به گزارش خبرنگارخبرگزاری «حوزه»، نشست "زیرساخت راهبردی ارتقای کارآمدی نظام و دولت جمهوری اسلامی" با سخنرانی دکتر علیرضا صدرا و حضور اساتید و دانش پژوهان حوزه در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد.

ارتقاء کارآمدی نظام و دولت

دکتر علیرضا صدرا در ابتدا با اشاره به مباحث جلسه پیشین بیان داشت: در جلسه گذشته چند مطلب مطرح شد که می توان به صورت اصولی آنها را تنظیم کرد یکی کارآیی نیروهایی که باید در جامعه کار و کارگری و کارفرمائی حضور بهینه داشته باشند که گفتیم اساس این مهم بر عهده دولت می باشد؛ دولت نهاد اصلی کارائی جامعه است و اوست که باید ملت را از وضع موجود به وضعیت مطلوب سوق دهد.

مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با بیان این نکته که دولت نمی تواند خود را در کنار سائر نهادهای کارآفرین ببیند اذعان داشت: دولت فرانهاد است و نهادی در عرض سائر نهادها نیست؛ البته علاوه بر دولت، نظام سیاسی هرکشور نیزفراساختار است.

این استاد دانشگاه با تقسیم کار آمدی به سه قسمت کارآمدی زیرساختی وکارآمدی ساختار و کارآمدی راهبردی افزود: بحث امروز ما پیرامون کارآمدی زیرساختی است و البته در ادامه این بحث در جلسات آتی به کارآمدی سائر قسمت‌ها نیزخواهیم پرداخت.

وی با بیان این نکته که انگیزش کارآمدی از درون نظام تحقق می یابد و به بیرون تسری می یابد نگاه به زیرساخت‌ها را مهم دانست و گفت:زیرساخت‌ها همان ارزش ها و منش ها و روش ها می باشند که  کار آمدی در حیطه زیرساخت‌ها به این سه مساله متکی است.

این تئوریسین عرصه مسائل اجتماعی و سیاسی با اشاره به نقش کمال و باروی در ایجاد کارائی در جامعه بیان داشت: کارآمدی هر چیزی وابسته به کمال بیشتر آن است، هرچه کمال پایین بیاید کارآمدی نیزپایین می‌آید.

وی همچنین عقیم ماندن تمدن غربی را به دلیل توجه تک بعدی به انسان در این تمدن ربط داد و گفت: غرب به علت بی توجهی به برخی جهات کمالی و پیشرفت یک بعدی مادی درحال از بین رفتن است هر چند که سردمداران غرب نمی خواهند این موضوع را شیوا بیان کنند ولی متفکرین بسیار زیادی  در غرب می گویند تمدن شرقی در آینده‌ای نچندان دور حرف اول را دردنیا خواهد زد که درحقیقت اسلام نقش اساسی در شکل گیری این بازی می کند.

این مولف، در تبیین امور مرتبط با کار آمدی به علل غائی اشاره کرد و آنها را علل انگیختاربرای کارآمدی تلقی کرد و گفت: علل غائی باعث می شوند تا حرکت صورت بگیرد و کارآمدی حاصل شود. و البته باید توجه داشت که کارآمدی امری یقینی است و یک مطلب ظنی و پنداری نیست و چنین نیست که صرف هر نوع کاری، کار آمدی داشته باشد بلکه کارآمدی کار منتج به نتایج مطلوب را می‌گویند.

وی با شاره به اینکه کارآمدی در زمان های مختلف باهم فرق دارد نیز گفت: به تناسب زمان باید کارآمدی به روز و آنلاین بشود و سیستم کارآمد باید پویایی خود را حفظ کند.

جایگاه زیرساخت‌ها در سیستم سازی کارآمد

عضو گروه فلسفه سیاسی مجمع عالی حکمت اسلامی، در ادامه با اشاره به یک مثال تقریبی گفت: به عنوان مثال شما یک ساختمانی را در نظر بگیرید؛ اساس هر ساختمان زیرساخت و پایه آن می باشد و یا می توان گفت زیرساخت ها در سیستم سازی کارائی به مثل روح در جسم و بدن  کار می کنند و به جهت گیری‌ها هدف و گرایش لازم را ترسیم  و تزریق می کنند. مراد از ارزش‌ها همان نظام کارائی است که گاهی هرمی و گاه کروی مطرح می شوند که در حقیقت آنها از یک محور و مرکز و مسائل پیرامون تشکیل می شوند و هر محوری یک سری حواشی و هدف پیرامونی خود دارد که اینها فضیلت های حاشیه ای هستند.

