به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت‌الاسلام والمسلمین محسن مهاجرنیا در ششمین نشست از هشتمین دوره کرسی‌های آزاداندیشی با عنوان “آینده پژوهی انقلاب اسلامی” که به همت مجمع هماهنگی پیروان امام و رهبری استان قم و اندیشکده مطالعات انقلاب اسلامی در دانشگاه طلوع مهر قم به صورت حضوری و مجازی برگزار می‌شود، با اشاره به اینکه حوزه آینده پژوهی برای ما که به انقلاب تعلق داریم و خود را فرزند انقلاب می دانیم بسیار مهم است، گفت: امروزِ ما آیندۀ ۴۳ سال پیش است و آیا کسی می توانست ۴۰ سال پیش امروز را پیش بینی کند؟ کسی نمی دانست چنین اتفاقاتی می افتد چراکه ابزارهای پیش بینی نبود.
وی با تشریح آینده پژوهی افزود: اگر از گذشته می دانستیم که قرار است در آینده دچار چنین مشکلاتی شویم راهی را پیدا می کردیم که چنین شرایط برای ما ایجاد نشود و یا از حجم و میزان آن کاسته شود و اگر امروز هم امتیازی داریم حاصل ۴۳ سال پیش بود پس باید بدانیم ۴۰ سال آینده چه اتفاقی می افتد تا برای آن برنامه ریزی کنیم.
استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه در آینده پژوهی ۶ سوال اساسی وجود دارد، گفت: اولین سوالی که در آینده پژوهی مطرح می باشد این است که چگونه در مورد آینده فکر کنیم و بیاندیشیم، نمی توان برای تفکر در مورد آینده دستآویز توهمات شد و خود را پیروز مطلق دانست برای نمونه در برنامه چشم انداز بیست ساله کشور طرح هایی ارائه شد که در ۲۰ سال آینده، کشور اول منطقه در زمینه های مختلف باشیم ولی این امر محقق نشد و اتفاقات و تحریم هایی که پیش آمده را در این چشم انداز ندیده بودیم .
حجت‌الاسلام والمسلمین مهاجرنیا با ابراز تاسف از اینکه ما و همه مردم از آینده غافل هستیم و به دلیل درگیری های روزمره به آینده فکر نمی کنیم، افزود: برای درست فکر کردن باید به گونه ای وضعیت موجود را برنامه ریزی کنیم تا از آینده غافل نشویم.
وی مشکلات امروز را حاصل گذشته عنوان کرد و گفت: مهمترین دلیل که باید به آینده فکر کنیم همین مشکلات امروز است. پس با برنامه ریزی درست باید کاری کنیم که در آینده دچار چنین مشکلاتی نشویم.
وی با ذکر اینکه برای ساختن آینده باید پیشاپیش به استقبال آن رفت، گفت: ساختن آینده کار بسیار نفس گیری است و باید آینده را با وجود همه این دشمنان و گرگ ها بسازیم. بنابراین برای اندیشیدن به آینده پژوهی باید شرایط سخت، تحریم ها و رقبای سرسخت حتماً لحاظ شود و نمی توان بدون توجه به این مسائل، آینده روشنی ترسیم کرد.
وی تاکید کرد: نکته مهم دیگری که باید به آن توجه داشت ناپایداری آینده است که در آن چیزی ثبات ندارد و هر لحظه در حال تغییر و تحول است.
این استاد و پژوهشگر بیان داشت: سنت های قطعی الهی در عالم تکوین است ولی چالش های موجود در دنیای ما در امور مختلف تاثیر دارد و باید به آن رسیدگی کرد و کسانی در این بازی موفق خواهند شد که در حال ساخت آن هستند و کسانی که برای ۲۰ سال آینده دنیا در حال برنامه ریزی هستند آینده را آنها می سازند و ما رقبایی داریم که هم گرگ هستند و هم آینده را خوب می سازند و این امر رقابت را برای ما سخت می کند.
حجت‌الاسلام والمسلمین مهاجرنیا معماری و پیش بینی کردن آینده از دیگر شروط ساختن آینده عنوان کرد و گفت: مهندسی آینده تبلور آرمان های انقلاب اسلامی است و همانگونه که سال ۵۷ نقطه عطفی برای ما بود، ما اکنون باید با برنامه ریزی و مهندسی صحیح نقطه عطفی بری آیندگان باشیم.
این پژوهشگر مسائل سیاسی افزود: بنابراین یکی از روش های صحیح اندیشه ورزی در این زمینه این است که تجربه های گذشته، شکست و پیروزی های گذشته را در برنامه ریزی ها لحاظ کنیم . همچنین بخشی از آینده پژوهی از سنخ هستی شناسی است و آینده پژوهی موفق باید منطبق با حقایق موجود باشد.
وی ادامه داد: بنا بر سخنان رهبر معظم انقلاب، بخشی از این آینده پیش ران هایی هستند که ما را به سمت جلو و آینده به پیش می برند.
وی یک طرفه بودن آینده پژوهی را از دیگر ویژگی های آن ذکر کرد و افزود: زمان در حال حرکت به جلوست و به گذشته باز نمی گردد و در کنار عوامل دیگر چون ناپایداری آینده و شدت رقبا کار را برای ما دقیق و سخت کرده است.
این استاد دانشگاه خاطر نشان کرد: آینده مجموعه ای از امور تلخ و شیرین است و هرگاه در مشکلی واقع شدیم باید ببینیم چگونه باید آینده را بسازیم و از بحران خارج شویم و انقلاب به چنین چیزی نیاز دارد.
