به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، پنجاه و دومین نشست از سلسله نشست‌های علمی فرهنگی چالش کرونا و زندگی مؤمنانه با موضوع " نقش توانمندسازی جامعه محلی در اثربخشی مداخلات روانی-اجتماعی در پسا کرونا" به همت دانشکده الهیات پردیس فارابی دانشگاه تهران و جهاد دانشگاهی واحد استان قم با حضور دکتر مصطفی جانقلی، مدرس دانشگاه برگزار شد.
دکتر جانقلی در ابتدای این نشست اظهار کرد: زمان آن رسیده در حوزه حکمرانی تغییر نگرش جدی ایجاد شود و در انتخاب منابع انسانی در حوزه‌های اجتماعی و مداخلات در بحران دقت کنیم و منابع انسانی را بر اساس قواعد شرعی، قانونی، اخلاقی و حرفه‌ای انتخاب کنیم.
مدرس دانشگاه افزود: وجود منابع انسانی درست و استفاده از آن‌ها در جای مناسب یکی از مهم‌ترین اقداماتی است که اثربخشی و کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری را به دنبال دارد.
جانقلی بیان کرد: اعتمادسازی چندوجهی برای ایجاد روابط پایدار در دنیای اجتماعی بسیار ضروری و الزامی است و به نظر می‌رسد بلور نازک اعتماد اجتماعی ترک برداشته و به همین دلیل هزینه‌های بسیاری بابت این بی‌اعتمادی می‌پردازیم.
وی تصریح کرد: در بافت اجتماعی ذاتاً مخاطرات زیادی وجود دارد و ما شاهد این مخاطرات هستیم، زمانی که اعتماد نباشد بلاتکلیفی و عدم یقین شکل می‌گیرد.
جانقلی عنوان کرد: مرجعیت خبر نیز موضوع مهمی است که باید به آن توجه جدی داشت که از چه رسانه‌هایی خبرها را دریافت می‌کنیم؛ برای کسب سواد رسانه‌ای تسهیل گیری صورت بگیرد تا تشخیص و تائید خبر به‌درستی انجام شود.
مدرس دانشگاه ادامه داد: برخی رسانه‌ها به‌جای ارائه برنامه‌هایی در جهت حفظ آرامش، به‌صورت اغراق گونه یک تصویر فاجعه‌بار را به نمایش می‌گذارند و از آن‌طرف گروهی دیگر با ساده سازی درباره ویروس کرونا تلاش می‌کنند این مسئله خیلی نادیده یا سطحی گرفته شود.
وی با اشاره به اینکه بخش زیادی از واکنش بدن ما به بیماری تحت تأثیر افکار ما قرار دارد، عنوان کرد: بهترین کار برای آرامش مردم داشتن رویکرد متعادل و درک جدیت این بیماری و این وضعیت، اقدامات تخصصی و پیشگیرانه بر اساس پروتکل‌های استاندارد جهانی، عدم ارائه تصویر فاجعه‌آمیز است.
جانقلی گفت: بخشی از کوه یخ آسیب سلامتی در جریان بلایا قابل روئیت است مانند ترس، اضطراب، توهم، استرس، عوارض روانی و اقتصادی و اجتماعی و احتکار اجناس بهداشتی و ضدعفونی‌کننده در ابتدای بیماری خیلی عیان بود اما بخشی از این عوارض قابل‌رؤیت نیست اما قابل پیش‌بینی است و چون قابل پیش‌بینی است پس قابل‌پیشگیری است اما به شرطی که هوشمندانه و خردمندانه عمل کنیم.
مدرس دانشگاه تصریح کرد: عوارض روانی حاد و مزمن که در پسا کرونا رخ خواهد داد و قابل روئیت نیست؛ زمان آغاز پسا کرونای ما نامعلوم است و هیچ دلیل متقنی برای فرارسیدن این مقطع نداریم.
وی ابراز کرد: این واقعه اولین تجربه تلخ نسل فعلی ایران است، این نسل شاهد حوادث سیل و زلزله به‌صورت مقطعی بوده و پیامدهای آن را دیده اما بحران کرونا اپیدمی و همه‌جانبه بوده و تجربه‌ای متفاوت را شکل داده است.
جانقلی با تأکید بر اینکه خردمندان باید راهبرد مناسب دوران پسا کرونا را موردبررسی قرار دهند، گفت: خانه‌نشین شدن افراد یک جامعه تبعات فکری و فرهنگی زیادی را متوجه کشور خواهد کرد که پاره‌ای از آن‌ها ملموس است.
مدرس دانشگاه ادامه داد: در چنین شرایط اپیدمی مردم فقط به مراقبت‌های بهداشتی احتیاج ندارند و تجربه بیماری اپیدمی نشان می‌دهد که سلامت روان شهروندان در شرایط پراسترس باید جدی گرفته شود.
وی گفت: قرنطینه خانگی به شکل طولانی‌مدت روال عادی سبک زندگی خانواده‌ها را تغییر می‌دهد که پیامدهای ناگواری را دارد.
جانقلی عنوان کرد: به هر حال کرونا به همراه خودش استرس، اضطراب، ترس و توهم می‌آورد و سبب تغییر سبک زندگی و جروبحث و تغییر ساعات وعده‌های غذایی و خواب‌وبیداری شده است.
