دکتر سید مرتضی اسماعیلی طبا در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه، با اشاره به سخنان بسیار مهم و راهبردی رهبر معظم انقلاب در سالگرد ارتحال امام(ره) مبنی بر اهمیت و ضرورت تحول خواهی در جامعه و تأسی به سیره بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی در این باره اظهار داشت: واقعیت آن است که تحول خواهی و تغییر و دگرگونی از ویژگی های جهان آفرینش و از لوازم زندگی موفق به شمار می رود و اگر ما خود، این واقعیت را نپذیریم به ناچار باید تابع تغییرات و تحولات دیکته شده از بیرون باشیم.
وی افزود: در علم مدیریت نیز بحث مدیریت تحول یکی از مباحث بسیار مهم است که دولت ها و حاکمیت ها و سازمان ها باید مستمراً به تغییر و مدیریت آن به شکل سازمان یافته و هدفمند نگاه کنند و این را هم بدانند که به هر حال تغییر، لازمه و مقدمه تکامل و پیشرفت است و مهم این است که با مدیریت صحیح تغییر و تحول، بتوانیم جامعه را به سمت اهداف مدنظر سوق دهیم.
الگویی که امام(ره) فراروی ما قرار داد
عضو شورای فرهنگ عمومی استان قم همچنین گفت: همان طور که مقام معظم رهبری نیز فرمودند، مدیریت و رهبری حضرت امام(ره) یکی از مصادیق بارز تحول خواهی و مدیریت تحول است که امروز الگوی کار ماست. ایشان در زمانی که نگاه به فقه، یک نگاه محدودی بود، آن را توسعه داده و فرمودند که فقه باید پاسخگوی همه جوانب و ابعاد زندگی انسان باشد و بر این اساس توانستند در اداره کشور یک تحول عمیقی پدید بیاورد و می توان وقوع انقلاب اسلامی را نتیجه تحول خواهی امام و مدیریت صحیح آن دانست.
وی ادامه داد: البته باید توجه داشت که ما قرار نیست در اصول تغییر و تحولی ایجاد کنیم، بلکه در روش ها و تاکتیک ها، این مهم باید صورت بگیرد، ضمن آن که چنانچه ما در تاکتیک ها و استراتژی ها، به روز و منعطف نباشیم، رقبا ما را از میدان به در می کنند و قطعاً این مسأله مطلوب ما نیست.
اسماعیلی طبا یادآور شد: این که می بینیم در فقه عنوان مسایل مستحدثه وجود دارد، دلیل بر توجه حوزه به تغییر و تحول خواهی است.
رویکرد تحول خواهی ما منبعث از قرآن و عترت است
وی با اشاره به آیه شریفه "کل یوم هو فی شأن" که به صیرورت دائمی جهان خلقت اشاره دارد افزود: اساساً نگاه و رویکرد ما به تحول خواهی باید بر اساس نظام آفرینش و آموزه های دینی و قرآنی باشد و از این منظر نیازی نیست که در این عرصه ها تنها به اندیشمندان و متفکران غربی توجه کرده و از آنها الگو بگیریم.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان این که حوزه علمیه به عنوان بزرگترین مرکز تولید و اشاعه علوم دینی جهان تشیع، مسئولیت بسیار بزرگی در راستای مدیریت فرایند تحول خواهی و تحول گرایی بر عهده دارد، گفت: امام (ره) نگاه حوزه به فقه را تغییر و توسعه داده و تعریف جامع و فراگیری از آن ارائه کردند و امروز حقیقتاً حوزه های علمیه با وجود اساتید و بزرگانی که در آن مشغول به فعالیت هستند، یکی از نهادهای بسیار مؤثر در امر تحول خواهی است، چرا که این حوزه های علمیه هستند که می توانند به اندیشه و گفتمان تحول خواهی کمک کرده و مدیریت تحول را به خوبی انجام دهند.
حوزه به تحولات فضای مجازی، توجه جدی تری کند
عضو شورای فرهنگ عمومی به عنوان یکی از مصادیق ایجاد تحول افزود: در کنار آموزش های علمی مرسوم در حوزه می بایست به فضای مجازی و آسیب های آن، توجه جدی تری صورت گیرد، چرا که این مقوله نیز از جمله مسایل مستحدثه است و امروزه خانواده ها و عموم مردم با این مساله درگیر هستند.
وی اضافه کرد: استفاده ناصحیح از فضای مجازی و آفت های این عرصه باعث و بانی چه مشکلات و انحرافاتی در جامعه شده است. به طور مثال همین قتل فجیعی که در تالش رخ داد و نظائر آن، اگر مورد تحلیل درست قرار گیرد، متوجه می شویم که استفاده نادرست از اینستاگرام و فضای مجازی رهاشده و لجام گسیخته، در به وجود آمدن این آسیب ها بسیار مهم و مؤثر بوده است.
این کارشناس و تحلیلگر مسایل رسانه همچنین بیان داشت: از این حیث حوزه های علمیه می توانند توسط محققان و مبلغان در این عرصه ورود کرده و نظر دین درباره چگونگی استفاده صحیح از فضای مجازی و به خصوص در امان ماندن از آسیب ها و آفت های آن را به مردم گوشزد کرده و آموزش های لازم را در این باره ارایه دهند.
