به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، سلسله نشست های علمی پژوهشی دین و حکمرانی اسلامی فضای مجازی با عنوان فرصت های بین‌المللی حکمرانی اسلامی فضای مجازی با همت دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی مرکز ملی فضای مجازی به مناسبت هفته پژوهش برگزار شد.
حجت‌الاسلام چگینی از اساتید فضای مجازی در بیان مفهوم حکمرانی گفت: در مفهوم حکمرانی صرفا تعاریف حقوقی و بین المللی و اینترنت و فضای مجازی مد نظر است، اما تعریف مشهور فرآیند تعاملات از طریق وضع قوانین، هنجارها و قدرت یا زبان یک جامعه سازمان‌یافته بر روی سیستم اجتماعی است.
وی افزود: سیستم اجتماعی می‌تواند خانواده و یا سازمان و یا اینترنت باشد به همین علت حکمرانی می‌تواند در چند عرصه شکل بگیرد.
حجت‌الاسلام چگینی به انواع حکمرانی در جامعه اشاره و مطرح کرد: یکی از عناوین حکمرانی در اینترنت و فضای مجازی است که منظور از آن سیستمی از قوانین، خط و مشی ها و شیوه هایی که نحوه مدیریت و نظارت یک دولت و یا یک مجموعه بر امور مربوط به اینترنت را روشن می‌کند.
پژوهشگر فضای مجازی ادامه‌داد: وقتی فضای مجازی شکل گرفت کسانی که این فضا را شکل داده بودند یک مدینه فاضله ای را برای آیندگان و مخاطبین را تصویر می‌کردند و گفتند هیچ شخص و دولت و سازمانی بنا نیست بر اینترنت مدیریت داشته باشد و تفاوت این پلتفرم جهانی با پلتفرم های سابق مثل تلویزیون و...که از ابتدا مدیریت پذیر بودند در این بود.
وی در ادامه به نحوه ایجاد حکمرانی اشاره و افزود: در سال ۲۰۰۳ ناگهان دولت ها با اثرگذاری اینترنت بر فضای عمومی روبه رو می‌شوند و از مزایای آن مطلع می‌شوند که برای اولین بار ایده حکمرانی بر اینترنت مطرح می‌شود و اولین نشست بین المللی جامعه اطلاعاتی در ژنو با مفهوم حکمرانی اینترنتی فضای مجازی با هدف چارچوب گذاری و مدیریت فضا برگزار می‌شود.
حجت‌الاسلام چگینی عنوان کرد: عمدتا مصوبات این نشست‌ها از قبل پیش نویس شده و توسط کشورهای اثرگذار رأی گیری شده بود و اهم مصوبات نشست را آمریکا در سه محور برای حکمرانی بین المللی مورد توجه قرار می‌دهد.
وی در بیان این سه محور گفت: مورد اول این است که در فضای مجازی و اینترنت باید حاکمیت قانونی وجود داشته باشد، مورد دوم مسئله کپی، رایت را از همان ابتدا جز قوانین بین المللی قرار دادند و مورد سوم، مسئله امنیت بود که بر فضای امن تأکید داشتند و دایره وسیعی برای آن تعریف کردند.
پژوهشگر فضای مجازی یادآور شد: این محور ها در ظاهر بسیار خوب هستند ولی برای نمونه مورد سوم به عنوان فضای امنیتی اینترنت را باید تمام کشورها بپذیرند و عاملی برای فشارها از سوی آمریکا تبدیل شده است.
حجت‌الاسلام چگینی به اصول کلی مصوب توسط غرب اشاره و مطرح کرد: در سال ۲۰۰۵ که اصول کلی برای اینترنت به تصویب رسید آمریکا و غرب در سه حوزه متمرکز شدند که عبارتند از؛ حکمرانی دولتی، شرکتی و عمومی.
وی در بیان حکمرانی دولتی خاطر نشان کرد: مهم‌ترین کار غرب در عرصه حکمرانی دولتی وضع قوانین برای اینترنت بود، کاری که هیچ کشوری به خود این اجازه را نمی‌داد، آن‌ها قوانین متعدد برای این فضا وضع کردند که در ظاهر ممکن است خوب باشد و شامل داخل آمریکا باشد اما چون زیرساخت‌ها دست کنگره آن‌ها بود خواه ناخواه به قانون جهانی تبدیل شد.
حجت‌الاسلام چگینی ضمن اشاره به گستردگی قانون غرب در حکمرانی دولتی فضای مجازی اظهار کرد: قانون وضع شده توسط غرب از گستردگی برخوردار است، فقط قانون ۴۷ منشور ارتباطات آن‌ها به اندازه یک کتاب است و فقط بخش ۲۳۰ آن به تمامی الزامات اشاره دارد که بسیار تعجب برانگیز است.
وی ادامه داد: ما معتقدیم فضای مجازی یک فضای آزاد و مستقلی است در صورتی که آن‌ها ۱۵ سال قبل برای تک تک مسائل با ذکر مصداق قانون وضع کرده اند.
حکمرانی دیگر، حکمرانی شرکتی است کارشناس این نشست در باره این نوع حکمرانی بیان کرد: همانطور که کاربران اینترنت بیشتر شدند، قدرت شرکت‌ها نیز افزایش یافت و شرکت‌ها به فکر تشکیل نهاد واحد و وضع آیین نامه و ضوابط با هدف به دست گرفتن ابتکار عمل برای وضع قوانین در راستای رسیدن به اهداف و تغییر آن‌ها افتادند.
وی یادآور شد: از اواخر دهه اول قرن ۲۱ یعنی از سال ۲۰۰۷ به بعد ناگهان نهادهای هماهنگ کننده شرکت‌ها شکل گرفت تا هرکدام در یک حوزه ریل گذاری کنند.
حکمرانی دیگر، حکمرانی عمومی بود وی در این باره مطرح کرد: حکمرانی عمومی یعنی بتوان با استفاده از فضاهای عمومی که وجود دارد اعمال اراده و نفوذ کرد و شبکه های اجتماعی طبق قانون آمریکا باید بی طرف باشند و الگوریتم ها و محتواهایی که خودشان دوست دارند نمایش داده می‌شود.
وی تصریح کرد: وقتی آقای ایلان ماسک توئیتر را خریداری کرد و چون با فضای آمریکا زاویه داشت قواعد توئیتر را فاش کرد و گفت نرم افزار توئیتر به طوری نوشته شده که افراد دست راست در آن دیده نشوند او از دست کاری های الگوریتم‌ها که کاملا خلاف قانون آمریکا است پرده برداشت.
پژوهشگر عرصه فضای مجازی به اتفاقات اخیر اشاره و یادآور شد: در ایام اخیر با دلایل روشن متوجه این قانون آن‌ها شدیم و پیام رسان هایی مثل فیس بوک و اینستاگرام که باید از قانون بی طرفی حمایت کنند فضای اغتشاش ایران را به نفع خود مدیریت کرده و همچنین بارها تصویر سردار سلیمانی را حذف می‌کند.
وی به سرمایه‌گذاری بر روی سلبریتی ها اشاره و گفت: غرب از سلبریتی ها به عنوان ماشین تبلیغاتی استفاده می‌کند و هرجا این قشر بر نفع آن‌ها اقدامی می‌کنند از آن‌ها دفاع می‌کند و در غیر این صورت با آن‌ها برخورد می‌کند.
