به گزارش خبرگزاری «حوزه»، معاونت فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، در فصلنامه علمی-تخصصی «ره توشه» ویژه مبلغان با موضوع انتخابات ۱۴۰۰ به ارائه مقالات در موضوعات گوناگون پرداخته که در شماره های گوناگون تقدیم حضور علاقه مندان می گردد.

       

انتخابات از منظر قرآن کریم

    

۱. ویژگی­ های افراد اصلح از منظر قرآن کدامند؟

   

الف) علم، آگاهی، تعهد و امانتداری

«قالَ اجْعَلْنی عَلی ‌خَزائِنِ الْأَرْضِ إِنِّی حَفیظٌ عَلیمٌ؛[۱] (یوسف) گفت مرا سرپرست خزائن سرزمین مصر قرار ده که نگهدارنده و آگاهم.»

در این آیه شریفه علم و آگاهی و حفظ و امانتداری به عنوان دو شرط اساسی پذیرش مسؤولیت برشمرده شده است. روشن است که علم و آگاهی و حفظ و امانتداری در هر کاری متناسب با آن کار می باشد و با توجه به جایگاه مهم ریاست جمهوری افرادی که انتخاب می شوند باید به تناسب این جایگاه دارای علم و تعهد لازم باشند.

     

ب) قدرت و توان جسمی

«إِنَّ اللَّهَ اصْطَفاهُ عَلَیْکُمْ وَ زادَهُ بَسْطَةً فِی الْعِلْمِ وَ الْجِسْمِ؛[۲] خداوند او (طالوت) را بر شما برگزیده و او را در علم و قدرت وسعت بخشیده است.»

در این آیه شریفه علم و توانایی ملاک گزینش طالوت از سوی خداوند معرفی شده است. این دو ملاک با تناسب هر کاری برای افرادی که عهده­دار آن می شوند، ضروری است؛ زیرا بدون برخورداری از توانایی علمی و جسمی لازم، امکان انجام مناسب آن کار وجود نخواهد داشت.

     

ج) توجه به ارزش ها و نیازهای جامعه

 «الَّذینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکاةَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ؛[۳] کسانی که هرگاه در زمین به آنها قدرت بخشیدیم، نماز را بر پا می دارند و زکات می دهند و امر به معروف و نهی از منکر می کنند.» ریاست جمهوری با بهره­ مندی از اختیارات و امکانات گسترده باید در مسیر بندگی خداوند (اقامه نماز)، برپایی ارزش ها در همه ابعاد اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی (امر به معروف) و مقابله با ضد ارزش ها در همه ابعاد (نهی از منکر) و توجه به نیازهای جامعه (ایتاء زکات) گام بردارد.[۴]

ضرورت و فایده ی شرکت در انتخابات ریاست ­جمهوری

    

۲. چه ضرورتی دارد که مردم در انتخابات مشارکت نمایند؟

انتخابات و مشارکت مردم در تعیین سرنوشت سیاسی خودشان امروزه به عنوان مهم ترین نماد مردم سالاری شمرده می شود، این پدیده مهم در کشورهای مختلف در قالب های گوناگون و با اهداف متعددی برگزار می شود، همچون رفراندم تعیین شکل نظام، رفراندم برای تصمیم گیری در مورد مسأله مهم مثل قانونی خاص و یا تصمیم گیری نسبت به بخشی از قلمرو جغرافیایی، انتخاب رئیس قوه مجریه، انتخاب اعضای قوه مقننه و ...، همچنین انتخابات به عنوان یک راهکار دموکراتیک در سطوح مختلف قابل بهره گیری است، به عنوان مثال علاوه بر انتخابات های معمولی که در سطح ملی برگزار می شود، اصناف، گروه ها، تشکل ها، انجمن ها، احزاب و ... برای پیشبرد برنامه های خود از این راهکار استفاده می کنند.

بر این اساس در ضرورت اصل وجود انتخابات و کارکردهای مثبت و مفید آن در وضعیت کنونی جهان هیچ شک و تردیدی وجود ندارد، با این حال در کشور ما برخی افراد، در مورد ضرورت یا اهمیت مشارکت مردم در انتخابات های ملی همچون انتخابات ریاست جمهوری، شوراها، مجلس خبرگان و شورای اسلامی تردیدهایی را مطرح می کنند که ریشه های آن عمدتاً به مسائل دیگری باز می گردد، مثل کارنامه ناموفق برخی مسؤولان منتخب، چنانکه گاهی نیز این نارضایتی ها ریشه در تبلیغات منفی دشمنان نظام دارد که اگر این تردیدها از طریق تبیین درست ضرورت های مشارکت در انتخابات رفع شوند، آمار مشارکت نیز به مراتب بالا خواهد رفت.[۵]

