دوفصلنامه «پژوهش‌های عقلی نوین» منتشر شد

به گزارش خبرگزاری حوزه، مقاله علمی‌ـ‌پژوهشی با عنوان «تأثیر احیای فلسفه بر احیای جریان علم در عصر ایلخانی بر پایۀ کنش‌های خواجه نصیرالدین طوسی (۶۵۷–۶۷۲ق)» در شماره نوزدهم دوفصلنامه علمی‌ـ‌پژوهشی «پژوهش‌های عقلی نوین» منتشر شد.

این مقاله به قلم محمد باغستانی، استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (پژوهشکدۀ اسلام تمدنی)، به بررسی یکی از مقاطع تعیین‌کننده تاریخ علم در ایران و تمدن اسلامی می‌پردازد؛ مقطعی که با وجود تهاجم مغولان، زمینه‌های احیای دوبارۀ علم و مدیریت آن فراهم شد.

نویسنده با تمرکز بر عصر ایلخانی (۶۵۴–۷۵۳ق)، نشان می‌دهد که چگونه جریان علم در ایران پس از طی دوره‌های شکوفایی و انحطاط، در پرتو تحولات سیاسی و اجتماعی این دوره، بار دیگر رو به بالندگی نهاد. در این میان، نقش خواجه نصیرالدین طوسی به‌عنوان فیلسوفی کم‌نظیر و کنشگری فعال در ساختار دولت ایلخانی، کانون اصلی تحلیل مقاله است.

بر اساس فرضیۀ پژوهش، خواجه نصیرالدین طوسی توانست از بینش فلسفی خود نه‌تنها در عرصۀ نظری، بلکه به‌عنوان ابزاری برای عاملیت اجتماعی و مدیریتی در احیای علم بهره گیرد. مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی، به واکاوی عوامل انحطاط علم و چگونگی بازسازی جریان مدیریت علمی در این دوره تاریخی می‌پردازد.

نتایج پژوهش نشان می‌دهد که احیای نقش‌های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی فلسفه، مقدمه‌ای اساسی برای شکوفایی دوبارۀ علم و سامان‌دهی مدیریت آن در عصر ایلخانی بوده است؛ فرایندی که با عاملیت خواجه نصیرالدین طوسی و حمایت ایلخانان، به تداوم حدود ۱۵۰ سالۀ جریان علمی در بخشی از قلمرو تمدن اسلامی انجامید.