حجت‌الاسلام والمسلمین مهاجرنیا در ادامه با طرح این سوال که چه عواملی در آینده تاثیر دارند، گفت: بر اساس آیه قرآن انسان های می توانند بر شرایط بیرونی تاثیر گذاشته و آن را بسازند و برخی از عوامل ها می توانند آینده را کند یا تند کنند، تخریب کنند یا بسازند چراکه آینده مجموعه ای از امور زیستی انسان هاست و تمام مسائل بر آینده تاثیر می گذارد .
وی یادآور شد: همه عوامل مادی، معنوی، اخلاقی، هنجاری ، نیروی انسانی کارآمد و ناکارآمد و منابع طبیعی و غیرطبیعی، مسائل مادی و معنوی، افراط و تفریط های در امور مادی و معنوی و نیز مسائل دیگر کشورها در آینده پژوهی کشور و انقلاب اسلامی اثرگذار است.
وی تشریح کرد: در آینده پژوهی باید به این سوال پاسخ داد که مطلوبیت آینده را چگونه می توان تخمین زد و آینده خوب و بد چیست؟ و خوب و بد آینده با چه معیاری سنجیده می شود؟ ولی متاسفانه در این زمینه هم گرفتار افراط و تفریطیم و عده ای موفقیت آن را به امور مادی و عده ای آن را به امور معنوی وصل می کنند در حالی که دین ما ترکیبی از امور مادی و معنوی است.
حجت‌الاسلام والمسلمین مهاجرنیا با اشاره به اینکه مطلوبیت آینده، مبانی را می سازد، گفت: انقلاب اسلامی بر روی ریل مبانی سوار است و برای استوار ماندن، باید روی این ریل بماند که این مبانی هم علت وجودی و هم علت بقایی آن است. بنابراین بخشی از مطلوبیت آینده به زیرساخت های آن بازمی گردد و بخش دیگر نیز به دیگر مسائل چون امور اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و .... باز می گردد و این مسائل نیز باید مهم و استوار باشد در حقیقت مطلوبیت همۀ اموری است که انقلاب را درست می کند و آینده ای مدنظر و مطلوب ماست که تمامی این پیش فرض ها را تامین کند.
وی گفت : با نگاه به آینده انقلاب می توان بدیل های ممکن و احتمالی زیادی را پیش بینی کرد و در میان موافقان و مخالفان، این احتمالات مطرح شده است . اما اینکه کدام بدیل احتمالی قابل تحقق است این وابسته به اراده و برنامه‌ریزی و پشتکار ما دارد .
استاد و پژوهشگر فلسفه سیاسی سپس افزود: مثلاً برخی گفته اند که آینده انقلاب اسلامی همانند آندلس اسلامی می شود و عده ای بر این باورند که ایران مثل برخی از کشورهای عربی منطقه می شود که ظاهر اسلامی دارند ولی از درون فساد و وابستگی به غرب آنجا را گرفته است و اگر ما نیز نتوانیم ارزش های خود را حفظ کنیم به یک کشوری شبیه این کشورها تبدیل می شویم.
وی ادامه داد: برخی دیگر نیز احتمال می دهند که ما به ارزش های انقلاب پایبند باشیم و از نظر اقتصادی رشد کنیم و تبدیل به کشوری مانند ترکیه شویم که اسلام بی رگ و قابل شکل دهی در هر قالبی را دارد و یا عده ای احتمال فروپاشی انقلاب اسلامی را می دهند. اما به نظر امامین انقلاب و همه وفاداران انقلاب، آینده مطلوب، اتصال این انقلاب اسلامی به طلوع خورشید ولایت عظمای مهدوی (عج) است.
این پژوهشگر و نویسنده بیان داشت: برای آینده انقلاب اسلامی باید تمامی احتمالات را مدنظر قرار داشت و نمی توان تخیلی برنامه ریزی کرد و بر روی بدیل های مورد علاقه برنامه ریزی کنیم و آینده مطلوب را بسازیم.
حجت‌الاسلام والمسلمین مهاجرنیا اضافه کرد: برای آینده پژوهی و ساختن آینده در هر زمان چه کاری باید انجام داد و زمینه ها را فراهم کرد و با الگو قرار دادن پیامبر(ص) که ۱۳ سال در تحریم و آزار و اذیت کفار قرار داشت ولی هیچ اقدام مقابله به مثلی انجام نداد، چراکه پیامبر(ص) در مسیر آینده سازی و تمدن سازی بود و پیامبر (ص) انعطاف پذیری نشان می داد چون برنامه آن روز اینگونه اقتضا می کرد.
استاد و پژوهشگر فلسفه سیاسی ادامه داد: آینده پژوهی پیامبر(ص) بی نظیر بود و مدینه را ساخت و پس از فراهم شدن فضای فرهنگی آنجا تصمیم به مهاجرت گرفت و پیش از رفتن پیامبر(ص)، بخشی از اصحاب به مدینه رفته بودند و همه اینها برنامه ریزی های شده بود و مسیر آینده را ساخت و با نبوغ خود با کمترین خطا بزرگترین تمدن ها را ساخت و یک تنه بزرگترین انقلاب ها را در مدینه ایجاد کرد و حکومت اسلامی تشکیل داد.
وی بیان کرد: هر زمانی متناسب با آن شرایط نیاز به برنامه و اقدام دارد و اگر کاری بر اساس شرایط زمانی و مکانی انجام نشود به همان نسبت خطاست.
حجت‌الاسلام والمسلمین مهاجرنیا با ذکر این سوال که چگونه آینده مطلوب انقلاب اسلامی را بسازیم، گفت: آینده پژوهی یک علم است چراکه به دنبال حقیقت است و چون در پی تحقق اهداف است یک ابزار کاربردی است و با این نگاه و فلسفه سیاسی باید آینده را ساخت.
