حجت الاسلام جمال نصیری فرد مدیر کانال «مناهج» به مناسبت سالگرد راه اندازی این رسانه در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری حوزه، به فعالیت‌ها و اهداف این کانال خبری پرداخت.
اهداف راه اندازی کانال مناهج چیست؟
شاید بهتر باشه از اینجا شروع کنیم که مناهج در چه فضا و اتمسفری آغاز به کار کرد؛ تحریریه و هسته اصلی محتوایی رسانه حوزوی مناهج کار خود را به طور رسمی از ۲۷ آذر ماه ۱۳۹۷ شروع کرد. اما نه اینکه یک کار بی پشتوانه و بدون مطالعه و تحقیق باشد؛ بلکه قبل از شروع کار، به این فکر کردیم که آیا کار رسانه‌ای یک تکلیف است؟
یک وقتی شما در شرایطی می‌خواهید بنای کاری را بنیان بگذارید که تعداد زیادی آن کار را دنبال می‌کنند؛ اینجا اگر یک کار اقتصادی باشد، فرد می‌سنجد من در این فضا با وجود رقبا وارد شوم یا نه؟ اما یک وقت هست شما در یک کار فرهنگی-رسانه‌ای، بخاطر تکلیف وارد می‌شوید؛ اینجا ابتدا باید دید آیا به قدر کفاف، متصدی برای انجام این تکلیف هست؟ آیا این تکلیف روی زمین مانده است؟
تیم محتوایی مناهج پیش از آغاز کار، شش ماه به صورت متمرکز مترصد فضای رسانه‌های حوزوی بود که به چه مسائلی می‌پردازند؟ تعاملشان با مخاطب چگونه است؟ با نهادهای حوزوی چه ادبیات و تخاطبی دارند؟ چه محتوایی به مخاطبین خود القا می‌کنند و در نهایت چه دغدغه و اهدافی دارند.
اینجا بود که دیدیم تحول مبتنی بر نظام فکری و اندیشه‌ای امامین انقلاب به شدت مغفول مانده و نه تنها مهجور است بلکه عده‌ای به اسم «تحول از منظر رهبری» دقیقاً بر خلاف نظام فکری رهبری مشی می‌کنند؛ گویی فقط شعارش را می‌دهند اما غرضشان چیز دیگری است.
این بود که وارد این عرصه شدیم.
از نظر شما به طور مشخص آن زمان چه فضایی در کانال‌های غیر رسمی حوزوی وجود داشت؟
اول اینکه تحول‌خواهی برخی کانال‌ها ولو با دغدغه‌ی درست، اما مبتنی بر یک حرکت منطقی و صحیح نبود؛ از ولایت به عنوان ابزار برای دیده شدن خودشان استفاده می‌کردند.
بسیار دیده می‌شد که اصل دغدغه، میان هیاهوهای رسانه‌ای گم می‌شد و به حاشیه می‌رفت؛ در حالیکه رسانه نباید دنبال هیجانی کردن فضا و از بین بردن عقلانیت و منطق باشد.
نکته دیگر اینکه فقدان اخلاق رسانه‌ای در برخی کانال‌های حوزوی مثل یک سم مهلک برای طلاب است؛ چراکه برخی کانال‌ها با ادبیات جسورانه باعث ایجاد روحیه هتاکی و پرخاشگری در طلاب می‌شوند تا به هدفشان که نافرمانی مدنی در حوزه است برسند.
این قتلگاه تحول است؛ برای مثال اینکه طلاب را به هر بهانه‌ای به سمت اعتصاب و تعطیلی کلاس‌ها یا امتحانات بکشانیم یا انتخابات مجمع نمایندگان طلاب را تحریم کنیم یا کارهایی از این دست بیشتر ذبح تحول است چون از نظر رهبری تحولی که باعث درس نخواندن طلاب شود تحول نیست، عقبگرد (ارتجاع) است!
برنامه‌ها و فعالیت‌های این کانال حوزوی از بدو تأسیس به چه شکل بوده است؟
بسیاری از کانال‌های حوزوی در صدد بازتاب وقایع و رخدادهای روز و پیشامدهای روزمره هستند لکن در این حالت گرفتار شدن در روزمرگی محتمل است؛ و این یعنی از بین رفتن تمرکز و گرفتار امواج حوادث شدن.