     

۳. حضور مردم در انتخابات چه تأثیری در تقویت نظام جمهوری اسلامی دارد؟

در نظام جمهوری اسلامی ایران، مقبولیت مردمی در کنار مشروعیت الهی، یکی از ارکان شکل دهنده این نظام است و قوت و ضعف این مسأله نیز مرتبط با میزان حضور و نقش آفرینی مردم است، از طرفی در شرایط کنونی مقبولیت مردمی نقش مستقیمی در امنیت ملی کشورها ایفا می کند، به گونه ای که هر کشوری از پشتیبانی و حمایت های مردمی بالا برخوردار باشد، به لحاظ امنیت ملی نیز از جایگاه بالاتری برخوردار خواهد بود.

از طرفی دیگر یکی از تجلی گاه های مقبولیت مردمی نظام عبارت است از انتخابات که طی آن هر چه میزان مشارکت مردم در انتخابات بالاتر باشد، نشان دهنده مقبولیت بالای آن نظام خواهد بود و به همین تناسب با بالا رفتن میزان مقبولیت نظام، جایگاه امنیت ملی نیز تقویت خواهد شد، این مسأله به ویژه در شرایط کنونی که امنیت، به اصلی ترین دغدغه جهانیان تبدیل شده است و پیرامون کشور ما را نیز موجی از ناامنی ها فرا گرفته است، بیش از هر زمان دیگری باید مورد توجه قرار گیرد، اگر این نکته را نیز اضافه کنیم که در سال های اخیر حامیان نظام سلطه تلاش کرده اند تا با متهم کردن کشورها به برخی اتهامات که نتیجه آن تقابل میان مردم و نظام حاکم است، زمینه دخالت خویش در آن کشور و نقض حاکمیت و امنیت ملی آن کشور را فراهم کند، ضرورت مشارکت هر چه بیشتر در انتخابات و نمایش پیوند میان مردم و نظام آشکارتر خواهد شد.

امام خمینی(ره) نیز بر نقش مشارکت مردم در عرصه های مختلف از جمله انتخابات ها در حفظ و تقویت امنیت ملی کشور عنایت داشتند، چنانکه در این زمینه می فرمودند: «آگاهی مردم و مشارکت و نظارت و همگامی آنها با حکومت منتخب خودشان، خود بزرگترین ضمانت حفظ امنیت در جامعه خواهد بود.[۶] مقام معظم رهبری(مدظله العالی) نیز همواره بر این نکته مهم تأکید داشته و معتقدند: «انتخابات مال رهبری نیست، مال ایران اسلامی است، مال نظام جمهوری اسلامی است، همه باید بیایند در انتخابات شرکت کنند، این موجب می شود که نظام جمهوری اسلامی تقویت بشود، پایداری آن و ماندگاری آن تأمین بشود، کشور در حصار امنیت کامل باقی بماند»[۷]بنابراین با چنین نگاهی می توان دریافت حتی اگر افرادی به لحاظ برخی مسائل دل خوشی از برخی از ارکان و اجزای نظام نداشته باشند، باز هم به خاطر تأمین امنیت ملی خود باید در این انتخابات مشارکت کنند.[۸]

     

۴. آیا شرکت در انتخابات حق مردم است یا تکلیف؟

مشارکت در انتخابات و تعیین سرنوشت در هر نظامی علاوه بر جنبه های شرعی که دارد، به عنوان یک حق نیز قلمداد می شود، حقی که در همه جوامع و مکاتب بشری به عنوان فضیلت و ارزش شناخته می شود و با عناوینی همچون «حق انتخابگری»، «حق مشارکت در تعیین سرنوشت» و ... شناخته می شود، از طرفی ویژگی هر حقی این است که صاحب حق باید از آن دفاع کرده و در پی احقاق و عملی ساختن و یا به اصطلاحی علمی تر «استیفا» آن باشد یعنی باید تمام حق خود را مطالبه کند، چرا که هر گونه بی اعتنایی نسبت به آن اقدامی نارواست که به از بین رفتن حق، منجر خواهد شد.

