به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، مدرسه تابستانی شبهه پژوهی «عاشورا تا اربعین» به همت مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه و با همکاری نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، برگزار شد.
حجت الاسلام غلامحسن محرمی عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بررسی مقتل نویسی و برشمردن مهمترین مقاتل گفت: مقتل نویسی یکی از پرنوشتارترین عرصه در موضوعات اسلامی است.
وی عنوان مقاتل امام حسین علیه السلام در دوران ابتدایی را به صورت مضاف دانست و گفت: در گذر زمان لفظ مقتل فقط به مقاتل مربوط به شهادت امام حسین علیه السلام اختصاص یافته و همین امر باعث شده از شکل مضاف خارج شود.
این پژوهشگر حوزوی تصریح کرد: در قرن اول هجری اصبغ بن نباته که از اصحاب امیرالمؤمنین(ع) بوده از بزرگان اهل فضل و ادب به شمار می رفته است؛ می توان گفت در برخی آثار و کتب تاریخی تألیف اولین مقتل را به این شخص نسبت داده اند.
وی ادامه داد: کتاب ابی مخنف که متوفای ۱۵۷ هجری می باشد یکی از کتاب های اصلی در زمینه مقتل است؛ کتاب هشام بن محمد کلبی نیز یکی دیگر از کتاب های مهم است که در حال حاضر می توان از آن مقتلی استخراج نمود.
حجت الاسلام محرمی هشام را یکی از بزرگترین دانشمندان شیعی و اسلامی برشمرد و خاطرنشان کرد: اگر مطالب نوشته شده توسط این دانشمند را از آثار تاریخ اسلام برداریم کتاب تاریخ طبری دچار چالش و کمبودهای جدی خواهد شد.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ضمن بیان سیر کلی مرثیه خوانی در تاریخ تشیع افزود: مقاتل در وهله اول برای روضه و مرثیه نوشته نشده اند؛ زیرا شکل مرثیه خوانی در آن دوران با شکل امروزی آن متفاوت بوده است.
این پژوهشگر حوزوی با تأکید بر اینکه در قرن های اول بعد از وقوع حادثه عاشورا مرثیه خوانی به صورت امروزی و از روی مقاتل منثور نبوده عنوان داشت: مرثیه خوانی در آن دوران از روی مقاتل منظوم بود و بعدها به سمت مقاتل منثور رفته است.
وی با اشاره به شاعرین اهل بیت علیهم السلام ادامه داد: دعبل خزائی از جمله شعرایی است که در محضر امامان اهل بیت علیهم السلام به شعرسرایی پرداخته است.
این پژوهشگر تاریخ اسلام تصریح کرد: کتاب لهوف بر اساس مشهورات بوده و به همین دلیل از ذکر اسناد در آن خودداری شده است؛ اما تمام روایات کتاب الارشاد دارای سند می باشند.
حجت الاسلام محرمی با اشاره به اینکه تاریخ نگاری اسلامی منطبق است با تاریخ نگاری علمی با نگاه امروزی افزود: در محافل علمی غربی هم در حال حاضر تاریخ نگاری اسلامی را به عنوان شیوه منطبق با روش های علمی یاد می کنند.
وی با تأکید بر دقیق بودن کتاب «مقتل جامع سیدالشهداء علیه السلام» عنوان داشت: یکی از خصوصیات این کتاب آوردن اقوال دقیق و گزارش های صحیح می باشد؛ خصوصیت دیگر آن جامع بودن در زمینه مباحث پیرامونی قیام امام حسین علیه السلام است و به همین دلیل می توان آن را یکی دانشنامه در این زمینه دانست.
زیارت اربعین یکی از نمادهای هویتی جامعه شیعی است
حجت الاسلام والمسلمین سید سجاد ایزدهی رئیس پژوهشکده نظام های اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در دومین جلسه روز نخست مدرسه شبهه پژوهی به بررسی «هویت بخشی و سرمایه اجتماعی شیعه» گفت: اینکه در روایت معروف پنج نشانه برای مؤمن فرض شده مراد از آن برخی از نشانه های مؤمن است که پیدا و هویدا می باشد.
وی افزود: مؤمن در این روایت به معنای کسی که ایمان به خدا دارد نبوده بلکه به معنای شیعه است.
رئیس پژوهشکده نظام های اسلامی، تصریح کرد: زیارت اربعین یکی از نمادهای هویتی جامعه شیعی است.
وی با اشاره به اینکه ما مسلمانان در مراسم حج، رفتارهایی ظاهری انجام می دهیم که بیانگر حیات و هویت اسلامی ماست افزود: این رفتارهای ظاهری بر اساس اعتقاد مسلمانان است.
حجت الاسلام والمسلمین ایزدهی بیان داشت: حج نماد اسلام است، فارغ از اینکه بر پایه چه نگاه مذهبی باشد؛ رفتارهای ظاهری مسلمانان مانند قربانی کردن به منظور یادآوری لزوم قربانی کردن نفس است.
وی گفت: مراسم حج نماد وحدت مسلمانان نسبت به مسائل و اعتقادات مشترک دینی آنان است.
