به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از اهواز، دوازدهمین نشست علمی از سلسله نشست‌های تخصصی «بررسی اندیشه‌های تکفیری وهابیت» مؤسسه تخصصی دارالاعلام خوزستان با همکاری دفتر تبلیغات اسلامی خوزستان و مرکز تخصصی امیرالمومنین (ع) حوزه علمیه خوزستان در سالن جلسات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه نمایندگی خوزستان برگزار شد.
موضوع این نشست «رابطه پندارهای محمد بن عبدالوهاب در باب توحید با مذهب حنبلی» بوده و در این نشست حجت الاسلام محسن عبدالملکی، دانش آموخته دانشگاه ادیان و مذاهب، استاد و پژوهشگر مؤسسه دارالاعلام قم، با ارائه مباحث خود به بررسی این موضوع پرداخت.
حجت الاسلام محسن عبدالملکی اظهار داشت: بیش از دو و نیم قرن از آغاز دعوت محمد بن عبدالوهاب گذشته است، از همان زمان تاکنون موضوع نسبت افکار محمد بن عبدالوهاب با مذهب حنبلی میان دو طیف هوادار و مخالف محمد بن عبدالوهاب مورد بحث است و در این باره نظرهای مختلفی مطرح شده است.
وی تأکید کرد: آنچه پیش از هر گونه بررسی درباره نسبت وهابیت و مذهب حنبلی مورد نیاز منتقدان است شنیدن سخن محمد بن عبدالوهاب در این باره است، مطلبی که در بسیاری از اوقات مغفول مانده است.
سردبیر مجله پژوهشی سراج منیر افزود: پیش از هر گونه مطالعه انتقادی و بیرونی درباره نسبت وهابیت با مذهب حنبلی بایسته است تبیین و توصیفی درست و غیرخیالی از سخنان و دیدگاه محمد بن عبدالوهاب در این باره ارائه شود، اساسا اینکه محمد بن عبدالوهاب دقیقا چه تصوری درباره رابطه و نسبت دعوتش با مذهب حنبلی داشت و به طور واضح مایل بود چه تصویری در ذهن مخاطبانش در باب نسبت افکار و عقایدش با مذهب حنبلی نقش ببندد، پرسشی مهم و سودمند است که ثمره اش در تقریر محل نزاع و جهت گیری صحیح پژوهش های بعدی ظاهر می شود.
وی بیان کرد: محمد بن عبدالوهاب اساسا خواسته و محتوای دعوتش را فرامذهبی می انگاشت، محمد بن عبدالوهاب مایل بود دعوتش را فرامذهبی و موافق با ماموریت انبیاء مبنی بر دعوت به یکتاپرستی و توحید در عبادت معرفی کند، مقصود از تعبیر فرامذهبی آن است که در نظر محمد بن عبدالوهاب دعوت او به هیچ وجه در باب امور فرعی فقهی، اجتهادی و اختلاف بردار میان مذاهب و علماء نیست بلکه این دعوت حول اصلی ترین عقیده که میان مذاهب فقهی و ائمه اربعه مورد اتفاق است می گردد. از این رو محمد بن عبدالوهاب بر این پندار است که نه تنها دعوتش با عقیده عالمان اصیل و متقدم مذاهب اربعه در تباین و تضاد نیست بلکه تکرار و تاکیدی دوباره بر آنهاست. او سعی میکرد از دعوتش تصویری عام و همساز با همه مذاهب اربعه ارائه کند، تصویری که نه مذهب خاصی از مذاهب اربعه را بد جلوه میدهد و نه مذهبی را متمایز و درخشان می سازد، در این تصویر او خودش را مصلح مجدد و دعوتگر به دین و یکتاپرستی نشان می داد نه دعوتگر به خرده گروه و مذهب خاص.
حجت الاسلام عبدالملکی بیان کرد: محمد بن عبدالوهاب به هیچ وجه اصلاح و تجدید نظر مورد نظرش را منحصر در یک یا چند مذهب خاص از مذاهب اربعه نمی دانست؛ به عبارت دیگر سخنان محمد بن عبدالوهاب درباره دعوتش فاقد هر گونه مشخصه مذهبی بود، او مدعی بود از ائمه همه مذاهب اربعه حرف شنوی دارد و به هیچ وجه مذهب و اعتقاد نویی نیافریده، تنها آموزه ها و عناصری را برجسته ساخته که گرچه میان تمام مذاهب مسلم و مورد اتفاق است اما در اثر رواج بدعتها، خرافه ها و اهمال علماء طی چند قرن اخیر به فراموشی سپرده شده و جامعه را به باورها و رفتارهای بدعی شرک آلود و کفرآمیز کشانده است.
وی در پایان ضمن جمع بندی مباحث تاکید کرد: محمد بن عبدالوهاب خودش را مجدد خوانشی اصیل از توحید می دانست که مجموعه منسجمی از باورها، احکام و ارزشها را تولید می کند و در عین حال خشونتی فراگیر علیه مخالفانش از هر مذهبی را تجویز می کند، فرقی ندارد آن مخالف حنبلی باشد یا غیرحنبلی از آنجا که محمد بن عبدالوهاب این خوانش را درست می خواند همه احکام و خشونت های رخ داده پس از آن را مشروع و بی اشکال می انگاشت.
گفتنی است، در پایان این نشست حجت الاسلام عبدالملکی به سوالات حاضرین پاسخ داد.
