبه اربعه چیست و چه ویژگی نسبت به سایر کتب دارد تا در فصل های بعد با چنین تعریفی که به مخاطب ارائه می کنیم، شناخت او را ارتقاء دهیم.

وی افزود: همچنین در این تحقیق باید اسناد بررسی شده و شیوه پژوهش نیز باید برای مخاطب بیان شود.

در پایان نیز حجت الاسلام والمسلمین یوسفی  گفت: در نتیجه گیری باید یک سری از مطالب اضافی حذف و صرفا با رابطه علت و معلول به بیان رابطه طبیعی آن پرداخته شود تا اتقان کار برای مشاهده گری که این اثر را مطالعه می کند، بیشتر شود؛ این گونه آثار دارای مخاطبین خاصی هستند و عموم مردم کمتر به چنین موضوعاتی گرایش مطالعاتی پیدا می کنند؛ پس این کتاب خاص نویس است و باید جریان خاص محققان در آن در نظر گرفته شوند.