ترتیب ارزش ها در نظام ارزشی

صدرا گفت: اولین ارزشی که همه انسانها دنبال آن می باشند "امنیت" و دومین ارزش "سلامت" و سومین و چهارمین ارزش "رفاه و آرامش" می باشند. همه اینها مدل مشترک همه مدل های الگویی توسعه می باشند.

همه انسانها دنبال این چهار مساله هستند که البته امنیت از همه مهم‌تر است؛ لذا شخص حاضر است جانباز باشد ولی خود و خانواده اش در امنیت زندگی کنند؛ طول عمر و بهداشت نیز دو عنصر اساسی سلامت برای فرد و جامعه می باشند؛ رفاه نیز سومین عنصر کارآمدی هر نظامی را تشکیل می دهد.

ارزش کار در نظام هستی شناسی دینی

وی افزود: کار برای انسان مومن مطلوب می‌باشد ولی در تفکر امروزی غرب می گویند کار می کنم تا بخورم در حالی که در اسلام کار اساسا قداست دارد و رسول اکرم صلی الله علیه و آله می فرمایند: بهترین تفریح کار می‌باشد این یعنی کارفرح ونشاط می‌آورد و چرا که یک مساله آرامش ساز برای فرد و جامعه می باشد.

اگر نگاه ما این باشد که کارمقدمه تفریح است در این حالت معکوس جواب خواهد داد در حقیقت نظام ارزش تعیین کننده جایگاه کار و تفریح نیز است.

جایگاه رفاه در جامعه کارآمد

این استاد دانشگاه بیان داشت: رفاه همان ارتقاء کیفی و کمی زندگی بشری است که شامل درآمد خوب و مسکن خوب و وسائل ارتباطی به روز و پوشاک شکیل  می شود که ارتقاء اینها باعث ارتقاء کیفیت زندگی می شود.

آرامش هدف تمام ارزش‌ها

وی با اشاره به مسئله آرامش، گفت:بدون عزت و عدل آرامش به دست نمی آید، البته حقیقت این آرامش را هرکسی به گونه ای تعریف می کند؛علاوه برعدالت که هماهنگی و همکاری در جامعه ایجاد میکند و جامعه آرام محتاج محبت است و با نفرت مسئولین از مردم یا نفرت مردم از مسئولین نمی توان جامعه ایده‌آل را شکل داد؛ محبت به جامعه پیوستگی ایجاد میکند چنانچه سعدی می گوید:

((بنی آدم اعضای یکدیگرند                       که در آفرینش ز یک گوهرند))

نگاه نفرت آلود مستکبرین عالم به مردم

این محقق یادآور شد،: وقتی بودجه نظامی آمریکا برابر با بودجه 150 کشوردنیاست و آمریکا داعیه‌دار خط دهی به بشریت دارد چگونه می شود از محبت سخن گفت و دنیا را به عاطف و صلح دعوت کرد!؟ اگر نگاه‌ها درست شکل می‌گرفت از همین پول در جهت بهداشت وسلامت و امنیت کشور ها استفاده می شد؛ چقدردردنیا آرامش وجود داشت!!؟؟ و به جای نفرت عمومی امروزین همه از آمریکا که در جای جای جهان شعار مرگ بر آمریکا وجود دارد همه از آمریکا تشکر می کردند.

بدون ارتباط روحی با خدا، بشر آرام نخواهد شد

صدرا گفت: هیچ تا حالا به این فرمایش قرآن به دیده تحقیق نگاه کرده اید که خداوند متعال می فرماید{و من اعرض عن ذکری فإن له معیشة ضنکا} هرکس از یاد من روی گردان شود زندگی او تنگ و ملال آور و خسته کننده و استرس زا وافسردگی آور خواهد بود این اضطراب امروزین بشر که در همه آمار های بین المللی و کنش ها و بررسی های عالمان فلسفی و روانشناسی و جامعه شناسی و طبی دیده می شود، زائیده همین فراق جامعه و جمعیت ما از خداوند متعال است چرا که اوست که برای دلها آرامش را به ارمغان می آورد و این یک مساله قراردادی نیست که بشر بتواند چیز دیگری را جایگزین خداوند متعال کند این به خاطر ذات پر از مهر و بسیط و زیبا و کامل الهی است که تقرب به او ناخودآگاه انسان را آرام می کند.

