حجت الاسلام والمسلمین محمدعلی لیالی از اساتید حوزه علمیه قم در سالروز ابلاغ منشور روحانیت حضرت امام خمینی(ره) در سوم اسفندماه ۱۳۶۷ در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه به تشریح و تبیین این منشور پرداخت که مشروح ان را در ادامه می خوانید:
منشور روحانیت امام راحل از آخرین مکتوبات و پیام های امام راحل است که در سوم اسفند ۱۳۶۷ صادر شده است.
خطاب امام راحل در این منشور به علمای بزرگوار، مدرسین حوزه های علمیه، روحانیت، طلاب، ائمه جمعه و جماعات است. به تعبیر استاد جوادی آملی این وصیت نامه اختصاصی امام راحل به روحانیت است. امامی که هم مرجع بودند و هم رهبر بودند و هم رهبری نهضت داشتند و در پایان عمرشان اقدام به نگارش وصیت نامه کردند.
نکته سوم آنکه منشور روحانیت را باید راهبردهای نظام اسلامی و رسالت های حوزه های علمیه دانست. در این پیام، امام راحل جایگاه روحانیت را در پیدایش نهضت و وقوع انقلاب مشخص می کردند و شاید بگوییم بهترین متن در حوزه جریان شناسی روحانیت دانست. امام راحل در این متن از گروه های متحجر، التقاطی ها، قائل مندان به نظریه جدایی دین از سیاست و سکولارها و... نام می برد.
نکته مهم این است که منشور روحانیت افق و چشم انداز وآینده روحانیت در حاکمیت نظام اسلامی است. این متن، بسیار متن سنگین وجامعی برای افق و چشم انداز آتی روحانیت است.
بر اساس تفسیر و تحلیل متن، این متن از ویزگی های روحانیت متعهد در مقابل روحانیت غیر متعهد شروع می شود. ایشان بیان می کنند که روحانیت پایگاه اسلام در مقابل کج روی ها است. ایشان به نقش روحانیت در حوزه علوم مختلف اشاره می کنند. نقش روحانیت در هدایت تاریخی مردم و نقش روحانیت در توسعه علومی چون فقه و فلسفه و رجال و حدیث و کلام و ریاضیات و... از سوی امام در این منشور بیان شده است. ایشان به شیوه علمای سلف در اجتهاد اشاره می کنند. ایشان بیان می کنند که حوزه های علمیه در منابع و شیوه های اجتهاد قوی بوده و هستند و در ادامه به شیوه های علمای سلف در اجتهاد تاکید می کنند و روی حوزه علمیه هزارساله شیعه تمرکز می کنند. اینکه حوزه های علمیه پایگاه مردم و مومنین بوده اند. اینکه روحانیت تلخی ها و مرارت ها و زندان ها و شهادت ها را تحمل کرده است. اینکه حضور روحانیت پیشکسوت جهاد و شهادت بوده است.
امام راحل بیان می کنند که شهادت بیش از ۲۵۰۰ طلبه حوزه های علمیه نشانی بر این گفتار است. امام راحل اصطلاح اسلام ناب محمدی را در اواخر عمرشان به کار می برند که یکی از آنها، در همین مشنور است. ایشان بیان می کنند که روحانیت هیچ وقت بار سرمایه داران و خوانین نرفتند. امام راحل در این بیانیه به صراحت از دشمنان نام می برند.
امام راحل بیان می کنند که روحانیت متعهد تشنه به خون سرمایه داران زالو صفت است. ایشان در ادامه به زی طلبگی تاکید دارند. ایشان می فرمایند که ترویج فقاهت و رحانیت نه به زور سرمایه بود و نه سرمایه داران و پول پرستان. امام راحل تاکید می کنند که روحانیت همیشه زنده و پایدار است و زنده و پایداری روحانیت به قناعت، شجاعت، صبر و زهد و طلب علم و عدم وابستگی به قدرت ها است. در مقابل این جریان بخشی دیگری هستند که امام راحل از آنها به عنوان غیر متعهد و مقدس نما، واپس گرا، التقاطی ها و متحجرین یاد می کنند که هر کدام دارای معنای دقیق هستند و در شرایط خودشان باید آنها را گشت و پیدا کرد. ایشان بیان می کنند که این افراد تیشه به ریشه اسلام می زنند.