بر این اساس مشارکت در انتخابات علاوه بر جنبه های شرعی گامی در راستای مطالبه و دفاع از حق مسلمی است که هر ایرانی دارد و به همین دلیل برای مشارکت در انتخابات ضرورتی فراتر از تکلیف شرعی وجود دارد که باعث می شود تا ضرورت داشته باشد، هر ایرانی ولو اینکه کاری با تقلید و تکلیف شرعی نداشته باشد و یا اساساً غیر مسلمان باشد و یا هیچ تعلق خاطری به نظام جمهوری اسلامی نداشته باشد نیز در انتخابات مشارکت کند، چنانکه مقام معظم رهبری نیز به همین موضوع بارها اشاره کرده و فرموده اند: «این (انتخابات) یک حق و در عین حال یک تکلیف است. حق آحاد مردم ماست که نظر بدهند؛ تکلیف آنها هم همین است.»[۹]
به هر حال در اِعمال این حق به تبلیغات برخی که ثمر­بخش بودن آن را مورد تشکیک و انکار قرار می دهند، نباید توجه کرد، (به ویژه در مواردی که ثمر­بخش نبودن ظاهری إعمال این قبیل حق ها ناشی از این است که همگان تلاش نمی کنند تا به درستی از این حق بهره بگیرند، چون اگر مردم، با بصیرت و چشمانی باز و فارغ از جاروجنجال و هیاهوهای تبلیغاتی و فضای احساسی تلاش کنند تا در فضایی که برای اعمال حق تعیین سرنوشت فراهم شده است، از این حق مسلم خود استفاده کرده و بهترین انتخاب را انجام دهند، در آن صورت رئیس جمهور یا نمایندگانی بر سر کار خواهند آمد که تأمین کننده منافع واقعی مردم خواهند بود و تیر دشمنان نیز در بی­ ثمر نشان دادن استفاده مردم از حق مشروع خود به سنگ خواهد خورد.[۱۰]

      

۵. شرکت در انتخابات و رأی مردم به رئیس جمهور چه فایده­ ای دارد؟ و انتخاب مردم چقدر می تواند در اداره کشور اثرگذار باشد؟

 پاسخ: نظام سیاسی ما که از نوع «جمهوری اسلامی» است مردم در آن ستون اصلی هستند که به تحقیق باید گفت اگر این مردم در شکل گیری، تثبیت و تداوم انقلاب اسلامی حضور نداشتند اساساً انقلابی رخ نداده و تا کنون نیز تداوم نیافته بود.این حضور بگونه ای بوده است که بطور متوسط، ملت ایران در هر سال یک انتخابات برگزار کرده اند که می توان آن را در دنیا کم نظیر دانست لذا برای اینکه اهمیت و فائده رأی مردم روشن گردد به چند نکته اشاره می کنیم:

    

الف) اهمیت و ضرورت حضور مردم در انتخابات

اهمیت و ضرورت حضور مردم در انتخابات تا بدانجا است که قانون اساسی، امور نظام را بر آرای عمومی مردم مبتنی دانسته و چنین می گوید: «در جمهوری اسلامی ایران امور کشور باید به اتکاء آرای عمومی اداره شود، از راه انتخابات: انتخاب رییس جمهور، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، اعضای شوراها و نظایر اینها، یا از راه همه ‌ پرسی در مواردی که در اصول دیگر این قانون معین می گردد»[۱۱]

    

ب) نقش رئیس جمهور در کشور

از آنجا که رئیس جمهور بر اساس اصل ۱۱۳ قانون اساسی، دومین مقام رسمی کشور پس از مقام رهبری به­شمار می آید طبعاً انتخاب این شخصیت حقوقی، بسیار مهم ­باشد و از این طریق مردم به­طور غیر مستقیم، در مسائل کشور نقش­آفرین بوده و موثر می باشند.[۱۲]

با دقت در بیانات امام راحل و همچنین رهبر معظم انقلاب، به­خوبی می توان تعیین کننده بودن حضور مردم را در صحنه انتخابات­ های گوناگون، به­دست آورد. امام(ره) می فرماید: «اصل حضور مردم ‌ در انتخابات ‌، حتّی از انتخاب اصلح هم مهم ‌تر است». زیرا بنا به فرمایش امام(ره) «عظمت ملت ایران را حضور مردم ‌ در انتخابات ‌ نشان می ‌دهد.» و «حضور مردم ‌ در انتخابات ‌ یکی از همان نمایش­های عزم راسخ و قدرت و تصمیم ملت ایران است». به همین دلیل است که امام خمینی(ره) فرمودند: «توده ‌های مردم ‌، اصل ‌ و تعیین ‌کننده و تصمیم ‌گیرنده ‌اند و آنها ‌ هستند که جریان ها را هدایت می ‌کنند» و «آنچه انقلاب و ایران را حفظ کرده حضور مردم در صحنه است»[۱۳]

