به گزارش خبرگزاری حوزه از اصفهان، کتاب تحلیل گفتمان انتقاد در قرآن (واکاوی اهداف و روش های انتقاد در قرآن کریم)، نوشته فاطمه طائبی اصفهانی توسط انتشارات عروج ایمان در ۱۵۹ صفحه به چاپ رسیده است.
نویسنده درباره کتاب بیان می کند: موضوع نقد و انتقاد قدمتی دیرینه، به قدمت بشر دارد. ریشه های فکری تفکر انتقادی را می توان به دوران سقراط، یعنی ۲۵۰۰ سال قبل مربوط دانست. تمام انبیاء الهی در طی مسیر رسالت مورد انتقاد، بوده اند چنانچه در قرآن مرتب به ان اشاره شده است. تمام مکاتب و فرقه ها نیز در نقد و خرده گیری بر نواقص استنباط شده از مکتب دیگر بوجود آمده است. اما آنچه مورد توجه می باشد این است که نقادی و نقدپذیری یکی از عوامل مهم رشد و تکامل فرد و جامعه می‌باشد.
انسان با وجود نفس اماره، همیشه در معرض خطا قرار دارد. گاهی لغزش ها به گونه ای هستند که دیگران بیش از خود انسان هر از چند گاه در مسیر زندگی خود را از زاویه دید دیگران ملاحظه نماید، بهتر به لغزش های احتمالی خود پی می برد.
گفتمان انتقادی یکی از شیوه های آگاهی بخشی و اصلاح است. این امر در صورتی که مبتنی بر اصول و روش های صحیح باشد، می تواند نتیجه دلخواه را به وجود بیاورد. آسیب شناسی این پدیده حاکی از آن است که جدای از عوامل جامعه شناسی، روان‌شناسی و حتی سیاسی، بیشتر کسانی که گام در این وادی نهاده اند با اصول و مبانی آن آشنایی نداشته اند، بنابراین قبل از نقد کردن باید با اصول و روش ها صحیح این کار آشنا شد، در آموزه های دینی، به مقوله نقد و نقدپذیری، اهمیت فراوان داده شده است.
با انتقاد سازنده و سالم است که عیوب افراد و مدیران و کارگزاران، شناسایی و رفع و دفع شده و همین امر است که اصلاح، تکامل و پیشرفت جامعه را به بار می آورد. برای اینکه هدف اصلی نقد که تکامل و اصلاح فرد و جامعه است و مورد تاکید دین اسلام نیز می باشد، محقق شود، لازم است نقد مبتنی بر اصول و روش های صحیح نقد، استفاده از اصلی ترین متن دین یعنی قرآن مجید است.
در این کتاب نقد به معنای عام و شایع آن نیست بلکه منظور نقد و انتقاد به معنای خاص است یعنی شامل بیان محسنات یک اثر نمی باشد، بلکه منظور توجه به عیب ها و مذمومات یک اثر است که مورد انتقاد قرار می گیرد، متعلقات انتقاد در قرآن یعنی آنچه در لا به لای آیات مورد انتقاد قرار گرفته است شامل رفتار، گفتار، نوشتار و عقیده است.
نویسنده تلاش کرده تا ابتدا در قالب درآمد مفاهیم و عناصر مرتبط با نقد را توضیح دهد و در فصل بعد آداب نقد و خصوصیات منتقد و منتقد را توضیح داده و در فصل دوم شیوه های نقد را تبیین کند. در فصل سوم از این اثر برخی از اهداف انتقادات قرآنی مانند اهداف آموزشی، تهاجمی و اصلاحی را با مثال هایی تبیین نموده است . در فصل پایانی نیز آفت های مهم نقد را برشمرده است، آفت هایی چون استناد به انتقادات غیر مستند و غیر مستحکم، عدم استفاده از برهان در قضاوت، تکیه بر غیر علم، قضاوت و انتقاد بر اساس اطلاعات ناقص یا بی اطلاعی و فرافکنی. این پژوهش با هدف جمع آوری و تدوین مجموعه ای از روش‌های نقد و آشنایی با اهداف نقد انجام شده است و رویکرد آن قرآنی محض است.