ایشان فرمودند که خطر متحجران و مقدس نمایان احمق و مارهای خوش خط و خال و مروج اسلام آمریکایی، خطرشان بیشتر از دشمنان است.نکته مهم امام اینجا است که متججران هم می توانند وابسته و هم خط اسلام آمریکایی هستند و ایشان فرمودند که اینها دشمنان رسول خدا هستند. حضرت امام بیان می کنند که اگر این ویژگی ها در فردی بود او در خط اسلام ناب آمریکایی است. روحانیت غیر متعهد متحجر و لیبرال، مبلغ اسلام آمریکایی است. ایشان می فرمایند که ارعاب و خدعه و نفوذ دو راهی بودند که استکبار در مقابل روحانیون غیر متعهد انتخاب کرد. باید بگردیم که چه افرادی شعار جدایی دین از سیاست را بیان می کنند زیرا این افراد القاء کننده سکولاریسم پنهان هستند. این افراد بیان می کنند که القای دخالت روحانیت در سیاست دون شأن فقیه است، ولی امام راحل بیان می کنند که این مسأله القاء شعار استکبار است و روحانیت وابسته گرفتار دسیسه های استکبار شده است.
امام راحل عبارتی بیان می کنند که خون دل پدر پیر از مقدس نمایان وابسته خون است. این عبارات بسیار عجیب است. ایشان بیان می کنند که فقه و فقاهت در منطق ناآگاهان محدود به فقه فردی شد. ایشان بیان می کنند که دور شدن فقها از سیاست از دسیسه های مستکبران است.
حضرت امام بیان می کنند که طلاب باید زبان های خارجه را فرابگیرند. در حالی که این افراد بیان می کردند که یادگرفتن زبان خارجه و فلسفه کفر است. این افراد امروز هم هستند. امام راحل بیان می کردند که طلاب باید جامع باشند زیرا فعالیت های روحانیت در هر نسلی باید به روز باشند. این مقدس نمایان واپس گرا به حدی فعالیت می کردند که می گفتند کسی نباید زبان خارجی یاد بگیرند. امام راحل بیان کردند که روزی از کوزه آبی نوشیدم و بخاطر اینکه بنده فلسفه درس می دهم آن کوزه را آب کشیدم.
امام راحل بیان کردند که اگر وضع روحانیت متحجر و واپس گرا ادامه می یافت به وضع روحانیت قرون وسطی دچار می شد. ایشان هشدار می دادند اگر به روز نباشید گرفتار کلیسای قرون وسطی می شوید. روحانیت بایدبا حفظ اصول و اجتهاد با فقه جواهری به مقتضیات زمان آماده کنند و پاسخ در خور از متون فقه و مبانی اصیلی که در این بیش از هزار سال تدوین شده است اجتهاد نوین را داشته باشد. امام راحل می فرمایند که انقلاب اسلامی نشات گرفته از روحانیت آگاه و متعهد است. خطر نفوذ دو جریان روحانیت متحجر و سکولارها و لیبرال ها همیشه جدی است. ایشان به فشار و تهدید مقدس نماها و سادهلوحان بی سواد نیز هشدار می دهند.
فقط امام راحل می توانند چنین هشدارهایی را بدهد. ایشان بیان می کند که ترویج تفکر شاه سایه خدا است و ما مکلف به جهاد و مبارزه نیستیم و تفکر گمراه کننده حکومت پیش از امام زمان(عج) باطل است از جمله هدف های این روحانیون متعهد شد .