عضو گروه فلسفه سیاسی مجمع عالی حکمت اسلامی افزود:‌متاسفانه قرن اخیر؛ قرن پیشرفت مادی و اضطراب روحی است، صفا و دوستی و خانواده از بین رفته و سود و پیشرفت مادی و حظ دنیوی جایگزین شده است و چون محبت روح آرامش را تشکیل می دهد جامعه جهانی با اینهمه پیشرفت به آرامش نرسیده است، چون همه این ارزش‌ها برای آرامش می‌باشند؛ امینت برای سلامت و سلامت برای رفاه و رفاه برای آرامش می باشد و قله این سلسله آرامش است که بدون مهر ایجاد نمی شود.

تقاوت آرامش انسانی با آرامش حیوانات

این استاد دانشگاه بیان داشت:‌ بشردنبال عزت و استقلال و آزادی است، راه رفاه آدمی با رفاه حیوانات متفاوت است، ما چه بخواهیم و چه نخواهیم این میل به عزت و کمال و استقلال را در وجود خود داریم عقل و قلب فطری ما اینها را می طلبند هم سلامت نگریم هم امنیت طلبیم هم آرامش خواهیم و هم رفاه جو.

وی افزود: همه سه تای اولی( رفاه و امنیت و سلامت) آسایش را تشکیل می دهند و البته این آسایش و آرامش قابل جمع در نگاه مادی‌گراها نیستند؛ لذا ما محتاج نگاه توحیدی هستیم در نگاه توحیدی معنویت و مادیات قابل جمع می باشند، نباید بین ماده و معنا دو بین بود اینها یک چیز هستند یک گونه نیستند ولی در راستای هم هستند. از طرفی جامعه عقب افتاده و دچار به فاصله طبقاتی نمی تواند معنویت گرا باشد.

نیاز به نبوت برای تحقق نگاه جامع توحیدی

این محقق گفت:از اینجا ما نیاز به نبوت را نیز احساس می کنیم تا نظام کارآمدتوحیدی تحقق یابد، عقل ما کلان نگراست و اصول را می‌فهمد ولی فروع را درک نمی کند و اینجاست که هایدگر می گوید ((فلسفه نیاز به وحی دارد.))،یک مسائلی "پیشادینی" است که مردم باید با عقلشان آنها را بفهمند و این قسمت با درک شخص ایجاد می شود و البته همه  اینها را می فهمند مثلاعدالت را همه می خواهند سعادت را همه طلب می کنند و امنیت راهمه دوست دارند ولی چیستی امنیت، چگونگی عدالت، اینها قابل درک برای عقل نیست؛ همه می دانیم خدا را باید پرستش کرد ولی چگون و با کدام قانون باید او را دوست داشت و همه می دانیم در جامعه باید محبت حاکم باشد ولی کدام قانون دلها را به هم نزدیک می کند؛ابن سینا در اواخر عمرش می گوید در حال مرگ هستم و فقط فهمیدم که هیچ نمی دانم

دکتر صدرا ادامه داد: این جااست که به مکتب نیاز داریم، مکاتب سیاسی آمده اند بگویند که امنیت چیست؟ رفاه چیست؟ وإلا بشر در درک قداست این عوامل محتاج به مکتب نیست. ما برای پیاده کردن این حقایق به امام نیاز داریم تا اینها را اجراء کند. لذا بحث بعدی این است که این عدالت و امنیت با چه گرایشی باید ایجاد شوند با کدام گرایش می توان اینها را تحق داد؛ با گرایش شورش طلبانه یا گرایش محافظه کارانه یا انقلابی؟

عضو مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت گفت: البته گرایش انقلابی قبل انقلاب اسلامی ایران معنای دیگری داشت اما بعد انقلاب این گرایش به معنی "تحول بنیادی و جامع و نظام مند با روح جهادی" می باشد این معنی انقلابی گری بعد از انقلاب اسلامی می باشد. که این انقلاب "امت و مکتب و امام" می خواهد؛ رهبری نباشد، شورش پیش می آید و مردم نباشد کودتا به وجود می آید و مکتب هم نباشد انگیزشی برای حرکت نخواهیم داشت.

خبرنگار: حامد حسن زاده