    

ج) خنثی نقشه­ های دشمنان

 باید توجه داشت که اگر گاهی زمزمه­های عدم تاثیر حضور مردم در انتخابات در سرنوشت کشور مطرح می گردد بی شک نقشه ­ای است که همواره پس از انقلاب از سوی دشمنان ملت ایران مطرح گردیده است. لذا در این جهت، رهبری معظم انقلاب در بیانی چنین می فرمایند: «(دشمنان) همیشه سعی کرده ‌اند انتخابات ‌های ما را کم ‌فروغ کنند تا مردم اطراف عرصه ‌ی انتخابات را خالی بگذارند، به صندوق­های رأی اعتنائی نکنند»[۱۴]

     

د) انجام تکلیف شرعی

بر اساس نگاه دینی، انتخابات، هم حق مردم و هم تکلیفی شرعی می باشد. در این رابطه رهبری معظم انقلاب در بیانی چنین می فرمایند: «انتخابات ‌، فقط یک پدیده ‌ی سیاسی نیست. انتخابات ‌، مظهر حضور مردم، مظهر احقاق حق ‌ و مظهر توانایی و اقتدار ملی برای یک کشور است... هم حق ‌ و هم تکلیف مردم است که بیایند و سرنوشت کشورشان را به ‌دست خودشان معیّن کنند؛ زیرا که کشور متعلّق به مردم است.[۱۵] ـ [۱۶]

     

راهکارهای افزایش مشارکت و حضور حداکثری مردم در انتخابات

     

۶. با استفاده از کدام راهکارها می توان زمینه افزایش مشارکت عمومی و حضور حداکثری مردم در انتخابات را فراهم نمود؟

مهمترین راهکارهای افزایش مشارکت عمومی و حضور حد اکثری مردم در انتخابات عبارتند از:

     

الف) آگاهی­ بخشی و بصیرت افزایی؛ آگاهی­بخشی و بصیرت­افزایی در مردم، نقش مؤثری در افزایش مشارکت مردمی در انتخابات دارد. مردم اگر درک صحیحی از موقعیت و جایگاه کشور داشته باشند و حساسیت انتخابات ریاست جمهوری و نقش آن را در پیشبرد اهداف و برنامه­ های کشور و ناکامی دشمنان در دستیابی به اهداف خویش بشناسند، به یقین در عرصه انتخابات حضور پر رنگی پیدا خواهند کرد. مردم باید نسبت به این واقعیت آگاهی پیدا نمایند که نظام جمهوری اسلامی که بر پایه فرهنگ ناب اسلامی شکل گرفته است، با وجود مشکلات و ضعف­هایی مدیریتی و داخلی و دشمنی ها و کارشکنی­های خارجی توانسته است در مسیر پیشرفت گام برداشته و به دستاوردهای ارزنده ­ای در عرصه­های مختلف دست یابد و افق روشنی را فرا روی کشور روشن نموده است که ادامه این مسیر جز با پشتیبانی و همراهی مردم امکان پذیر نخواهد بود و انتخاب رییس جمهور شایسته نقش مهمی در روند حرکت کشور خواهد داشت.

مردم باید بدانند که حضور آنان در صحنه، خنثی­کننده بسیاری از توطئه­های دشمنان بوده و امنیت بیشتری را برای کشور به ارمغان خواهد آورد. امروز شاهدیم که چگونه قدرتهای غربی در برابر دستیابی کشور ما به فناوری صلح­آمیز هسته­ای با وجود همه اعتماد­سازی ها و رعایت مقررات آژانس اتمی، ایستادگی نموده و کارشکنی می کنند. روشن است که حضور پر­شور و حد­اکثری مردم در عرصه انتخابات پیام روشنی برای این کشورها خواهد داشت و قدرت برتری را برای کشور ما به ارمغان خواهد آورد و آنان را در تنگنا قرار خواهد داد.

