به گزارش خبرگزاری «حوزه»، حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمدمهدی میرباقری در جلسه دفاع یکی از دانشجویان دانشگاه ادیان و مذاهب که در این دانشگاه برگزار شد، در پاسخ به سؤالی مبنی بر این‌که وظیفه دانشگاه ادیان و مذاهب در حوزه فعالیت‌های مرتبط با ماه محرم و عزاداری اباعبدالله الحسین(ع) چیست، گفت: تلقی من این است که باید در این دانشگاه، بحث‌ها متناسب با ظرفیت موجود دانشگاه پیش رود. لذا اگر در کنار مراسم احیای عزاداری سیدالشهدا(ع) که یک کار طبیعی است و در این‌جا هم باید مثل همه‌جا انجام شود، کار تخصصی در موضوع خدمت به واقعه عاشورا نیز باید در دستور قرار گیرد، مانند برگزاری نشست‌های علمی مبنی بر این‌که نقش دانشگاه در احیای عاشورا و شناخت و معرفی صحیح آن به جامعه چیست. شما آن نقش را تبدیل به یک برنامه کنید و بر اساس آن عمل کنید.
رئیس فرهنگستان علوم اسلامی بیان داشت: باید نشست‌های تخصصی در همین دانشگاه اتفاق بیفتد که شما چه خدمتی می‌توانید به واقعه عاشورا بکنید، در معرفی کردن و دفاع از آن و جلوگیری از تحریفات عمیقی که ممکن است در تحلیل عاشورا اتفاق بیفتد و خلاصه، گام پیش‌برنده‌ای را که این مجموعه با کار تخصصی خودش می‌تواند در آن مسیر داشته باشد، تعریف کنید و بعد این آرام آرام تبدیل به یک برنامه عملیاتی شود.
عضو مجلس خبرگان رهبری در ادامه گفت: از رویکردهایی که این دانشگاه می‌تواند در نگاه علمی به واقعه عاشورا در نظر بگیرد، نگاه‌های فرانگرانه به واقعه عاشورا و جایگاه آن در تکامل ادیان و گسترش ادیان توحیدی و بسط این حقیقت در عالم و تقابل با شرک و بت‌پرستی و نفاق است. هم‌چنین در این زمینه می‌توان دوره‌های تخصصی برگزار کرد و پایان‌نامه‌ها را به این سمت هدایت کرد تا یک تحلیل عمیق فرانگرانه از این واقعه مبتنی بر معارفی که از ادیان توحیدی دیگر و مکتب تشیع می‌تواند به دست آورد، ارائه شود. به نظر من یکی از کارهای مهم دانشگاه این است.
حجت‌الاسلام والمسلمین میرباقری در ادامه گفت: جایگاه عاشورا در تکامل ادیان توحیدی یکی از موضوعات مهمی است که ما باید به لحاظ معارفی و تاریخی آن را اثبات کنیم. هم‌چنین این‌که چطور می‌توانیم از این واقعه برای تحولات تاریخی و اجتماعی استفاده کنیم تا این تحولات تاریخی و اجتماعی را در جامعه جهانی به سمت حاکمیت دین و توحید پیش ببریم. این یک مطالعه علمی است. مثلاً اربعین را چطور احیا کنیم و این کار چه نقشی می‌تواند در بسط تشیع در سایر ادیان و بسط معنویت و توحید داشته باشد. این یکی از اقدامات اجتماعی اثرگذار است. همین‌طور این‌که چطور می‌توان با محوریت عاشورا انسجامی در بین موحدین و در مقابل کفار ایجاد کرد. این یکی از موضوعات محوری است که می‌تواند لااقل به یک گروه در دانشگاه تبدیل شود. آن‌گاه باید مطالعات علمی آغاز شود و روش تحقیق آن را نیز باید خودمان طراحی کنیم و تحت تأثیر روش‌های مدرن نباشیم.
این استاد حوزه و دانشگاه در توصیه به مبلغان مشغول به تحصیل در دانشگاه نیز گفت: نکته اول این است که مبلغان معمولاً برای تبلیغ عمومی می‌روند. لذا باید در این فضا متناسب با ظرفیت فرهنگ عمومی صحبت کرد و بحث تخصصی وجه چندانی ندارد و کارآمد نیست. بحث‌های تخصصی و نگاه‌های تخصصی باید در فضای خاص خود یعنی در محیط‌های علمی و با مخاطبان متخصص صورت گیرد. ضمن این که در همین حال هم باید به گونه‌ای عمل کرد که به نوعی منجر به تحریف واقعه عاشورا نشود و این یک هشدار جدی است و می‌تواند آفت‌زا باشد. زمانی آیت‌الله بهجت می‌فرمودند، مواظب باشید وقتی انسان به منبر می‌رود، ممکن است با یک حرف نظر چند هزار نفر را این‌سو و آن‌سو کند. لذا نباید نگاه‌های تخصصی که در مراکز پیدا می‌کنیم، زود به بیرون و حوزه فرهنگ عمومی منتقل کنیم چون آسیب‌های زیادی به فرهنگ عمومی می‌زند.
