به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، نشست تخصصی رؤیت پذیری هلال ماه رمضان  که عصر امروز با مشارکت دانشگاه قرآن و حدیث، موسسه موضوع‌شناسی احکام فقهی و خبرگزاری رسمی حوزه  به صورت مجازی برگزار شد، حجت‌الاسلام والمسلمین فلاح زاده رئیس هیئت امنای موسسه موضوع‌شناسی احکام فقهی، حجت‌الاسلام والمسلمین موحدنژاد دبیر علمی ستاد استهلال کشور و حجت‌الاسلام ربانی عضو هیئت علمی دانشگاه قرآن و حدیث سخنرانی کردند و مرتضی سعیدی دبیر گروه بین الملل خبرگزاری حوزه و از کارشناسان  نجوم،‌ دبیری این نشست را برعهده داشت.

حجت الاسلام و المسلمین فلاح زاده، رئیس هیئت امنای موسسه موضوع شناسی احکام فقهی، عنوان کرد: هرساله در ابتدای ماه رمضان جنب جوشی نسبت به استهلال به وجود می آید، هرچند برای سایر ماه های قمری نیز امر استهلال مستحب است.

وی افزود: ثابت شدن اول و آخر هر ماه قمری دربسیاری از اعمال عبادی مستحب و واجب از جمله ارکان حج و اعمال خاص آن که باید در وقت معین انجام شود، در ماه های حرام برای امور کیفری و...تاثیر دارد.

رئیس هیئت امنای موسسه موضوع شناسی احکام فقهی بیان کرد: اختلاف هایی در بحث استهلال وجود دارد که دشمنان آن را بهانه ای برای اختلاف بین فرق و مراجع قرار می دهند که رواج آن در بین افرادی که آگاهی کمی نسبت به مسائل فقهی دارند، ممکن است باعث از بین رفتن اعتقادات شود به همین علت آگاهی بخشی در بین مردم بسیاری مهم است.

حجت الاسلام والمسلمین فلاح زاده ادامه داد: تعیین اوقات عبادت همچون خود عبادات  که توفیقی و از طرف شارع مشخص شده است، ما نمی توانیم چیزی به آن کم یا زیاد کنیم.

وی افزود: برخی معتقد اند که رؤیت، دیدن با چشم عادی است اما عده ای دیگر می‌گویند فقط با چشم عادی نیست، بلکه با ابزاری مانند دوربین و تلسکوپ هم درست است و اگر مرجع تقلید از روی عدالت و اجتهاد بیان کند مکلف نیز مانند زمانیکه از دستور پزشک پیروی می‌کند باید از آن نیز پیروی کند.

این کارشناس احکام دینی، ادامه داد: دومین علت تفاوت نظردر اول ماه، در صدق کردن هلال رویت به مناطق مختلف است مثلا برخی از مراجع بیان کردند با مناطقی که وحدت شب دارند صدق می کند اما عده ای معتقد هستند که باید اتحاد افق وجود داشته باشد.

وی بابیان اینکه اگر مرجعی مخالف نظر آیت الله العظمی خامنه ای بیان کرد به معنای مخالفت با نظام و ایشان نیست، بلکه اختلاف در مبانی فقهی است، ادامه داد: درصورتیکه با شرایط ذکر شده در رساله هلال رؤیت نشود و اطمینان آورنباشد یوم الشک بوده و جز ماه قبل محسوب می شود.

معناهای متفاوت اتحاد افق

حجت الاسلام و المسلمین موحد نژاد، دبیرعلمی ستاد استهلال کشور نیز در این نشست در سخنانی، عنوان کرد: دو مرکز در کشور وجود دارد که در زمینه تقویم و اول ماه های قمری فعال هستند که یکی از آنها مرکز تقویم ژئوفیزیک دانشگاه تهران و دیگری ستاد استهلال دفتر رهبرمعظم انقلاب است.

وی در رابطه با نحوه شکل گیری شورای تقویم بیان کرد: در گذشته تقویم توسط یک شخص استخراج می شد که برای دقت بیشتر با مصوبه سال ۷۹ استخراج تقویم به ژئو فیزیک دانشگاه  تهران واگذار شد و با توجه به فتوای های مختلف در خصوص رؤیت هلال اول ماه های قمری و اهمیت جنبه فقهی و اداری آن در تقویم رسمی کشور، تقویم با توجه به فتوای رهبرمعظم انقلاب تنظیم می‌شود.

وی افزود: با محاسبات نجومی چیزی یقینی نیست و به همین علت برای اطمینان بیشتر دو مرکز مختلف شورای تقویم و ستاد استهلال وجود دارد و در ستاد استهلال گزارشات مختلف به آیت الله العظمی خامنه ای و سایر مراجع ارائه می‌شود و ایشان با بررسی ها متعدد و مبانی فقهی خود نتیجه را اعلام می‌کنند و این گزارشات در سایت ستاد استهلال نیز گذاشته می‌شود.

وی بیان کرد: برای اتحاد افق معناهای متفاوتی ذکر شده است و برخی معتقد هستند، اگر هلال جایی رؤیت شود در منطقه دیگر هم اگر مانعی نبود رؤیت می شد، اتحاد افق وجود دارد و برخی دیگر مناطق نزدیک به هم را ملاک قرار می دهند.

اطلاق رؤیت به چشم مسلح و غیرمسلح

حجت الاسلام و المسلمین ربانی، عضو هیئت علمی دانشگاه قرآن و حدیث، نیز از دیگر کارشناسان این نشست علمی بود که عنوان کرد: بسیاری از فقها بر اساس فتوای مشهور قائل هستند که رؤیت باید با چشم عادی باشد  که در باب سوم مسائل شیعه روایات متعددی وجود دارد که اول ماه با رؤیت هلال شروع می شود که رؤیت نیز به معنای رؤیت متعارف است.

وی ادامه داد: اگر چه رؤیت اطلاق دارد و چشم مسلح و غیرمسلح را شامل می‌شود؛ اما معتقدند که اطلاق در این روایات، اطلاق متعارف است مانند ندیدن دیوارهای شهر در حد ترخص که منظور دیوار متعارف است.

وی بیان کرد: در رؤیت با تلسکوپ قبول داریم که ماه نو متولد شده است؛ اما ملاک واقع نیست، بلکه رؤیت است و احکام قائل بر مدار واقع نیستند و در اول ماه رؤیت موضوع است؛ زیرا همیشه رؤیت مسلح یک روز زودتر از رؤیت غیرمسلح اتفاق می افتد و اگر اینگونه باشد از اول اسلام مسلمانان روز اول ماه رمضان را روزه نبودند.

وی افزود: گروهی نیز که چشم مسلح را قبول دارند می گویند وقتی با تلسکوپ ماه رؤیت می‌شود، یعنی ماه نو متولد شده است که با تلسکوپ می توان آن را دید و چشم عادی و تلسکوپ طریق هستند و ما به طریق کاری نداریم و واقع اهمیت دارد.

۳۱۳\۶۲