دکتر سید مرتضی اسماعیلی طبا در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری حوزه، با اشاره به اهمیت فرهنگ و هنر و حوزه بالای تأثیرگذاری آن در جامعه ابراز داشت: بی شک حوزه فرهنگ و هنر برای همه جوامع یک حوزه زیرساختی به شمار می رود که اهمیت ویژه ای دارد. بخش های صنعت، معدن، کشاورزی و ... گرچه بسیار مهم هستند اما آن چه مسلم است این که باید زیرساخت های فرهنگی شکل گرفته و اصلاح شود تا در این زمینه ها نیز موفقیت حاصل گردد.
مدیر کل پیشین فرهنگ و ارشاد اسلامی استانهای تهران و قم افزود: در برنامه ریزی عمده کشور با توجه به این که سه بخش اصلی کشاورزی، صنعت و خدمات داریم، جای تأسف است که بخش فرهنگ و هنر در نظام برنامه ریزی کشور به عنوان یک بخش مستقل دیده نشده بلکه تابعی از بخش خدمات است و لذا در این رابطه دولت سیزدهم باید نگاه متفاوتی به حوزه فرهنگ داشته باشد چرا که نگاه فعلی، یک نگاه حداقلی است.
وی گفت: در برنامه ریزی کلان کشور باید بخش فرهنگ و هنر به طور مستقل و جدی مورد توجه و عنایت قرار گیرد و این را هم بدانیم که مشکل اصلی ما در حوزه فرهنگ این است که قرارگاه مطمئن و قدرتمند و صاحب نفوذی در حوزه فرهنگ نداریم.
عضو شورای فرهنگ عمومی استان قم همچنین بیان داشت: در نظام فرهنگی کشور هر چند شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان عالی ترین شورای سیاست گذاری و تصمیم گیری را داریم، اما متأسفانه به دلایل مختلف این شورا تاکنون نتوانسته وظایف خود را به عنوان قرارگاه اصلی و ستاد فرماندهی فرهنگ و هنر کشور ایفا کند.
وی افزود: یکی از دلایل این مساله، نبود اختیارات کافی در این شوراست و از سویی نباید از ضعف مسئولان این شورا چشم پوشید کما این که مقام معظم رهبری نیز بارها نسبت به این مساله نگرانی داشته و رضایت کاملی نداشته اند.
اسماعیلی طبا همچنین گفت: باید قوانین و آیین نامه و اختیارات شورای عالی انقلاب فرهنگی به روز شود و این مطالبه از دولت سیزدهم می رود که در این راستا اقدامات تحولی را در دستور کار قرار دهد. از سویی لازم است که با تقویت این شورا، مصوبات آن ضمانت اجرایی داشته و مدیران پای کار برای اجرا و پیگیری ها داشته باشد.
وی با ابراز تأسف از این که در حال حاضر رصد و ارزیابی جامعی نسبت به اثربخشی برنامه های فرهنگی در کشور وجود ندارد، اظهار داشت: ما نیاز به ارزیابی دقیقی داریم که به عنوان مثال مجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در اجرای برنامه های خود و دست یابی به اهداف تا چه حد موفق بوده است؛ نه این که تعداد جشنواره ها و برنامه ها و نمایشگاه ها ملاک باشد، بلکه مهم اثربخشی است که در عرصه های مختلف سینما، تئاتر، کتاب و نشر، موسیقی، فضای مجازی، بازی های رایانه ای و ... چقدر اجرای برنامه ها در مسیر اهداف انقلاب اسلامی مؤثر و مفید بوده است
وی گفت: این وظیفه قرارگاه است، چرا که ارزیابی داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کارکرد خودش را دارد اما باید از سوی نهاد ناظری مثل شورای عالی انقلاب فرهنگی این مهم صورت گیرد.
مدرس ارتباطات و مدیریت در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به وظایف و رسالت های شورای فرهنگ عمومی خاطرنشان کرد: بیش از ۳۵ سال است که جلسات این شورا تشکیل می شود و فلسفه وجودی این شورا که از زیرمجموعه های شورای عالی انقلاب فرهنگی محسوب می شود نیز این بوده که بتواند هماهنگی لازم بین دستگاه های فرهنگی کشور را شکل داده و از موازی کاری ها جلوگیری کند، اما متأسفانه این شورا نیز در انجام مأموریت های خود موفق نبوده و بسیار کم اثر ظاهر شده است.
عضو شورای فرهنگ عمومی استان قم ادامه داد: در آسیب شناسی که خودمان در بررسی علل عدم توفیق شورای فرهنگ عمومی داشتیم، متوجه شدیم دستور جلسات آن خیلی اوقات با فکر و ایده پژوهشی چه در مرکز و چه استان ها شکل نمی گیرد و اولویت ها مورد توجه قرار نگرفته و از سوی دیگر متأسفانه، تصمیمات آن ضمانت اجرایی مشخصی هم ندارد.
وی افزود: در این راستا لازم است که آیین نامه و ضوابط این شورا، بازنگری شود و به خصوص این که مصوبات آن دارای ضمانت اجرایی باشد.
وی همچنین تصریح کرد: بیش از ۲۵ دستگاه در کشور در حوزه فرهنگ کار می کنند و این تنوع و تکثر به دلیل فقدان یک ستاد فرماندهی و قرارگاه قوی موجب شده تا هر کدام به شکل جزیره ای و جداگانه و سلیقه ای عمل کنند و لذا هماهنگی به معنای کامل در این باره وجود ندارد، ضمن آن که گاه نوع عملکرد دستگاه ها، ضد همدیگر است.
