به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از ارومیه، حجت الاسلام مهدی عباسعلی‌پور استاد حوزه علمیه آذربایجان‌غربی، روز گذشته در نشست علمی که با موضوع "شبهات تناسخ" به همت موسسه کلام ارومیه و همکاری معاونت پژوهش مدرسه علمیه امام خمینی(ره) برگزار شد، اظهار داشت: تناسخ کلمه‌ای است که نه در بستر اسلام پیدا شده و نه در آن رشد کرده، بلکه تاریخی به اندازه تاریخ بشر دارد و باید در طول این زمان بررسی شود.
وی افزود: علت ناموفق بودن برخی بحث‌هایی که در مورد اصطلاحات صورت می‌گیرد، عدم توجه به تحولات آن اصطلاح می‌باشد و بدون توجه به تحولات یک واژه، تحلیل منطقی آن ممکن نیست.
استاد حوزه علمیه آذربایجان‌غربی خاطر نشان کرد: به همین جهت لازم است که اصطلاح تناسخ را به عنوان یک واژه امروزی مورد توجه قرار دهیم.
وی با اشاره به طرح مسئله تناسخ و پاسخ با مسائل پیرامون آن، یادآور شد: مسئله تناسخ به صورت ایدئولوژی و یا جهان بینی از ۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح تاکنون مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
حجت‌الاسلام عباسعلی‌پور گفت: برخی ها اولین زمان مرگ بشر را، زمان طرح مسئله تناسخ عنوان کرده‌اند که صدها سال قبل به یک جهان بینی تبدیل شده است و حتی اهرام ثلاثه مصر و قبور فراعنه نیز بر همین اساس ساخته شده است و در ایران نیز قبرهایی پیدا می‌شود که این نشانه‌ها را در خود دارند و در آیین هندو و براهمه نیز نشانه‌هایی از آن را می‌توان مشاهده کرد.
وی با بیان اینکه برخی فرقه‌های اسلامی همانند غلات به مسئله تناسخ اعتقاد دارند، مطرح کرد: منظور از انتقال در تناسخ را اگر حرکت از قوه به فعل که ملاصدرا از آن به حرکت جوهری تعبیر می‌کند، بدانیم، این اصل مورد بحث نیست، بلکه آنچه مورد بحث می‌باشد، انتقال نفس انسانی از بدنی به بدنی دیگر است که گاهی بدان تناسخ مطلق و بی‌وقفه نیز می‌گویند.
استاد حوزه علمیه آذربایجان‌غربی با بیان اینکه البته در نظریه تناسخ، انتقال محدود نیز وجود دارد که در آن بدن برخی‌ها به بدن عده‌ای در زمان خاصی منتقل می‌شوند، تصریح کرد: انتقال نفس از بدنی به بدن انسان دیگر را نسخ، به بدن حیوان را مسخ، به نبات فسخ و جمادات و اجرام آسمانی را رسخ می‌نامند.
وی با تاکید بر اینکه با توجه به تعریف ملاصدرا در حرکت جوهری که پیوستگی در آن حرکت را لازم می‌داند، تناسخ نمی‌تواند حرکت جوهری باشد، خاطر نشان کرد: شبهات تناسخ گاهی به اصل آن برمی‌گردد که آیا امکان چنین امری وجود دارد یا خیر و گاهی نیز مربوط به این است که آیا آیات قرآن و یا روایات دال بر تناسخ هستند یا نه.
حجت الاسلام عباسعلی‌پور تصریح کرد: اولین شبهه در مورد تناسخ این است که آیات متعددی از جمله " قُلْ هَلْ أُنَبِّئُکُمْ بِشَرٍّ مِنْ ذَٰلِکَ مَثُوبَةً عِنْدَ اللَّهِ مَنْ لَعَنَهُ اللَّهُ وَ غَضِبَ عَلَیْهِ وَ جَعَلَ مِنْهُمُ الْقِرَدَةَ وَالْخَنَازِیرَ" در قرآن به تناسخ دلالت دارد و متکلمین آن را رد می‌کنند که این آیه دلالتی بر مدعا ندارد و تعدد بدن و انتقال نفس از کمال فعلی به کمال مناسب بدن دوم از مقوّمات تناسخ است، در حالی که در مسخ چنین امری وجود ندارد و آیه فوق نشان‌گر کیفر است نه تناسخ.
وی در پایان این نشست، نقد فلسفی ملاصدرا بر نظریه تناسخ را از جلد ۹ کتاب اسفار نقل و توضیح مبسوطی را ارائه کرد.
