به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، حجت‌الاسلام والمسلمین رضا رستمی، پیش از ظهر امروز در نشست تخصصی هم اندیشی رسانه اربعین در اندیشه رهبر معظم انقلاب که از سوی مرکز رسانه و فضای مجازی حوزه های علمیه در مجتمع یاوران حضرت مهدی(عج) جمکران برگزار شد، با تبیین بحث « اربعین فرصتی برای تحول در رویکردهای تبلیغی- رسانه ای با توجه به نیاز مخاطب»، به آیه شریفه «ادْعُ إِلَیٰ سَبِیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ ۖ وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ ۚ إِنَّ رَبَّکَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِیلِهِ ۖ وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِینَ» اشاره کرد و گفت: گفتگو درباره این آیه بسیار است، چون مراحل ابلاغ دین را مطرح کرده که ابلاغ دین باید دارای حکمت، موعظه حسنه و در جاهایی جدال احسن باشد، رهبر معظم انقلاب در دیدار با مبلغان در سال ۷۵ این آیه را مطرح کردند و حکمت و موعظه حسنه را آن کلام مستحکم و نافذ دانستند که در جان مخاطب بنشیند و به راحتی قابل انکار نباشد.

مسئول مرکز رسانه و فضای مجازی حوزه‌های علمیه، ابعادی از حکمت و موعظه حسنه را چالش امروز عرصه تبلیغی دانست به این معنا که در کنشگری تبلیغی- رسانه ای در تفاهم با مخاطب دچار مشکل هستیم از این جهت آن اثرگذاری مطلوب حاصل نمی شود. رهبر معظم انقلاب در دیدار سال گذشته خود با مبلغین محرم به این نکته اشاره کرده و با استناد به آیه «وَ ما اَرسَلنا مِن رَسولٍ اِلّا بِلِسانِ قَومِه لیبین لهم» مخاطب شناسی و توجه به نیاز مخاطب را چاره کار دانستند، ایشان لسان قوم را به ترکیب فکری و ذهنی مخاطب معنا کردند که بر این اساس تولیدات تبلیغی- رسانه ای نیازمند توجه ویژه به نیاز فکری و زبان مخاطب هستند.

وی ادامه داد: مبلغ باید نیاز مخاطب را شناسایی کند و متناسب با آن به تولید محتوا بپردازد و از این رو رهبر معظم انقلاب بر مخاطب شناسی و توجه به نیاز فکری و زبان مخاطب در تولید محصولات تبلیغی تأکید داشتند.

مدیرمسئول خبرگزاری حوزه افزود: امروزه مکرر می شنویم که زبان نسل نوجوان و جوان رسانه است، لذا باید محتوای دینی را در قالب های رسانه ای ارائه دهیم. الحمدلله در سالهای گذشته تلاشهای خوبی در این عرصه انجام شده و سطح تولیدات رسانه های دینی به خصوص در مقام پاسخ به شبهات و سوالات جوانان افزایش کمی و کیفی بالایی داشته است اما اثرگذاری مطلوب حاصل نشده و مشاهده می کنیم که شبکه انسان رسانه ها از این تولیدات استقبال چندانی ندارند، هر چند این مهم مسبب از عوامل متعدد از جمله جو حاکم بر فضای مجازی است اما مساله بسیار عمیقتر است.

استاد فقه رسانه بیان کرد: به نظر من یک شکاف معرفت شناختی بین تولید کننده محتوا و مخاطب وجود دارد که باعث می شود مخاطب با تولیدات رسانه ای همراه نشود و آنها را به درستی ادراک نکند برای توضیح بیشتر لازم است به الگوهای اصلی معرفت شناختی مراجعه داشته باشیم، در اینجا دو الگوی معروف یعنی مبناگرایی و انسجام گرایی وجود دارد و الگوی سومی که اخیرا با آن مواجه هستیم الگوی آشوب است.

حجت الاسلام والمسلمین رستمی در توضیح مبناگرایی گفت: مبناگرایی یعنی فرد یک سری مبانی معرفتی دارد و آنچه منطبق بر این مبانی است را به عنوان معرفت جدید می پذیرد مانند ما که یک سری بدیهیات و یقینات از اصول قطعی عقلی، آیات متقن قرآن و نصوص روایات داریم و هر معرفت و دانش جدیدی می‌خواهیم کسب کنیم بر این مبانی اولیه و یقینات منطبق می‌کنیم.