مقام معظم رهبری فرمودند:

گسترش مشارکت و حضور گسترده  مردم در انتخابات اهمیت دارد. شور انتخاباتی در کشور و حضور مردم پای صندوق­های رأی می تواند تهدیدهای دشمنان را بی اثر کند؛ می تواند دشمن را ناامید کند؛ می تواند امنیت کشور را تأمین کند. ملت عزیز ما در همه  نقاط کشور این را بدانند؛ حضور گسترده  آنها در پای صندوق رأی، در آینده  کشور تأثیر دارد؛ در امنیت، در استقلال، در ثروت ملی، در اقتصاد، در همه  مسائل مهم کشور تأثیر می گذارد.[۱۷]

     

ب) شناخت و درک احساس مؤثر بودن مردم از رأی خویش؛ طبق اصل ششم قانون اساسی در جمهوری اسلامی ایران امور کشور باید به اتکای آرای عمومی اداره شود از راه انتخاب رئیس جمهور، نمایندگان مجلس، اعضای شوراها و نظایر این ها و... لذا آگاهی و شناخت مردم از نقش مؤثرشان در اداره کشور و تعیین سرنوشت کشور می تواند انگیزه شرکت در آنان را افزایش داده و هرگونه ادعای بی­فایده بودن رأی مردم و اتهام نمایشی بودن و بی­اثر بودن آرای آنها ­تواند میزان مشارکت مردم را تضعیف و رو به کاستی ببرد، برای همین توجیه مردم در خصوص میزان نقش و تأثیری که در اداره آینده سیاسی کشور دارند و ملموس کردن این نقش و حق آنان در تعیین سرنوشت سیاسی کشور می تواند میزان مشارکت را به مراتب افزایش دهد.

     
ج) شفافیت، صداقت و اطمینان بخشی؛ یکی از عوامل افزایش مشارکت مردمی، ایجاد فضای شفاف و به دور از ابهام، صادقانه و اطمینان­بخشی به مردم می باشد. رقابت­های انتخاباتی در صورتی می تواند به حضور و مشارکت حداکثری مردم بیانجامد که از شفافیت و صداقت لازم برخوردار باشد و از هر گونه عوام­فریبی و شعار­زدگی پرهیز شود و برای برون­رفت از مشکلات، برنامه­های روشن، کاربردی وشفاف ارائه داده شود و مردم اطمینان پیدا نمایند که افرادی که پا در عرصه انتخابات گذارده­اند، عزم و اراده جدی و برنامه روشنی برای برطرف نمودن مشکلات کشور و شکوفایی بیشتر آن دارا هستند. در صورتی که چنین اطمینانی از سوی نامزدها و جریان­های سیاسی کشور برای مردم ایجاد شود، شاهد حضور حداکثری آنان در عرصه انتخابات خواهیم بود.

    

د) پرهیز از سیاه‌­نمایی شرایط کشور؛ هر چند وجود برخی ازمشکلات به­ویژه مشکلات اقتصادی، گرانی، تورم و نوسانات قیمت ها قابل انکار نیست، اما نامزدهای انتخاباتی و طرفداران آنان باید از سیاه­نمایی و بزرگ­نمایی مشکلات کشور و نادیده انگاشتن اقدامات و عملکردهای مثبت پرهیز نمایند و با ارزیابی منصفانه و منطقی از شرایط کشور، برای برطرف شدن مشکلات چاره اندیشی نموده و برنامه روشنی ارایه دهند. به هر حال دولت­های گذشته دارای نقاط ضعف و قوتی بوده­اند و در ارزیابی وضعیت کلی کشور باید به مجموعه این نقاط توجه شود و برای برطرف نمودن نقاط ضعف و کاستی ها و تقویت نقاط مثبت راهکارهایی معرفی گردد. سیاه نمایی وضعیت کشور ضمن اینکه انگیزه مشارکت را در مردم کاهش خواهد دا، دانسته یا نادانسته حرکت در راستای اهداف دشمنان محسوب خواهد شد.

     
هـ) برنامه و راه حل­های روشن برای برون­رفت از مشکلات؛ از عوامل مؤثر در افزایش انگیزه مشارکت در مردم و شکل­گیری حضور حد­اکثری آنان، ارایه برنامه و راه حل روشن نامزدهای انتخاباتی برای برون­رفت از مشکلات کنونی کشور و پرهیز از کلی­گویی و ابهام­گویی در این زمینه است. مردم باید در برنامه­های نامزدهای انتخاباتی، راه حل و برنامه­های روشن و ملموسی را برای برطرف شدن مشکلات کنونی کشور مشاهده نمایند تا انگیزه آنان برای حضور در انتخابات و بهتر شدن شرایط کشور و برطرف شدن مشکلات آن افزایش پیدا نماید.

      

و) حضور سلایق و گرایش­های متنوع با پرهیز از جناح بازی­های سیاسی؛ حضور سلایق و گرایش های سیاسی متنوع و معتقد به نظام موجب ایجاد شور و نشاط فضای انتخاباتی و فضای رقابتی در کشور شده و این عاملی برای افزایش مشارکت مردمی خواهد بود. البته این تنوع نباید به گونه‌­ای باشد که به جناح­بازی سیاسی و رقابت های خسته کننده منجر شود و اعتماد مردم را به صداقت جریان ها و گروه های سیاسی متزلزل نماید و مردم را دچارسردرگمی در تصمیم­‌گیری نماید.