وی درباره موضوعاتی که در حوزه عاشورا می‌توان درباره آن کار علمی کرد، گفت: وقتی صحبت از تحریفات عاشورا می‌شود، معمولاً به تحریفات خرد اشاره می‌شود. این که مثلاً سیدالشهدا(ع) گفته باشند «یا قوم اسقونی شربة من الماء» یا نگفته باشند، چقدر اهمیت دارد که بخواهیم آن را جزو تحریفات عاشورا به شمار آوریم؟ تحریفات یک بخش نظری دارد و یک بخش عینی. تحریفات عینی خودش یک بحث پردامنه جدی‌تری دارد که مسیر جامعه شیعه را از عاشورا تغییر می‌دهد. اما در تحریفات نظری هم تحریفات کلان و جدی داریم. فرض کنید در دوران اصلاحات مقالاتی نوشته شد که حاصلش این بود که عاشورا برای بسط دموکراسی بوده است. واقعاً این تحریف عاشورا نیست که عاشورا را خرج ساختارهای مدرن کنیم؟ این یعنی تحریفات مدرن که متناسب با ادبیات توسعه، عاشورا را تبیین کنیم. الان هم خیلی روشنفکرها معمولاً این‌طور صحبت می‌کنند و عناوین نو و به‌روز انتخاب می‌کنند و به نوعی هم تحت تأثیر مخاطبان خودشان هستند و می‌خواهند منفعلانه برخورد کنند.
حجت‌الاسلام والمسلمین میرباقری درباره شخصیت سیدالشهدا(ع) به عنوان الگوی آزادی‌خواهان جهان گفت: اولاً شخصیت امام حسین(ع) یک شخصیت باعظمت است که می‌تواند مرزهای جوامع، فرهنگ‌ها و تواریخ را بشکافد و از این مرزها عبور کند. این‌طور نیست که هرکس که عدالت‌خواه، مبارز و مجاهد است حتی در جبهه حق بتواند چنین کاری کند. بی‌تردید اگر امام حسین(ع) محور عاشورا نبودند و هرکس دیگری از اصحاب ایشان محور می‌شدند، با همه ظرفیت، بزرگی و عظمتی که داشتند، این تکلیف به نتیجه نمی‌رسید. این ظرفیت متعلق به وجود مقدس سیدالشهدا(ع) است؛ یعنی این منزلت از شفاعت که بتواند مسیر عمومی حیات بشر را به سمت سعادت سوق دهد و ارتقای وجدان ایجاد کند و بشر را به درک حقایق معنوی عالم برساند. این مربوط به ظرفیت وجودی سیدالشهدا(ع) و ظرفیت عبادت و فداکاری ایشان است و ظرفیتی که برای هدایت و شفاعت خرج کردند. حالا باید این توضیحات داده شود که این ظرفیت چیست. نکته محوری این است که ظرفیت وجود سیدالشهدا(ع) ظرفیتی است که تأثیر بر تکامل، نه تاریخ اجتماعی بشر بلکه تکامل کل عوالم دارد. لذا این حادثه، اثرگذار بر کل کائنات از عالم انبیا تا کل جمادات است. این تأثیر هم تأثیر فردی و هم اجتماعی و تاریخی است و هم در کل نظام تکوین و سازمان‌دهی‌اش حضور جدی دارد. این مربوط به ظرفیت وجود مقدس سیدالشهدا(ع) و از عهدشان و منزلت عبادت و بندگی‌شان از یک طرف و منزلت شفاعت و دستگیری‌شان از طرف دیگر است.
وی در پایان درباره پیام عاشورا و هدف حضرت از قیام گفت: حضرت در این باره بیانات متعددی دارند، مانند نامه‌ای که به برادرشان محمد حنفیه نوشتند که بیان جامعی است نسبت به اقدامات حضرت. در آن‌جا هم مبانی اقدام را توضیح می‌دهند و شهادت به توحید و نبوت می‌دهند. بعد بر اساس این مبانی، یک نفی و اثبات دارد. آن‌چه که حضرت نفی می‌کنند یعنی «انی لم اخرج اشراً و لا بطراً و لا مفسداً و لا ظالماً ...» که اهداف کل مدیریت مادی در طول تاریخ است و هم می‌فرمایند «انما خرجت لطلب الاصلاح فی امه جدی...» که جنبه اثبات است. اصلاح را باید معنا کرد. مقیاس اصلاح، امت تاریخی است. آن فساد چیست که حضرت می‌خواستند اصلاح کنند که قرآن می‌فرماید «لاتفسدوا فی الارض بعد اصلاحها». خارج کردن عالم از مدار نبوت و ولایت، افساد است و حضرت می‌خواهند امت را به مدار نبوت و ولایت برگردانند.
وی ادامه داد: فساد در مقیاس امت اتفاق افتاده است. دنبال اصلاح امت هستند. و در بحث امر به معروف و نهی از منکر، مقیاس فعل حضرت در اقامه معروف، اقامه کل کلمه توحید و ولایت است و منکری را هم که حضرت نفی می‌کنند، تمامیت بت‌پرستی، شرک، کفر و نظام شرکت و اولیای طاغوت است. این اهداف در بیانات مفصل ایشان در خطبه‌های روز عاشورا و شعارهای ایشان بیان شده است و در یک کلمه، نفی شرک و بت‌پرستی و اقامه توحید در عالم است.