رئیس پژوهشکده نظام های اسلامی اظهار کرد: اگر بخواهیم هویت شیعه را در زیارت اربعین ترجمه کنیم این موضوع قطعاً دارای یک پشتوانه معنوی است.
حجت الاسلام والمسلمین ایزدهی گفت: انتظار به سمت مطلوب و جامعه مهدوی با الگو گرفتن از جامعه حسینی مسیری است که در طول آن باید تکافل و تعاون اجتماعی ما شیعیان برقرار باشد تا بتوانیم به مقصد برسیم.
وی ضمن بیان لازمه های طی این مسیر، افزود: ما باید بدانیم برای پیمودن مسیر رسیدن به جامعه مهدوی می بایست، تحمل، صبر، تلاش و ایمان واقعی داشته باشیم.
رئیس پژوهشکده نظام های اسلامی اظهار کرد: در مراسم پیاده روی اربعین با دشواری هایی که در ظاهر تحمل می کنیم به خود گوشزد می کنیم که برای رسیدن به محبوب باید سختی کشید.
وی گفت: غرض از محافظت های ما از نمادها مراقبت از معانی و محتوای مرتبط با آن هاست؛ باید به پوسته توجه نمود اما نباید این توجه مانع از پرداختن به معانی و هویت های درون آن ها شود.
حجت الاسلام والمسلمین ایزدهی در پایان تصریح کرد: ماجرای اربعین به دلیل رفتار عقلایی و منطق فطری که بر آن حاکم است ظرفیت گفت و گو با جهان را دارد.
حجت الاسلام حسن ضیاء توحیدی مدرس حوزه علمیه قم در سومین جلسه روز نخست این مدرسه در موضوع شبهات مرتبط با مسئله زیارت گفت: یکی از مهمترین مسائل تربیتی معرفی الگوهای برتر است؛ اگر هر جامعه ای الگوهای شایسته ای در جهت مثبت برای خود انتخاب کند قطعاً به رشد در ابعاد مختلف خواهد رسید.
وی مطرح شدن داستان های قرآنی در این کتاب آسمانی را جهت معرفی الگوهای مناسب دانست و گفت: خداوند متعال با بیان داستان هایی همچون زندگی حضرت یوسف پیامبر یا ابراهیم و... علیهم السلام به دنبال ارائه الگوی مناسب برای تربیت دینی جامعه بشری بوده است.
استاد درس خارج حوزه، تصریح کرد: ما با رفتن به حج و انجام سعی بین صفا و مروه به یاد هاجر و ایمان او و حضرت ابراهیم می افتیم؛ این یادآوری موجب تربیت ماست.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه بین المللی المصطفی بیان داشت: زیارت ها وقتی که به صورت گروهی انجام می شوند تظاهراتی برای معرفی الگوهای برتر بشری به دنیا می گردند.
وی گفت: دشمنانی که از پیشرفت های جهان اسلام و معرفی الگوهای اسلامی به دنیا نگران هستند می خواهند این تظاهرات را تضعیف نمایند.
این پژوهشگر حوزوی ادامه داد: وهابیون مدعی هستند، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرموده اند کسی نباید بار سفر ببندد مگر برای رفتن به زیارت مسجد الحرام یا نماز خواندن در مسجد النبی و مسجدالاقصی؛ وهابیون می خواهند با برداشت غلط از این حدیث و به نام پیامبر از رفتن به زیارت جلوگیری کنند.
حجت الاسلام ضیاء توحیدی ممنوعیت سفرهای مختلف اعم علمی، درمانی و غیره را از لوازم این حدیث با برداشت وهابیت برشمرد و خاطرنشان کرد: برخلاف تصور وهابیان این حدیث یک مستثنی منه خاص دارد که به قرینه لفظ «مسجد» می خواهد بگوید برای انجام عبادت و نماز خواندن آنچنان فضیلتی در انجام این امور در این سه مکان هست که می ارزد از شهری دیگر به این سه مکان برویم.
وی گفت: بوسیدن ضریح و درب حرم های ائمه و اولیای الهی از باب احترام است و این چیزی غیر از پرستیدن آن ها می باشد؛ این نشأت گرفته از عشق مؤمنین به افراد مدفون در داخل آن ضریح و قبور است.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه بین المللی المصطفی بیان داشت: سنگ قبر از زمانی که به یکی از اولیای الهی، امامان یا پیامبر اکرم(ص) نسبت پیدا کرد شرافت می یابد و مورد احترام قرار می گیرد.
وی ضمن بیان آیه ۶۴ سوره نساء افزود: خداوند طلب استغفار از سوی پیامبر اکرم(ص) برای مردم را عامل تسریع در اجابت دعای آنان اعلام داشته است؛ باید پرسید آیا پس از رحلت پیامبر این آیه تعطیل می گردد؟
این پژوهشگر حوزوی گفت: متأسفانه وهابیون اظهار تواضع و زیارت قبور اولیای الهی را مساوی با پرستش قلمداد کرده اند و این امر موجب انحراف آنان و تقابل با مسئله زیارت شده است.