      

ز) نقش رسانه ها در ایجاد فضای رقابتی مناسب؛ رسانه های عمومی می توانند نقش مهمی در ایجاد انگیزه و هیجان سالم انتخاباتی در میان مردم ایجاد نمایند و با آشناسازی مردم با نامزدهای انتخاباتی، برنامه ها و اهداف آنان و گزینش نامزد اصلح وایجاد فضای رقابتی عادلانه و به دور از جنجال آفرینی، بستر مناسبی را برای حضور حداکثری مردم فراهم نمایند. در این زمینه رسانه ملی، از جایگاه ویژه ای برخوردار است و با توجه به گستره و پوشش عمومی این رسانه و تأثیر گذاری آن در میان مردم، این رسانه می تواند با برنامه‌­ریزی دقیق و برگزاری مناظرات شفاف انتخاباتی، نقش مهمی را در افزایش انگیزه مشارکت عمومی ایفا نماید.[۱۸]

      

احکام انتخابات

      

احکام شرعی انتخابات طبق فتواهای امام خامنه ای(مدظله العالی)

      

۷. آیا شرکت در انتخابات جمهوری اسلامی ایران شرعاً واجب است؟

پاسخ: شرکت در انتخابات نظام جمهوری اسلامی برای افراد واجد شرایط، یک وظیفه ی شرعی، اسلامی و الهی است.

     

۸. آیا شرکت در انتخابات جمهوری اسلامی ایران واجب عینی است یا کفایی؟

پاسخ: واجب عینی است.

     

۹. شخصی توانایی انجام مسؤولیت را در خود می بیند، آیا خود را در معرض مسؤولیت قرار دادن و ثبت نام در انتخابات بر او واجب است؟

پاسخ: بر کسانی که حقیقتاً خود را دارای شرایط برای خدمتگزاری به نظام اسلامی می دانند، واجب کفایی است.

     

۱۰. آیا پذیرش رأی مردم و التزام به آن برای نامزدهایی که در انتخابات حائز اکثریت آرا نشدند لازم است؟ آیا بر سایر نامزدها جایز است که دست به انتقاد و اعتراض در حیطه ی قانونی یا غیر قانونی بزنند؟

پاسخ: رعایت قانون و تمکین در برابر آن بر همگان لازم است. اصل اعتراض از راهِ قانونی و با مراعات مقررات و ضوابط ایرادی ندارد.

    

۱۱. در ایام انتخابات جهت شناخت کاندیدای مناسب، می بایست نواقص و عیوب و امتیازات آنها را در گذشته و حال تفحص کرد تا فرد لایق را پیدا نمود؛ آیا صحبت کردن پشت سر کاندیداها برای انتخاب فرد اصلح،  جایز است؟ ملاک چیست؟

پاسخ: در امور مربوط به انتخابات در حد مشاوره، اشکال ندارد.

    

۱۲. وظیفه ی روحانیون و خواص در قبال شناساندن فرد اصلح چیست؟ آیا از لحاظ شرعی تکلیفی بر عهده ی آنها می باشد؟

پاسخ: همگان به ویژه خواص و علما وظیفه دارند با حداکثر دقت افراد اصلح را با حجت شرعی شناسایی کرده و به مردم معرفی کنند و مردم را در انتخاب درست یاری دهند. عدم دخالت خطرناک است؛ دخالت بدون بصیرت و حجت هم خطرناک است.

     

۱۳. به نظر معظم له معیارهای نامزد اصلح چه مواردی است؟

پاسخ: با وجود شرایط قانونی، اهم معیارهای اصلح به شرح زیر است:

ـ تدین

ـ تعهد و خوش نامی

ـ وفاداری به انقلاب و ایستادگی در راه آن

ـ عزم و اراده و نفوذناپذیری در مقابل دشمن و افراد ناصالح

ـ دارای برنامه و کفایت لازم

ـ مرعوب نشدن در مقابل دشمنان

ـ ساده زیستی و دوری خود و بستگان از اشرافی گری

ـ مردمی و آشنا به درد مردم، خدمتگزاری

ـ اعتقاد واقعی به راه امام راحل(ره)

ـ تقید به مسائل اخلاقی، نظیر: پرهیز از معامله­ گری، رشوه و توصیه پذیری، توجه به منافع طبقات برخوردار جامعه

