به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری «حوزه» کشور فرانسه از جمله کشورهای اروپایی است که پذیرای مهاجران زیادی از کشورهای مسلمان در طول سال های گذشته بوده و امروز قریب به 14 میلیون مسلمان در این کشور زندگی می کنند. شیعیان از جمله گروه های مسلمان خوش نام در این کشور هستند که با وجود فعالیت گروه های افراطی و وهابی در بین مردم فرانسه جایگاه مثبت خود را حفظ کردند. در همین راستا سرویس بین الملل خبرگزاری «حوزه» با حجت الاسلام جازاری از مبلغان فعال در فرانسه پیرامون سابقه تشیع و نحوه فعالیت شیعیان بویژه در ایام محرم به گفت و گو پرداخته است.

سئوال: در ایام محرم شاهد برپایی دسته های عزاداری در برخی از خیابان های کشورهای اروپایی هستیم که نقش مهمی در ترویج معارف مکتب حسینی دارد آیا چنین دسته هایی در فرانسه وجود دارند ؟

در برخی از کشورها مثل فرانسه حضور خیایانی در ایام محرم وجود ندارد؛ نه به این معنا که دولت منعی کرده باشد بلکه فضای آن پیش نیامده تا امروز و طرح این موضوع شنیده نشده است.در طول نه سالی که در این کشور هستم تاکنون شاهد نبودیم که جریان های شیعی کنار هم قرار بگیرند و مراسم نمادین در خیابان ها داشته باشند .یکی از علل آن شاید این باشد که جریان شیعی در فرانسه از تنوع نژادی، نوعی و لسانی مختلفی برخوردار است.مجموعه افغانستانی ها، پاکستانی ها، عراقی ها، لبنانی ها، هندی و آفریقا مستقلند و در عین استقلال غنای خودشان را دارند و آثار این تنوع جمعیتی موجب شده که  در کنار هم قرار نگیرند و شمل واحدی ندارند. دوم آنکه فرانسه مهمترین کشوری است که مرکز ثقل اهل سنت و متفکرین بزرگ اهل سنت و جریان های رادیکال و میانه رو اهل سنت هست که در فرانسه فعالند و چون جریان  اکثریتی اند قریب به بیش از 2 هزار مسجد و مرکز عبادی مسلمان ها را در فرانسه داریم که غالبا توسط اهل سنت ساماندهی و اداره می شوند شاید این فضا به گونه ای مقتضای شمل شیعه به معنای خاصش را ایجاد نکرده است .

شیعه در فرانسه خوش نام است

در فرانسه شیعه عنوان خوش نامی دارد بهترین آثاری که در خصوص شیعه نوشته شده و در واقع حیثیت غنای معارف شیعه را دارد در فرانسه از سال 1950 میلادی تا امروز نوشته شده است.چون در غرب آثار دو پهلو داریم اما فرانسه جزو نخستین کشورهایی است که نسبت به شیعه کار میدانی و مطالعاتی و دانشگاهی ارزشمندی انجام داده و جرو نخستین کشورهایی است که شیعیان به آنجا مهاجرت کردند .مهاجرت شیعیان لبنان، شیعیان آفریقا از زنگبار و از دیگر کشور ها به فرانسه بوده است.نخستین مهاجرت های زنگبار و سنگال و لبنان به فرانسه بوده چراکه سال ها فرهنگ فرانسه در لبنان حاکم بوده زمانی که جنگ های داخلی ایجاد شده و سیل مهاجرت های شیعیان لبنان به فرانسه آغاز شده است .از سال های 1970میلادی مهاجرت ها جدی شده و قبل از آن هم جریان های شیعه  با لبنانی ها حضور داشتند. در حوزه آفریقا هم همینطور بنابراین سابقه شیعیان در فرانسه حداقل به نیم قرن می رسد در آلمان هم و در شهر هامبورگ این سابقه را می بینید که به مسجد هامبورگ و تجار برجسته فرش که قبل از 1960میلادی در هامبورگ مستقر شده بودند، مربوط می شود .

سومین کشوری که قدمت حضور شیعه را دارد انگلستان است که جریان های هندی که تحت استعمار انگلیس بودند و بیشتر از رجال ثروتمند هند و پاکستان امروز بودند به انگلیس مهاجرت کردند.این سه کشور پیشکسوت های حضور شیعه اند و رشد شیعیان در این سه کشور متفاوت هست.

سابقه تحقیق در حوزه تعزیه در فرانسه

در فرانسه ما جریان خیابانی عاشورا نداریم اما در عوض در فرانسه چیزی هست که در کشورهای دیگر نداریم و آن تئاتر است که در معبر عموم انجام می شود. فرانسه مطالعات بسیاری را در حوزه تعزیه و تعزیه خوانی شیعه قبل از دیگر کشورها انجام داده مثل شخصیت شارل ویورلوت متولد 1883 میلادی معروفترین کتاب در حوزه تعزیه بر امام حسین(ع) در فرانسه را چاپ کرده در سال 1942 م یعنی30 سال از قبل از انقلاب اسلامی .در آن زمان ایشان بحث عاشورا در منظر هنر ایرانی به تصویر کشیده از این جهت شناخت مراسم های عزاداری شیعیان در فرانسه در دانشکده های هنرو این سلسله از مراکز علمی تعریف مثبتی دارد اما این محدود می شود به متخصصین و رجال علم دانشگاه و دانشجویان و نه در بستر عمومی مردم . متاسفانه گاهی آنچه در کانال های ماهواره و سایت ها به نام شیعه ترویج می شود اثرمنفی بعضا بر روی مردم عادی دارد.