وی خاطرنشان کرد: در واقع حوزه هم در بُعد فقهی و هم اخلاقی می تواند روی این مسایل کار کرده و به روشنگری جامعه بپردازد.
از اهمیت مباحث اعتقادی و اخلاقی نباید غافل شویم
اسماعیلی طبا همچنین ابراز داشت: به تعبیر حضرت آیت الله جوادی آملی، یک سیزدهم قرآن، مسایل فقهی است و مابقی آن را مسایل اعتقادی و توحید و نبوت و مسایل اخلاقی و غیره تشکیل می دهد، از این رو حوزه و روحانیت باید در کنارآموزش و تبیین مسایل فقهی و احکام، به عرصه های اعتقادی و اخلاقی نیز به طور جدی ورود کرده و به سؤالات و نیازهای مردم پاسخ دهد.
وی باذکر مصادیق دیگری از لزوم توجه به تحول خواهی گفت: بعد از شیوع کرونا، مباحث اعتقادی و شبهاتی پیش آمده که به ویژه نسل جوان نیازمند پاسخ دهی به این هاست تا مبادا، مبانی اعتقادی و دینی آن ها بیش از این تضعیف گردد.
انتظار از رسانه ملی در دوران پساکرونا
وی با بیان این که امروزه افراد درباره آسیب ها و بلایا و فلسفه آن ها و نگاه اسلام به نظام خلقت، سوالاتی دارند که باید به آن ها به درستی پاسخ داده شود، افزود: در دوران پساکرونا، باز هم وظایف حوزه های علمیه و صدا و سیما و رسانه های جمعی مهم تر شده و به ویژه از رسانه ملی انتظار می رود که چه در بحث برنامه سازی، چه تولید سریال ها و دیگر امور، به اهمیت مباحث اعتقادی بیشترتوجه کرده و به شکل هنرمندانه و جذاب این مفاهیم را به مخاطبان خود منتقل سازد.
عضو شورای فرهنگ عمومی استان قم ادامه داد: جامعه ما امروز بیش از هر زمان دیگری به اخلاق و تحکیم آموزه های اخلاقی نیاز دارد. در سطح جامعه، در بحث معاشرت های اجتماعی، در ادارات و مسایل کاری، همچنین در امور خانوادگی و فردی، نیاز ما به اخلاق، یک نیاز جدی و فوری است.
کاهش نرخ رشد جمعیت، یک خطر جدی است
وی در قسمت دیگری از سخنان خود با اشاره به اهمیت مساله جمعیت گفت: بحث جمعیت برای ما یکی از مسایل راهبردی است که هم صدا و سیما و هم حوزه و دانشگاه باید روی این موضوع تمرکز کنند.
وی با اشاره به مساله کاهش شدید نرخ رشد جمعیت به عنوان یک موضوع مهم تصریح کرد: متاسفانه در سال جاری برای نخستین بار، نرخ رشد جمعیت به زیر یک درصد رسید که تداوم این وضع خطرناک است و ما باید از همین امروز اجرای سیاستهای تشویقی و فرهنگی را شروع کنیم تا بیست سال آینده به مشکل جدی برنخوریم.
اسماعیلی طبا یادآور شد: بر اساس پیش بینی ها و در صورت تداوم وضع موجود، در سال ۱۴۳۰، اکثریت جامعه کم جمعیت ما را افراد مسن و سالخورده تشکیل می دهند که این مساله قطعاً روی اقتدار سیاسی، اجتماعی، نظامی، امنیتی و اقتصادی ما تأثیر منفی خواهد گذاشت.
وی افزود: آن چه مهم است این که باید روی مبانی فقهی، اخلاقی، سیاسی و اجتماعی و اقتصادی مساله جمعیت هم در حوزه و هم صدا و سیما به شکل دقیق کار شود که این ها خودش از مصادیق تحول خواهی است.
وی بیان داشت: در بُعد اقتصادی نیز شاهدیم که در ماه های اخیر توجه به بورس و سرمایه گذاری بیشتر شده و آحاد مردم به جهت آزادسازی سهام عدالت و مسایل دیگر، وارد این عرصه شده اند که باید مسایل شرعی و فقهی و اخلاقی این عرصه ها برای مردم به درستی تبیین شود.
مدیریت مطلوب تحول؛ لازمه استحکام نظام اسلامی
مدیر کل اسبق فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قم همچنین با بیان این که تحول خواهی به این معناست که حاکمیت می بایست برای سوالات و نیازهای جدید مردم، پاسخ های جدید داشته باشد، اظهار داشت: ثمره و نتیجه ی تحول خواهی باید این باشد که حاکمیت بتواند بر این اساس به درستی به مدیریت تحول بپردازد و این مساله باعث استحکام بیشتر نظام اسلامی می شود.
وی در خاتمه ابراز امیدواری کرد: حوزه مبارکه علمیه و دستگاه های حاکمیتی همچون دولت، دانشگاهها و صدا و سیما با عمل به توصیه ها و رهنمودهای حکیمانه و عالمانه مقام معظم رهبری به مساله تحول خواهی به شکل جدی ورود کرده و آن را جزو ضرورت های کاری خود بدانند.
۳۱۳/۸
