به گزارش خبرگزاری حوزه، دکتر محمد محمدرضایی استاد فلسفه دین دانشگاه تهران درباره سخنان محمد قوچانی از فعالان رسانه ای در برنامه شیوه شبکه چهار تلویزیون توضیحاتی ارائه کرده است که به این شرح است:
با سلام و آرزوی سلامتی و تسلیت عزای حسینی
خدمت فرهیختگان و نخبگان و اساتید معزز و گرامی
احتراما دیشب شنبه شب مورخ ۳۰ تیرماه ۱۴۰۳ از کانال چهار تلویزیون برنامه شیوه با اجرای جناب آقای عنایت الله بیگدلی و دو کارشناس محترم جناب آقای حجت‌الاسلام مهدیان و جناب آقای محمد قوچانی را ملاحظه کردم .که از مطالب مورد بحث بسیار متاسف شدم.
نکته آن بود که جناب قوچانی مطرح نمود که ما نباید مطالب سیاسی را از قرآن و اسلام بگیرم و نهایت شکل حکومت در قرآن و اسلام سلطنتی است و به مردم سالاری توجه ایی نکرده و باز تاسف بیشتر که چرا فارغ التحصیلان دانشگاهی ما بعضا آشنا به نظریات متفکران مغرب زمین ولی به نحو شایسته با قرآن و آموزه های اسلامی مانوس نیستند. البته جناب مهدیان از آگاهی اسلامی و غربی خوبی برخوردار بود ولی حق مطلب ادا نشد.
سوال نقش و جایگاه مردم در نظام اسلامی چیست آیا به رأی و نظر مردم توجه شده است ؟
اولا پذیرش اصل دین بر اساس اجبار و اکراه نیست .
وَقُلِ الْحَقُّ مِنْ رَبِّکُمْ ۖ فَمَنْ شَاءَ فَلْیُؤْمِنْ وَمَنْ شَاءَ فَلْیَکْفُرْ ۲۹ کهف
بنابراین اگر در اصل پذیرش دین نظر فرد شرط است در پذیرش نطام برآمده از آن هم نظر فرد شرط است. و ثانیا هر چند حاکم از نظر اسلامی و عقلی باید آگاه به آموزه ها و احکام اسلامی ،با تقوا و عادل و آراسته به فضایل اخلاقی و کاردان باشد ولی تا پذیرش مردم نباشد تحقق پیدا نمی کند .اما دلیل این که رای مردم چرا لازم است؟
یکی از مسلمات فقه اسلامی آن است که هر فردی بر مال خود تسلط دارد.
آن الناس مسلطون علی اموالهم( مجلسی ،بحار،ج ۲ ص ۲۷۲ )
بنابراین هنگامی که پذیرفتیم هر فردی بر مال خود تسلط دارد و تصرف در مال دیگران بدون اجازه آنان جایز نیست. بر اساس قاعده اولویت باید پذیرفت که هر کسی بر جان خود نیز تسلط دارد و حتی سلطه بر جان مقدم بر سلطه بر مال است.
اما از سوی دیگر حکومت از هر نوعی که باشد مستلزم نوعی سلطه بر جان و مال مردم است.مانند اخذ مالیات،شرکت در جنگ و یا اجرای حدود.و حکومت هم برای جامعه بشری اجتناب ناپذیر است.
حال سوال این است که این دو مطلب چگونه قابل جمع هستند ؟راه جمع آن است که مردم با اجازه و رای خود تصرف در مال و جان خود را به حکومت واگذارند .
البته اگر انتخاب مردم مطابق معیارهای اسلامی باشد چنین مردم سالاری اسلامی هم می شود و الا غیر اسلامی.بنابراین آموزه های اسلامی توجه به رای مردم دارند و این گونه نیست که موید نظام سلطنتی باشد.
ان شاءالله خداوند توفیق آگاهی بیشتر را به فرهیختگان ما عنایت بفرماید.
با احترام محمد محمدرضایی
استاد فلسفه دین دانشگاه تهران
۳۱تیر ماه ۱۴۰۳