ـ تثبیت مواضع عزت آفرین، صحیح، عاقلانه و حکیمانه ی انقلاب و نظام

ـ پرهیز از اسراف یا هزینه از بیت المال یا اموال شبهه ناک در تبلیغات و غیر آن

ـ پرهیز از طرح اموری که در اختیار آنها نیست

ـ شناخت اولویت ها و فوریت های نظام و مردم و پرداختن به آنها

    

۱۴. اگر اصلح را نشناسیم وظیفه چیست؟ از طرفی اگر تحقیق کنیم و به شخص اصلح نرسیم می توانیم در انتخابات شرکت نکنیم؟

پاسخ: در تشخیص فرد اصلح می توانید از کسانی که به لحاظ دین تعهد و بصیرت مورد اعتمادند، کمک بگیرید و در هر صورت شرکت در انتخابات نظام جمهوری اسلامی برای افراد واجد شرایط، یک وظیفه ی شرعی است.

     

۱۵. حکم رأی دادن سفید و بی نام چیست؟

پاسخ: در هر صورت اگر رأی سفید دادن موجب تضعیف نظام اسلامی باشد، حرام است.

     

۱۶. در دوره های اخیر که رأی دادن به یک لیست خاص که از طرف احزاب و گروه های سیاسی داده می شود و توسط افراد مشهور و غیر متخصص تشویق و تبلیغ می شود، آیا رأی دادن به این لیست ها بدون تحقیق در مورد افراد آن جایز است؟ و اگر این لیست یا برخی از افراد آن در انتخابات رأی آورند و صلاحیت منصب را نداشته باشند، ما در پیشگاه خدای متعال مسؤول خواهیم بود؟

پاسخ: به فهرست و افرادی رأی دهید که معرفی کنندگان آنها افرادی متعهد، مؤمن، بصیر و انقلابی و قابل اعتماد باشند، مگر آنکه حجت شرعی برخلاف داشته باشید.

     

۱۷. آیا تخریب نامزدها جهت رأی آوردن فردی که به نظر هواداران اصلح است، جایز است؟

پاسخ: بیان ضوابط و شرایط و نقد برای روشن شدن اذهان مانعی ندارد، ولی باید از هتک حرمت و تهمت و توهین اجتناب کرد.

     

۱۸. در صورتی که به شخصی رأی داده شود و بعداً ایشان آن طور که باید به احکام اسلامی عمل نکند و موجب نارضایتی گردد، آیا فرد رأی دهنده در محضر خداوند متعال مسؤول خواهد بود یا خیر؟

پاسخ: اگر بر طبق موازین شرعی عمل کرده است، مسؤول نخواهد بود.

     

۱۹. خرید و فروش آراء در انتخابات چه حکمی دارد؟

پاسخ: جایز نیست.

    

۲۰. آیا استفاده از بیت المال جهت تبلیغات انتخابات اشکال دارد؟

پاسخ: استفاده از اموال بیت المال بدون مجوز شرعی و قانونی جایز نیست و موجب ضمان است.[۱۹]

       

شرکت در انتخابات از نگاه مراجع تقلید

     

۲۱. دیدگاه مراجع تقلید درباره ی شرکت در انتخابات چیست؟

    

امام خمینی(ره):

وصیت من به ملت شریف آن است که در تمام انتخاب، چه انتخابات رئیس جمهور و چه نمایندگان مجلس شورای اسلامی و چه انتخابات خبرگان ... در صحنه باشند و اشخاصی که انتخاب می کنند روی ضوابطی باشد که اعتبار می شود، ... مراجع و علمای بزرگ تا طبقه بازاری و کشاورز و کارگر و کارمند، همه و همه مسئول سرنوشت کشور و اسلام می باشند؛ چه در نسل حاضر و چه در نسل های آتیه؛ و چه بسا که در بعض مقاطع، عدم حضور و مسامحه، گناهی باشد که در رأس گناهان کبیره است.[۲۰]

     

رهبر معظم انقلاب(مدظله العالی):

در قضاوت ناظران بین المللی نسبت به هر کشور، مسائلی نظیر میزان حضور مردم در انتخابات و چگونگی روی کار آمدن مسؤولان و نهادهایی نظیر مجلس، تأثیرگذار است، بنابراین شرکت انبوه مردم در انتخابات مجلس از این زاویه نیز کاملاً ضروری است.