مدرس دانشگاه اظهار کرد: مشکلات میان فردی، وابستگی و سوءمصرف مواد، تقلب و سوءاستفاده از تأمین اقلام موردنیاز، نارضایتی از زندگی، شایعه، جادوگری، رابطه نامناسب بین والد و کودک و ابهام در نقش والدینی، خشم کنترل نشده، انزوا، تاب‌آوری محدود، مشکلات اقتصادی، توسل به مسائل غیرواقعی برای درمان بیماری کرونا از جمله مشکلات و مسائل پیش‌آمده در این ایام است.
وی گفت: رسانه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها نیازمند رفتارهای عالمانه و متفکرانه هستند و گاهی خواسته یا ناخواسته در فضای رسانه‌ای، مفاهیمی واقعیت تلقی می‌شود که هیچ‌گونه وجود خارجی ندارند.
جانقلی ادامه داد: علاوه بر این چالش‌های اجتماعی، با چالش‌های روانی نیز مواجه هستیم که توسط سازمان بهداشت جهانی و مطالعات علمی در کشور احصا شده است.
مدرس دانشگاه افزود: خودبیمارانگاری، رفتارهای وسواسی، مشکلات جنسی، بدبینی، افسردگی، انزوا، روان‌پریشی، تفکر به خودکشی ازجمله چالش‌های این ایام هستند.
وی بیان کرد: کسب خبر وقوع حادثه، ارزیابی وضعیت و دریافت اطلاعات، تبیین استراتژی مداخله، تأمین تجهیزات، امکانات و منابع، استقرار در محل و اقدام بر اساس برنامه راهبردی ازجمله اقدامات در زمان سیل و زلزله و حوادث طبیعی است اما اکنون نمی‌دانیم در وضعیت پاندمی سبک مداخله چگونه خواهد بود چون امکان حضور ما در میدان وجود ندارد و یا محدود است که ضرورت توانمندسازی جامعه محلی در اینجا آشکار می‌شود.
جانقلی گفت: بسیار مهم است که بدانیم ما در دوران کرونا در چه ناحیه‌ای زندگی کردیم؟ در ناحیه ترس، یادگیری یا رشد زندگی کردیم؛ یادگیری این مفاهیم به حوزه حکمرانی کمک می‌کند تا بتواند راحت‌تر گام‌های بعدی را برای مداخلات روانی و اجتماعی بردارد.
مدرس دانشگاه با اشاره به اینکه هر پدیده‌ای آثار و عواقبی را به دنبال خواهد داشت و اثرات هر بحران با اتمام واقعه تمام نمی‌شود، بیان کرد: به‌هرحال بحران کرونا می‌گذرد اما آثار و نتایج مثبت و منفی آن همچون آسیب‌های روانی و ارتقا سطح عمومی بهداشت در جوامع تداوم پیدا می‌کند.
وی افزود: توانمندسازی جامعه محلی درواقع بهره‌گیری از استعدادهای فردی، تسهیل انجام وظایف، سرمایه‌گذاری در یادگیری و آموزش، تزریق شورونشاط به افراد جامعه، اطلاع‌رسانی، هدایت و مربی‌گری را به دنبال دارد.
جانقلی با اشاره به اینکه ما نباید توان و فرهنگ جامعه محلی را نادیده بگیریم، اظهار کرد: توانمندسازی جامعه محلی با هدف افزایش شایستگی به‌منظور خلق ایده‌های جدید و حل مشکلات از طریق تعامل و هم‌افزایی اعضای گروه محلی است.
مدرس دانشگاه گفت: گاهی برخی گروه‌های حمایتی و کمک دهنده در سیل در منطقه معمولان باعث می‌شدند تا مردم آن جامعه محلی احساس "خودناتوان انگاری" و "خودفقیر انگاری" کنند و توقعشان نیز بالا می‌رود.
وی ادامه داد: جوامع برای برخورد با هر یک از بحران‌های محیطی، سیاسی و اجتماعی باید همواره آماده باشند و توان کنترل و مهار اضطراب ناشی از واقعه را داشته باشند.
جانقلی با اشاره به اینکه همدلی و انسجام اجتماعی به‌عنوان مهم‌ترین آثار در جهان پس از کرونا است، ابراز کرد: در این دوران برخی بیماران مبتلا به کرونا جان باختند و برای اطرافیان برگزاری مراسم تدفین و ختم امکان‌پذیر نبود و این‌ها عوارضی را به دنبال خواهد داشت.
مدرس دانشگاه تصریح کرد: هنگام بحران باید کمیته اقدام محلی صاحب قدرت و اختیار در مراکز محلی داشته باشیم و جامعه محلی برای هر اقدامی منتظر نامه‌نگاری از بالادست نباشد.
وی یادآور کرد: هدف از توانمندسازی اعطای قدرت یا اختیار به کسی تا بتواند چیزی را انجام دهد و یا ایجاد این احساس در فرد تا او بتواند کارهای بیشتری انجام دهد.
مدرس دانشگاه ادامه داد: در بحران‌های مختلف باید به خبرگان محلی توجه داشته باشیم و مردم را به حضور و مشارکت در فرآیندهای توسعه محلی دعوت و تشویق کرد، بنده در بم و لرستان شاهد انزوا منابع انسانی دارای مهارت هنگام زلزله و سیل بودم.
جانقلی در پایان استفاده از ظرفیت‌های بالقوه انسان به‌منظور توسعه ارزش‌افزوده سازمانی، تقویت احساس اعتمادبه‌نفس، چیرگی بر ناتوانی‌ها و درماندگی‌های فردی افزایش شایستگی به‌منظور خلق ایده‌های جدید و حل مشکلات از طریق تعامل و هم‌افزایی گروهی را از آثار توانمندسازی محلی برشمرد.
انتهای پیام