اسماعیلی طبا گفت: موازی کاری و ضعف عملکرد نتیجه همین رویه است، ضمن آن که متأسفانه عدم هماهنگی و بهم ریختگی در نوع فعالیت دستگاه های دولتی و حاکمیتی در عرصه فرهنگ وجود دارد که امیدواریم در دولت سیزدهم این مسایل مورد توجه و بازنگری جدی قرار گیرد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به این که یکی از مباحث مهم فرهنگی ، بحث فضای مجازی است، افزود: متأسفانه در اواخر دولت دهم و به طور خاص در ایام سکانداری دولت یازدهم و دوازدهم ، شبکه ملی اطلاعات چندان مورد اهتمام قرار نگرفت و بی توجهی به این مساله باعث مشکلات بسیاری برای کشور ما شده است.
وی گفت: واقعیت آن است که اگر شبکه ملی اطلاعات را به عنوان زیرساخت فضای مجازی با قدرت بکار گیری کنیم، شاهد تحول خوبی خواهیم بود، ضمن آن که در این صورت، آسیب های فضای مجازی به حداقل رسیده و از سوی دیگر حقوق مردم و مخاطبان در این بستر حفظ می شود و بالاخره این که از پیام رسان ها و شبکه های اجتماعی داخلی نیز حمایت بیشتری می شود که امیدواریم دولت انقلابی جناب آقای رئیسی این مساله را به طور جدی مورد توجه قرار دهد
دبیر انجمن سواد رسانه ای استان قم همچنین بیان داشت: در کنار این مساله باید ارتقای سواد رسانه ای مردم نیز مورد عنایت باشد، چرا که هر چقدر هم کار سلبی صورت گیرد، اما بدون سواد رسانه ای به نتایج مورد نظر دست پیدا نمی کنیم و لذا باید به وسیله افزایش سطح سواد رسانه ای مردم آن ها را نسبت به خطرات تهاجم فرهنگی رسانه ها و شبکه های اجتماعی دشمن واکسینه کنیم.
وی افزود: در این رابطه باید سازمان نهضت سواد رسانه ای کشور را زیر مجموعه شورای عالی فضای مجازی شکل بگیرد و این مساله به عنوان یکی از اولویت های فرهنگی دولت سیزدهم مطرح باشد. این مساله چه در آموزش و پرورش و چه نظام وزارت علوم میتواند توأم با برکات و دستاوردهای بسیاری باشد، ضمن آن که باعث کاهش قابل توجه آسیب های فضای مجازی می شود.
وی ابراز داشت: با توجه به این که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ، اصلی ترین نهاد حاکمیتی در عرصه فرهنگ و هنر به شمار می رود، لذا باید به این دستگاه توجه بیشتری شود و حال آن که متأسفانه در دولت های مختلف و به خصوص دو دولت اخیر، توجه به فرهنگ در اولویت های اصلی نبوده و نگاه دست چندمی به آن وجود داشته است.
اسماعیلی طبا افزود: این وزارتخانه با توجه به حوزه وسیعی که در اختیار دارد باید مورد حمایت جدی باشد و البته از کارهای تصدی گری در حوزه فرهنگ و هنر دست برداشته و به سمت برنامه ریزی فرهنگی و اثربخشی این امور و همچنین نظارت بهتر و مطلوب تر برود و از ظرفیت مردم و نسل جوان مؤمن و انقلابی هم به درستی استفاده کند.
عضو شورای فرهنگ عمومی استان قم ادامه داد: ما در حال حاضر در حوزه چاپ و نشر مشکلات عدیده ای داریم به طوری که عملاً با بحران مواجه هستیم و شمارگان کتاب ها به شدت اُفت داشته است که باید علل و عوامل این مساله به درستی تحلیل و بررسی شود و همچنین باید مساله کتاب خوانی به عنوان یک شاخص مهم فرهنگی مورد توجه باشد نه این که در وضع کنونی در بهترین حالت ، ۱۸ دقیقه سرانه مطالعه در شبانه روز باشد، چرا که این مساله به هیچ وجه زیبنده نظام اسلامی نیست.
وی گفت: یکی از مباحث مهم، اقتصاد فرهنگ و هنر است که باید در این زمینه چاره اندیشی کرد، چه آن که به طور خاص بسیاری از اهالی فرهنگ و هنر از جمله ناشران پس از شیوع کرونا دچار خسارات جدی شدند و از این رو بنده معتقدم که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید یک برنامه جامع و قوی برای اقتصاد فرهنگ و هنر داشته باشد و زمینه حمایت از بخش خصوصی و درآمدزایی پایدار در این رابطه فراهم شود.
اسماعیلی طبا در خاتمه بیان داشت: امیدواریم در دولت سیزهم به این مساله نیز با همکاری سازمان برنامه و بودجه و دیگر دستگاه ها ، توجه لازم صورت گیرد و ان شاءالله مجلس شورای اسلامی نیز به کمک دولت انقلابی بیاید و با هماهنگی کامل بین دستگاه ها در عرصه فرهنگ و هنر شاهد تحول مورد نظر و رفع مشکلات فراوان این عرصه باشیم.
