به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری حوزه، ۲۷ سال پیش هزاران مرد و زن مسلمان به جرم مسلمان بودن در بوسنی با همکاری نیروهای سازمان ملل و صرب ها به طور فاجعه آمیزی به قتل می رسند.

در جریان جنگ بوسنی بین سال های ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۵ بزرگترین قتل عام تاریخ اروپا پس از جنگ جهانی دوم به وقوع پیوست و طی آن هزاران بوسنیایی به جرم مسلمان بودن و داشتن نام های اسلامی در شهر سربرنیتسا و مناطق اطراف آن کشته شدند.

این جنایت در حالی رخ داد که در ۱۶ آوریل ۱۹۹۳، شورای امنیت سازمان ملل طی قطعنامهٔ ۸۱۹، سربرنیتسا را منطقه امن اعلام کرده بود. با این حال دو سال بعد اندکی پیش از پایان جنگ بوسنی صرب‌ها سربرنیتسا را محاصره کردند و از ۱۱ جولای ۱۹۹۵، طی کمتر از یک هفته حدود ۸ هزار نفر را قتل‌عام کردند. این کشتار در شهر سربرنیتسا که از سوی سازمان ملل به عنوان منطقه امن اعلام شده بود، انتقاداتی جدی را علیه این سازمان و دبیرکل وقت آن و نیز نیروهای هلندی حافظ صلح در این منطقه مطرح کرد.

خبرگزاری حوزه با "الهام بن عباس" نویسنده کتاب «تجاوز به سبک یک جنتلمن» به گفت و گو پرداخته است. متن گفت و گو به شرح ذیل است:

حوزه- لطفا در ابتدا از سابقه نویسندگی خود و تجربیاتی که در این عرصه داشتید ، بفرمایید.

من به حوزه نویسندگی از کودکی علاقه مند بودم، اما به طور جدی از ۸ سال پیش در دوره‌های نویسندگی شرکت کردم و داستان های کوتاهی نوشته و در چند نشریه به چاپ رساندم. دو اثر من یکی «تجاوز به سبک جنتلمن» با موضوع جنایات در بوسنی و هرزگوین و دیگری «طبیب مسیر» با محوریت حضور کادر درمان در مسیر پیاده روی اربعین امام حسین(ع) به چاپ رسیده است.

حوزه- لطفا درباره چگونگی شکل گیری ایده کتاب «تجاوز به سبک جنتلمن» توضیح دهید.

شکل گیری ایده نوشتن این کتاب به چند عامل مربوط می شود. در سال های اخیر نگاه ویژه ای به موضوع بوسنی و هرزگوین اتفاق افتاد و چند کتاب در همین حوزه به فارسی ترجمه شدند که تمرکز این کتاب ها بر روی نسل کشی بود. در این کتابها بیشتر، روایت شاهدان این نسل کشی یا افراد نجات یافته مطرح می شد و روایت ها مردانه بود.

روایت های تلخ علیه زنان بوسنی از کار اجباری تا شکنجه های روحی و جسمی

در یکی از این روایت ها داستان کلی مطرح شد که صرب ها به شهرهای مسلمانان بوسنی حمله کرده و زن ها را از مردها جدا کردند و مردان را به قتل رساندند. این سوال برای من بوجود آمد که عاقبت این زن ها چه شد و بعد از آن بر سرشان چه آمد. بعد از انجام مطالعات و تحقیقات متوجه شدم که عاقبت بسیاری از این زنان بدتر از مرگ بود و به آنها تجاوز شده بود. زنانی که مورد آزار جنسی قرار گرفته بودند با گرسنگی، کار اجباری، انواع شکنجه های روحی و جسمی دست و پنجه نرم می کردند که در این کتاب به این موضوع به تفصیل پرداخته شد. این روایت ها حتی در منابع بوسنیایی به طور مستقل به آن نپرداختند.

یکی دیگر از عوامل نوشتن این کتاب این بود که در سال های اخیر با ظهور پدیده داعش، بسیاری از جنایات این گروه در رسانه های غربی به پای اسلام گذاشته می شد و این در حالی است که کمتر از سه دهه قبل تمام این جنایات علیه مسلمانان اتفاق افتاد. از این رو تفاوتی بین قربانیان مسیحی و یا مسلمان وجود ندارد. پدیده افراطی گری می تواند هم در مسیحیت و هم در اسلام ایجاد شود، از این رو تصمیم به نوشتن چنین کتابی گرفتم.

حوزه- برای نوشتن این کتاب از چه منابعی استفاده کردید؟

برای نوشتن این کتاب لازم بود، سراغ قربانیان این تجاوزات می رفتیم که کار راحتی نبود. چون این افراد به دلیل حفظ عابروی خود مایل به صحبت کردن نیستند و دوست دارند، ناشناخته بمانند. از این رو با همکاری آقای "صباح الدین شاریچ " پژوهشگر ارشد موسسه تحقیقاتی جنایت علیه بشریت دانشگاه ساریوو و با اسنادی که ایشان در اختیار من قرار داد، این کار را آغاز کردم. این اسناد مربوط به دادگاه های بین المللی از جمله، لاهه بود که افراد آنجا به شرح اتفاقاتی که برایشان اتفاق افتاده، پرداختند. از دل این روایت ها چند روایت که فصل مشترک تمام آنها تجاوز بود، انتخاب شد و سعی کردم که داستان ها تکرای نباشد.