سئوال: بعد از رخ داد حوادث تروریستی در فرانسه از یک سو و وجود گروه های سلفی و وهابی در فرانسه نگاه مردم این کشور نسبت به اسلام تا چه اندازه تحت تاثیر قرار گرفته است؟

خوش‌بختانه در سال های اخیر جریان هایی که به عنوان عملیات های تروریستی و یا عملیات های ارعابی فعال شدند هیچ کدام با نام تشیع گره نخورده اند ،نه در مطبوعات اروپا و نه در مطبوعات فرانسه . نکته دوم این است که قریب به 14 میلیون مسلمان  در فرانسه از کشورهایی چون تونس الجزایر و مراکش که بیشتر از کشورهای جهان سوم هستند در این کشور به سر می برند خیلی از این کشورها کشورهایی هستند که ارتباط اهل بیتی آنها قطعی و 100 درصدی بوده اما تحت تاثیر حرکت های حنبلی و وهابی این ها امروز با تشیع مقداری زاویه پیدا کرده و از نظر درونی به سمت رادیکالیسم پیش می روند .مثلا تونس کشوری است که دانشگاه زیتونیه یا دانشگاه قیروان اولین دانشگاه دنیای اسلام محسوب می شود و بعد از آن الازهر مصر بوده است.در حال حاضر خیلی از افرادی که در حوزه دانشگاهی فعال بودند به سمت جریان های سلفیسم و حرکت های تندی رادیکالی وهابی حرکت می کنند که نمونه بارز آن در الجزایر و مراکش هست.الجزایر کشوری بوده که جریان های فاطمی اهل بیتی تا سال 1970 میلادی در آن پررنگ بوده است.

در همین راستا یک زوج الجزایری برای دریافت پاسخ سوالاتی که در حوزه اسلام و تطبیق اسلام و مسیحیت داشتند به من مراجعه کردند و من متوجه شدم خانم از سادات حسنی الجزایر است و ریشه و اصل و نسبش را به امام حسن(ع) می رساند و می گفت در قبیله و طائفه خودمان هیچ نوع گرایشی به جریان اهل بیتی وجود ندارد و از ترس اینکه ما را ممکن هست به تشیع متهم کنند نمی توانیم اصل خود را ابراز کنیم، چون قبایل و طوائف ما در جنوب غربی الجزایر تحت تاثیر جریان سلفیزم هستند و این جریان ها به فرانسه مهاجرت کردند این مهاجرت ها  در شکل دهی جریان های رادیکالیزم بی اثر نیست و ارتباطاتی بین آنها و عاملینی که عملیات های تروریستی را در فرانسه انجام دادند وجود دارد خیلی از آنها تربیت شده های این نسل و این شرایط هستند.دولت فرانسه کنترل این شرایط را دارد اما کار بسیار سختی است، اما برخی از شهرهای جنوبی فرانسه مطلقا دست این ها است.

سئوال: آیا مسلمانان می توانند در کشور فرانسه به راحتی به فعالیت های تبلیغی و اجرای سنت های اسلامی خود همچون حجاب اسلامی در مراکز عمومی این کشور بپردازند؟

حجاب در فرانسه مانعی ندارد. مسلمان ها فعالیت خودشان را دارند  اما محدودیت های نسبی وجود دارد. همچنان که در کشورهای دیگر اقلیت ها محدودیت هایی دارند .در فرانسه 14 میلیون مسلمان هست نگاه مردم فرانسه به مسلمان ها به خاطر این اختلاط بیش از یک قرن به طور رسمی فضایی ایجاد کرده که در دیگر کشورهای اروپایی کمتر دیده می شود مخصوصا آلمان و این تفاوت نگاه در فرانسه وجود ندارد که بین مذاهب تفاوتی باشد.

اما آن محدودیت هایی که اقلیت در برابر اکثریت دارند طبیعی است. مسلمانان از کشورهای توسعه نیافته که دارای بحران های اجتماعی و اقتصادی بودند به فرانسه مهاجرت کردند و باید قضاوت منصفانه در این زمینه داشته باشیم.

نگرانی نسبت به جریان سلفی ها در فرانسه محسوس است

من یک روحانی شیعه هستم و روحانی های دیگر شیعه از مذاهب مختلف منبر و سخنرانی دارند و  فعال هستیم و برخورد خاصی با من نمی کنند و نگاه عمومی هست اما نگرانی نسبت به جریان سلفی ها در فرانسه محسوس است.

البته فرانسه را استثنا از کشورهای دیگر اروپا مثلا آلمان می کنم .در مجامع عمومی و غیر عمومی حجاب و بی حجاب فرقی ندارد اما در حوزه استخدام قوانین خودشان را دارند که باید قوانین لائیک را رعایت کنند. همینطور که یک خانم راهبه نمی تواند سرش را بپوشاند یک خانم مسلمان هم نمی تواند حجاب داشته باشد که نمونه اش را از نزدیک دیدم و برای مردم آنجا این موضوع حل شده است.

 در پاریس بیش از 200 مرکز راهبه ها را داریم و در حومه آن همچنین فعالند و خودشان را با این قانون وفق دادند. ما به عنوان مهمان های زمان بندی شده دیده می شویم و برخورد علنی و توهین آمیز به مسلمان ها نمی شود اما اینکه حرکت ها و سیاست ها به گونه ای دیگر باشد اهل فن متوجه می شوند.

گفت و گو از وجیهه سادات حسینی