حجت الاسلام والمسلمین نظری شاهرودی در گفت و گو با خبرنگارخبرگزاری حوزه، به مناسبت روز بانکداری اسلامی گفت: در سال ۶۳ و ۶۴ مصوباتی کلی به نام بانکداری اسلامی تصویب شد ولی از آن سال تاکنون تحقیقاتی جدی صورت نگرفته است که بانکداری اسلامی را چگونه عملیاتی کنیم.

وی با اشاره به فعالیت‌های بانک توسعه اسلامی گفت: بانک توسعه اسلامی سعی می‌کند بر اساس قوانین اسلامی عملیات بانکداری را انجام دهد و ربا را جایز نمی‌داند. آنها کنار این بانک مرکز تحقیقاتی ایجاد کردند که اگر در میدان به مشکلی برخوردند در این مرکز تحقیقات مورد بررسی قرار گیرد و راه‌حل آن را ارائه کنند.

این اقتصاددان حوزوی بیان کرد: در ایران نیز یک موسسه پولی زیر مجموعه بانک مرکزی وجود دارد که حتی یک بار هم بانک از این موسسه سؤالی نکرده است که چنین مشکلی داریم.

وی گفت: در کشور مالزی بانکداری اسلامی بسیار اهمیت دارد و تحقیقات بسیاری برای تحقق آن انجام داده‌اند و راه‌حل‌های مناسبی نیز پیدا کرده‌اند.

حجت الاسلام والمسلمین نظری شاهرودی تصریح کرد: در ایران تنها یک روز را به عنوان بانکداری اسلامی تعیین کرده‌اند و فقط در این روز به فکر بانکداری اسلامی می‌افتند و جلساتی را برگزار می‌کنند؛ مطمئناً بانکداری اسلامی با حرف عملیاتی نمی‌شود.

وی گفت: موسسه پولی و بانکی که زیر مجموعه بانک مرکزی است باید روز و شب راجع به مشکلاتی که در میدان وجود دارد تحقیق کند نه اینکه فوق لیسانس و دکتری تربیت کند؛ تربیت دانشجو را دانشگاه‌ها هم می‌توانند انجام دهند.

معاون جامعه مدرسین حوزه علمیه قم افزود: هنوز هم ارتباط بین موسسه پولی و بانکی و مشکلات بانکداری قطع است و این مسئله اساسی از سال ۶۳ تاکنون انجام نشده است.

وی درباره راهکارهای رفع مشک تورم در جامعه گفت: زمانی که پول به صورت اسکناس بود آن را یک مال اعتباری می‌دانستند ولی امروزه اعتبار پول جای پول اعتباری را گرفته است و وقتی این اتفاق رخ داد خلق پول راحت انجام شد و به این دلیل در سال‌های اخیر تورم شکل گرفته است.

حجت الاسلام والمسلمین نظری شاهرودی بیان کرد: برای رفع مشکل تورم نیاز است حجم اعتبار پول از طریق سیستم بانکی به اندازه تولید واقعی باشد، چراکه بین پولی که در جریان است و تولید کالا و خدمت یک نسبتی وجود دارد.

وی گفت: تولید کالا و خدمات در این سال‌ها به طور متوسط بسیار پایین و خلق پول بسیار بالا بوده که موجب شده است تورم داشته باشیم و در سال‌های اخیر نیز بسیار مضاعف شده است؛ در حالی که تولید ۳ درصد و حجم پول ۲۷ درصد بوده است که موجب شده ۲۴ درصد افزایش نقدینگی داشته باشیم که موجب تورم می‌شود.

این اقتصاد دادن حوزوی تصریح کرد: اگر از دولت بپرسیم که چرا افزایش نقدینگی داریم می‌گوید که کسری بودجه داریم؛ بودجه دولت که امسال تصویب شد صرف هزینه جاری حقوق کارمندان و بازنشستگان می‌شود و باقی مردم جایگاهی در بودجه ندارند و بودجه‌های عمرانی هم بسیار کم تحقق پیدا می‌کند؛ این واقعیت تلخ اقتصاد ایران است.

وی ادامه داد: زمانی که نفت فروخته‌ایم دلار نفتی را به بانک مرکز داده‌ایم و بانک مرکزی آن را تبدیل به ریال کرده و به دولت داده است تا کسری‌اش را جبران کند.

حجت الاسلام والمسلمین نظری شاهرودی گفت: زمانی که درآمد نفتی نداشته‌ایم در نتیجه دولت دیون می‌فروشد؛ سال گذشته مبلغ بسیاری دولت اوراق دیون فروخته است و دولت کنونی باید این اوراق را جوابگو باشد.

وی بیان کرد: ما باید بخش خصوصی را به معنای واقعی کلمه وارد میدان کرده و کالا و خدمات تولید کنیم؛ صادرات غیرنفتی را فعال کنیم و وقتی درآمد حاصل شد با مالیات بر درآمد، هزینه دولت را تأمین کنیم.

معاون جامعه مدرسین حوزه علمیه قم گفت: دولت نیز باید هزینه‌هایش را سال به سال کم کند و در کنار آن زمینه تولید را فراهم کند تا مردم درآمد داشته باشند که بتوانند مالیات بدهند؛ زمانی می‌توانیم مالیات بگیریم که مردم درآمد داشته باشند.

وی ادامه داد: وقتی درآمد باشد و هزینه‌های دولت کم شود کسری بودجه کاهش می‌یابد و در نتیجه می‌توانید تورم را کنترل کنید.

حجت الاسلام والمسلمین نظری شاهرودی گفت: بانک باید بتواند خلق پول و اعتبار که در ارتباط با تولید نیست را سازمان‌دهی کند و ساختارش را تغییر دهد و مشکل بحث ربا را نیز حل کند.

وی بیان کرد: شما اگر امروزه در بازار جنسی را نسیه خرید کنید قیمت را بر اساس نرخی افزایش می‌دهد؛ این نرخ نسیه از نرخ بهره مشتق شده است در حالی که در گذشته نرخ نسیه جدا از نرخ بهره بود ولی امروز بازار نسیه تحت تأثیر نرخ بهره قرار گرفته است. از نظر فقهی خرید قسطی مشکلی ندارد ولی مشکل نحوه محاسبه نرخ نسیه است.

معاون جامعه مدرسین حوزه علمیه قم افزایش صادرات غیر نفتی را یکی از مهم‌ترین راهکارها برای رفع مشکل ارز دانست و افزود: امسال درآمد غیر نفتی ۱۷ میلیارد دلار شده است و اگر بتوانید این درآمد را به ۴۰ میلیارد برسانید مشکل ارز حل خواهد شد و رفع این مشکل منوط به افزایش تولید است.

وی گفت: اگر صادرات غیر نفتی افزایش یابد تحریم نفتی بی‌تأثیر خواهد بود ولی باید برنامه‌ریزی شود که باز همه به این موضوع به توجه به ساختار بخش خصوصی بر می‌گردد.

گفت و گو از: علی زنگنه