متاسفانه قربانیان، اسم یا نشانه ای نداشتند و برای من ناشناخته بودند، بنابراین با روایت یکطرفه روبرو بودم که کار را کمی سخت می کرد. اگر امکان مصاحبه با این افراد را داشتیم، می توانستیم سوال ها را از آنها بپرسیم که چنین امکانی وجود نداشت.

حوزه- پس از نوشتن و چاپ کتاب استقبال مردم بوسنی از این کتاب چگونه بود؟

وقتی مردمی رنجی را تجربه کردند و سال ها از آن گذشته، نگاهی در عرصه بین الملل وجود دارد که به این مردم گفتند؛ فراموش کنید! در حالی که اتفاقات تلخ فراموش نمی شود. طبیعی است بعد از گذشت سال ها، یک نفر غیر هم وطنشان آمده و این رنج ها را بازگو کرده برای مردم خیلی ارزشمند است. در مراسم رونمایی کتاب که با حضور سفیر بوسنی در تهران انجام شد، وی گفت این کتاب برای من جالب بود و تحت تاثیر قرار گرفت. زمانی که بخش هایی از این کتاب را نقل می کردم، او بغض کرد و اشک ریخت و از نوشتن چنین کتابی تشکر کرد و معتقد بود که ما داستانی را روایت کردیم که آنها در آن زندگی کردند و قرار شد، این کتاب به زبان های دیگر ترجمه شود.

حوزه- شما که با مطالعه اسنادی با دردهای مردم بوسنی آشنا شدید، در خصوص نحوه پیگیری حقوقی این جنایت در سطح بین الملل چه اقداماتی صورت گرفته است؟

قربانیان مختلفی به دادگاه لاهه آمدند و اتفاقاتی که برایشان رخ داد را نقل کردند. برخی از جنایتکاران محکوم شدند، اما به هیچ عنوان نمی توان گفت، میزان محکومیت آنها با جنایاتی که مرتکب شدند، تناسب دارد. آنها بابت جنایت های بی حد و مرزشان چندسالی زندانی یا حبس ابد شدند. در کتاب «آزارشان به مورچه هم نمی رسید» اثر "اسلاونکا دراکولیچ" بسیاری از نام های جنایتکاران آمده که هر یک به سرگذشتی دچار شدند، اما تمام این افراد که در این جنایات شریک بودن به سزای اعمالشان نرسیدند و در حال حاضر یکی از آنها نماینده مجلس یا استاد دانشگاه و نماینده تیپ روشنفکری است.

خیانت نیروهای حافظ صلح به زنان مسلمان بوسنیایی

من در این کتاب در یک روایت به نقش ژنرال مکنزی کانادایی پرداختم، وی به عنوان نیروهای حافظ صلح به بوسنی می رود و تجاوز به زنان بوسنی را در کارنامه خود دارد، اما در کشورش مدال های افتخار می گیرد و هیچ کجا نام او و همکارانش در لیست جنایتکاران قرار نگرفته است.

حوزه- آیا به غیر از کتاب شما در ایران کتاب های دیگری در حوزه جنایات انجام شده در بوسنی به رشته تحریر در آمده است؟

کتاب ها در این زمینه عموما ترجمه است و به موضوع نسل کشی پرداختند. کتاب هایی چون" کارت پستال هایی ازگور" نویسنده اهل بوسنی امیر سولیا گیچ ترجمه میثم میرهادی ،" لبخند من انتقام من است" جوآدویچ و "خداحافظ سارایوو" آتکا رید و هانا اسکو فیلد از جمله این کتاب ها است، اما در حوزه زنان بوسنی، کتاب «تجاوز به سبک جنتلمن» اولین کتاب در این حوزه است.

حوزه- کتاب "طبیب مسیر" در چه موضوعی است و با چه هدفی تالیف نمودید؟

سال ۹۷ در راهپیمایی اربعین حسینی همراه یک گروه جهادی و درمانی که متشکل از کادر درمان، پزشک و پرستار بود، شدم. ویژگی خاصی که این گروه داشت، برخلاف گروه های درمانی که در مسیر مستقر بودند، این گروه تجهیزات پزشکی خود را در کوله هایشان حمل می کردند و با پرچمی که روی کوله هایشان بود، خدماتی را در طول مسیر و حرکت خود به مردم ارائه می کردند. آنها از پانسمان تاول پا تا دادن داروهای مورد نیاز به بیماران خدمت رسانی می کردند. من نیز شاهد خدمات و اتفاقات تلخ و شیرین در طول مسیر بودم و این رویدادها، جنبه طنز دیدنی و شنیدنی داشت. پس از سفر، به جمع آوری این خاطرات پرداختم که نتیجه آن کتاب "طبیب مسیر" شد.

حوزه- به عنوان حرف آخر نویسندگان حوزه بین الملل چطور می توانند به موضوعات مهم جهان اسلام بپردازند؟

هزاران موضوع و حرف ناگفته در حوزه بین الملل وجود دارد که به آنها پرداخته نشده است. ما باید ابتدا با بر قراری رابطه خوب، مردم دنیا را بشناسیم و بدانیم دغدغه ها و ارزش های مشترک ما با سایر مسلمانان چیست و برای رفع این دغدغه های مشترک بتوانیم، آثاری را تالیف کنیم که مورد استقبال مسلمانان در سراسر جهان قرار بگیرد.

گفت و گو از وجیهه سادات حسینی