معتقدیم به جای پراکنده گویی اگر «تمرکز گفتمانی» روی یک موضوع قرار بگیرد و تمام جوانب و ابعاد هر مسأله بررسی شود، هم برای مخاطب ضرورت و اولویت موضوع بیشتر قابل درک است هم به لحاظ رسانه‌ای به مراتب تأثیرات بسیار بیشتری خواهد داشت.
از این رو موضوعات را در قالب پرونده به پرونده، دسته بندی و آغاز کردیم؛ هر چند در کنار آن از مسائل روز هم غافل نماندیم؛ همین کار بعداً الگوی خوبی برای برخی دیگر از کانال‌ها شد؛ چون ثمرات و اثراتش را در مناهج می‌دیدند، از اینجا بود که آنها هم به سمت پردازش محتوا به شکل پرونده‌ای رفتند.
البته انتشار پرونده یکی از برنامه‌های مناهج هست و برنامه‌های دیگری در قالب جهت دهی موضوعی و محتوایی در ایام تبلیغی به مبلغین را نیز داشته ایم.
یکی دیگر از برنامه‌ها تولید محتوا در قالب جزوات و کتابچه‌های مختلف است که به لحاظ ظاهری حجم چندانی ندارد اما پرمحتوا و راهگشا برای طلاب است.
مطالبه اوامر امامین انقلاب و مراجع عظام تقلید از مسئولین حوزه نیز همواره یکی از برنامه‌های مناهج بوده است.
انتشار پیشنهادات و انتقادات طلاب و اساتید، نسبت به مسائل مختلف حوزه و روحانیت نیز همیشه در دستور کار رسانه حوزوی مناهج بوده است؛ همین برنامه، موجب شد دست دیگر رسانه‌ها برای انتشار مطالبات طلاب و اساتید باز شود که امروزه شاهد انتشار صدای طلاب در اکثر رسانه‌های حوزوی هستیم.
گفتمان‌سازی تحول و تبیین تحول صحیح، اقناع مسؤولین و ایجاد انگیزه در طلاب نیز از برنامه‌های مستمر مناهج است.
سیاست‌های کانال حوزوی مناهج چیست؟
البته باید دید منظور شما سیاست است یا راهبرد؟ چون سیاست‌ها قابل تغییر هستند؛ اما راهبردها تغییر نمی‌یابند.
اگر سوالتان این هست که چه راهبردهایی برای رسانه حوزوی مناهج در نظر گرفته شده است؛ جواب این است که در وهله اول احیای سنت‌های حوزوی راهبردی محوری برای این رسانه است؛ زیرا در شرایط امروزی بیش از هرچیز از دانشگاهی شدن حوزه باید ترسید و مراقب بود اصالت‌ها و سنن حوزوی از بین نروند.
دوم امیدآفرینی در بدنه حوزه است؛ این را باید بدانیم که تحول بدون وجود امید و نشاط در طلاب و اساتید محقق نخواهد شد.
سوم مقابله با سیاه‌نمایی مطلق است؛ اینکه یک عده مدام بخواهند وضع موجود حوزه را سیاه نشان دهند، ویژگی‌های مثبت و نقاط قوت آن را سانسور کنند جز خسارت ثمر دیگری برای حوزه، روحانیت، نظام و مردم ندارد.
چهارم هم اینکه حوزه مهمترین عنصر نظام و جامعه اسلامی است؛ اگر حوزه متحول شد، ابعاد مختلف نظام و جامعه هم متحول و اصلاح خواهند شد؛ در غیر اینصورت شاهد تغییر و اصلاح چندانی جز به صورت جزئی و پراکنده نخواهیم بود.
برنامه‌هایی که مناهج برای سال آینده دارد را بفرمائید.
ان‌شاءالله سعی داریم به سمت توسعه کمی و کیفی محتوا حرکت کنیم؛ البته توسعه کیفی در اولویت اول است.
همچنین توسعه تحریریه مناهج یکی دیگر از برنامه در سال آینده است؛ از همین تریبون هم استفاده میکنم از آن دسته از طلاب یا اساتیدی که در موضوعات مختلف حوزه و روحانیت دستی بر آتش دارند و همچنین مهارت نویسندگی دارند دعوت می‌شود که با تحریریه مناهج همکاری داشته باشند.
چند پرونده مهم هم در دست تحقیق و تحلیل است که برای اینکه جذابیت و غافلگیری مخاطب محفوظ بماند بهتر است، موضوعاتش فعلاً رسانه‌ای نشود تا وقت خودش برسد.
۱۰:۵۴ - ۱۴۰۰/۰۹/۳۰