وی در توضیح الگوی انسجام گرایی، ادامه داد: انسجام گرایی الگوی دیگر معرفت شناختی است که فرد در مسیر رشد خود از کودکی چه از طریق پدر و مادر یا معلم یا کتاب‌های آن دوران چیزهایی در ذهن خود دارد که آنها را پذیرفته است هرگاه با مطلب جدید مواجه می شود آنچه با گزاره های قبلی سازگار باشد می‌پذیرد و به آنچه که با این مجموعه ذهنی سازگار نباشد ادراک نکرده یا در صورت ادراک، توجهی نمی‌کند؛ نه اینکه نمی‌پذیرد؛ برای مثال اگر کسی در طول زندگی با مفهوم ایثار آشنا نباشد، نخواهد فهمید که معنای کار طلبه‌های جهادی چیست و تلاش می‌کند با یک لایه زیرین مادی به توجیه آن بپردازد.

مسئول مرکز رسانه و فضای مجازی حوزه‌ های علمیه در توضیح سومین الگو آن را الگوی آشوب دانست که اخیرا در فضای فیزیکی در نوجوانان مشاهده می شود البته آشوب به معنای و هرج و مرج نیست و با داینامیک آشوب در ریاضیات و مکانیک نیز تفاوت دارد؛ ما در معرفت شناسی یک الگوی آشوب داریم که فرد به این باور ندارد که دانسته‌های او باید باهمدیگر سازگار و منطبق باشند، از این رو در طول زمان رشد فرد امکان دارد از عواطف، احساسات، ترس، دانش، عقلانیت و ... گزاره‌هایی در ذهنش شکل بگیرد که با همدیگر متضاد باشند.

وی ادامه داد: امروز نه در فضای مجازی بلکه در فضای فیزیکی الگوی معرفتی برخی نوجوانها به الگوی آشوب تبدیل شده است و در آنِ واحد به چند چیز متضاد باور دارد. حال در عرصه دینی بر اساس نظام مبناگرایی، محتوای دینی در قالب‌های رسانه ای، پادکست و کلیپ برای پاسخ به شبهات تولید می‌کنیم که برخی مخاطبین اصلاً آن را متوجه نمی‌شوند؛ چون مشکل نه در محصول رسانه ای بلکه یک پله قبل‌تر و در تولید محتواست یعنی آن محتوای متنی پاسخ به شبهه باید متناسب با الگوی فکری مخاطب تولید شود سپس این محتوای متنی نو به قالب‌های مختلف رسانه ای تبدیل گردد.

حجت الاسلام والمسلمین رستمی افزود: چند شاخصه برای اثرگذاری محتوای رسانه‌ای در مخاطب وجود دارد؛ یکی از آنها اتحاد در مبنای معرفت شناختی که گزاره‌ای که برای نوجوان تولید می‌شود با الگوی انسجام گرایی و آشوب سازگار باشد یا حداقل آن را دربر بگیرد.

وی افزود: راهپیمایی اربعین ظرفیتی است تا رسانه‌های حوزوی نگاه و رویکرد را در عرصه تبلیغی متحول کنند، چون در این زمان فرصت همزیستی و تفاهم با مخاطبین فراهم است (منظور از هم زیستی اصطلاح وبری و سایر جامعه شناسان غربی نیست بلکه مراد همان زیست علما در میان مردم و شناخت ابعاد مختلف فکری آنهاست)، مانند دوران گذشته که مبلغین در ایام تبلیغی به اقصی نقاط کشور می رفتند و سؤالات مردم و نیازهای فکری آنها را می‌دیدند و آن ها را به مراکز علمی می آوردند و پاسخ می‌گرفتند و سپس در دوره بعدی تبلیغی آن پاسخ را می‌بردند و ارائه می‌کردند.

مسئول مرکز رسانه و فضای مجازی حوزه‌ های علمیه ادامه داد:حقیقت یک چرخه پاسخ به سوالات متناسب با نیازهای مخاطب دنبال می‌شد، اما الآن اینطور نیست و به یک هرم تبدیل شده است که پرسش و پاسخ بالای هرم انجام می‌شود و به پایین می‌رود تا مبلغین و کنشگران رسانه ای از آن استفاده کنند. بنابراین راهپیمایی اربعین فرصت مناسبی برای رسانه های دینی است تا با حضور در خیل جمعیت جوانان و همزیستی برادرانه با آنها ضمن اطلاع نیازهای فکری آنان رویکرد کنشگری رسانه ای خود را متحول سازند.

انتهای پیام