ممکن است کسی از بنده خوشش نیاید اما اگر ایران را دوست دارد، باید به پای صندوق رأی بیاید، بنابراین هرکس به ایران علاقه مند است و امنیت کشور، حل شدن مشکلات و گردش صحیح نخبگانی را دوست دارد، در انتخابات شرکت کند. افراد مؤمن و انقلابی با انگیزه قوی در انتخابات شرکت خواهند کرد اما اگر کسی انگیزه دینی و انقلابی ندارد اما میهن عزیز را دوست دارد لازم است به پای صندوق های رأی بیاید.[۲۱]

     

آیت الله جوادی آملی:

نکته ای که هرگز نباید فراموشمان بشود همان جریان انتخابات است که ان شاءالله همه ما شرکت کنیم برای خود رأی قائلیم، نظر قائلیم و کشورمان را، کشور اهل بیت را، خون شهدا را مغتنم بشماریم هر کس که بین خود و بین خدای خود اصلح تشخیص دادیم او را هم انتخاب می کنیم هم خودمان شرکت کنیم هم هر کس از ما مشورتی خواست بخواهیم که در پای صندوق رأی شرکت کنند برای اینکه این یک قدرت ملی است، قدرت دینی است، قدرت اسلامی است که دشمن زدایی دارد.[۲۲]

      

آیت الله العظمی مکارم شیرازی:

باید با حضور پرشور خود در انتخابات، دشمنان را مأیوس کرد و ثابت کرد که تحریم ها و فشارها بر ما تأثیری ندارد، ثابت کرد ایران کشوری مستقل، قوی و نترس است و نظام جمهوری اسلامی نظامی پایدار است به همین دلیل تعبیر به لزوم می کنیم و می گوییم بر همه لازم است که در انتخابات شرکت کنند.

       

آیت الله نوری همدانی:

همه باید در صحنه حاضر شویم تا انتخابات خوبی انجام شود، با توجه به اوضاع و زمان فعلی شرکت در انتخابات واجب است؛ چراکه از مظاهر اسلام و از موضوعات مهم نظام اسلامی است، مردم نظام اسلامی را که مبتنی بر قرآن کریم و روایات اهل بیت(ع) است قبول دارند و به مسائل سرنوشت سازی مانند انتخابات اهمیت می دهند. باید در انتخابات حضور پرشوری داشته باشیم و توجه کنیم که دشمنان قسم خورده ما سرمایه گذاری کردند و در کمین هستند تا از هر فرصتی علیه انقلاب استفاده کنند.

      

آیت الله سبحانی:

رای دادن از الزامات شرعی است و حفظ نظام با شرکت در انتخابات میسر می شود... برای اینکه دشمن را خوار و سبک کنیم، همه مردم با آگاهی در انتخابات شرکت کنند، ما هم شرکت می کنیم.

       

آیت الله علوی گرگانی:

مردم باید خود را جزئی از نظام بدانند و در انتخابات شرکت کنند.

      

آیت الله مظاهری:

انتخابات، مایه تضمین جمهوری اسلامی است و از این جهت دشمنان انقلاب و جمهوری اسلامی همواره در صدد هستند تا این امتیاز ملّی و اسلامی را کم رنگ و بی رونق کنند، امّا ملّت بزرگوار همواره با حضور در صحنه، آنان را ناامید ساخته اند.

     

آیت الله وحید خراسانی:

به طورکلی، تضعیف نظام جمهوری اسلامی ایران حرام است. و هرکاری که انجام آن باعث تضعیف نظام شود، لازم است ترک شود و هر کاری که ترک آن باعث تضعیف نظام شود، لازم است انجام داده شود.

     

آیت الله صافی گلپایگانی:

همه صحنه هایی که مردم حضور دارند، برای آن است که می خواهند دین را نگه دارند و در برابر دشمنان اسلام صف آرایی کنند و اجتماعاتی با این شکوه و عظمت، با انگیزه ای جز حفظ دین فراهم نمی شود.

      

آیت الله شبیری زنجانی:

در جایی که حیات مذهب حق متوقف بر شرکت باشد یا عدم شرکت موجب مفاسد عظیم تر در مجتمع گردد، شرکت کردن لازم است.[۲۳]

فهرست منابع

    

کتب

قرآن کریم

۱. خمینی، روح الله؛ صحیفه ی امام ‌؛ تهران ‌: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، چاپ چهارم،  ‌۱۳۸۶ش.

۲. قانون اساسی؛ اصل ۶.

پایگاه های اینترنتی

۱. https://www.pasokh.org

۲. https://farsi.khamenei.ir

۳. http:// www.javadi.esra.ir

۴. http://www.shabestan.ir

.