امام راحل در جبهه مبارزه خود به سه جبهه اشاره می کنند که شامل اسرائیل، آمریکا و پهلوی است. روحانیون مقدس نمای نا آگاه و بازی خورده توسط دشمن و جریان نفوذ عده ای وابسته به استکبار هستند. این افراد باید شناسایی شوند. امام راحل بیان می کنند که ضربه اسلام از مقدسین روحانی نما هنوز باز است. یعنی این پرونده هنوز باز است. مقدس نمایان احمق از تعابیر عجیبی است که تنها امام راحل جرات داشتند چنین تعابیری به کار ببرند. فقط امام می توانست چنین عبارت و چنین هشدارهای و چنین انتظارهایی را در همه سطوح یعنی از طلاب تا مراجع بیان کند. امام راحل کدهایی را بیان می کنند تا در زمینه مدیریتی بتوان از آنها استفاده کرد. جالب است که افراد متحجر تهمت هایی را به انقلابیون می زنند. جالب است امام در اینجا از حجتیه نام می برد و بیان می کند که دیروز حجتیه هایی که مبارزه را حرام کرده بودند امروز انقلابی تر از انقلابیون شدند. سؤال امروز این است که انجمن حجتیه کجاست در کجای حاکمیت حکومت نفوذ پیدا کرده است. خطر نفوذ این افراد چقدر است؟ آیا این افراد انقلابی نماامروز نیز هستند و می توان گفت که این افراد انقلابی های دیروز و اهل سکوت امروز هستند؟ این افراد دیروز ولایتی بودند ولی امروز زمین بازی را عوض کردند. امام می فرماید آمریکایی و روسیه و التقاطی نامیدن روحانیت و حلال کردن حرام ها و کشتن زنان حلیت قمار و موسیقی را به روحانیت آگاه و متعهد انقلابی اتهام بستند. امام می فرمود اینها اتهامات به روحانیت آگاه و متعهد و انقلابی است که از طرف حجتیه ها مطرح شد و عجیب این است که این حجتیه ها و مقدس نمایان فرهنگ شهادت و مقاومت را به سخره می کشند. این افراد حاضرند برای مرگ فلان جوان و یا در فتنه ۸۸ یا ۱۴۰۱ بیانیه و اعلامیه بدهند ولی نسبت به شهادت حاج قاسم یا سید حسن نصرالله و تجاوز اسرائیل به غزه که چهل تا پنجاه هزار زن و کودک مسلمان شهید شدند هیچ واکنشی ندادند. در این بخش امام وظیفه روحانیت را مشخص می کند. یعنی در مقابل جبهه التقاط و جبهه تحجر روحانیت متعهد انقلابی چه کار باید انجام دهد. ایشان فرمودند که وظیفه تبیین حقایق و واقعیت ها و اجرای حق و عدالت از مهمترین وظایف روحانیت متعهد است. حضرت آقا در این زمینه بحث جهاد تبیین و قطع نفوذ بیگانگان در حوزه را مطرح کردند.
حال ممکن است سوال شود که آیا بیگانگان در حوزه نیز نفوذ دارند؟ بله امام راحل می فرمایند که قطعا دشمنان تلاش می کنند که در حوزه نفوذ کنند. به همین دلیل امام خمینی بیان می کنند که باید در مقابل نفوذ بیگانگان بایستیم. ایشان بر لزوم یکپارچگی و الفت و وحدت و متعهد بودن و دشمن شناسی طلاب و علما تاکید کرده اند. نباید به گونه ای سخن بگوییم که دشمنان را از این سخنان شاد کنیم. طلاب و اساتید نباید مسایلی را مطرح کنند که در زمین دشمن مورد استفاده قرار گیرد و رسانه های دشمن آنها را بیان کنند.
امام راحل تاکید بسیاری روی بحث دشمن شناسی دارند. مثلا وقتی مقام معظم رهبری روی بحث اینکه مشکلات ما را مذاکره حل نمی شود باید این صحبت ها را به دقت بررسی کنیم زیرا این سخن برگرفته از دشمن شناسی حضرت آقا است. امام راحل بیان می کنند که بسیاری از ضعف ها و مشکلات و نارسایی ها از دشمنان سرچشمه می گیرد. باید بدانیم که به رقم برخی مشکلات، قطعا ریشه همه مشکلات ما در داخل نیست و ریشه برخی از نارسایی ها به دشمنان برمی گردد. مثلا در ایام دهه فجر باید به دستاوردها و موفقیت ها نیز توجه کنیم.
در اکثر حوادث پس از انقلاب در جنگ ما به اهداف خود رسیدیم ما در هیچ زمینه ای مغلوب و شکست خورده نیستیم. چرا برخی کارآمدی نظام و دستاوردهای آن را مورد هجوم قرار می دهند! امام راحل روی این بحث تاکید دارند. باید بدانیم که ما انقلابمان را در جنگ صادر کردیم و روی پای خود ایستادیم. در جنگ ابهت شرق و غرب را شکستیم. ما در جنگ دوستان و دشمنان را شناختیم. جنگ ما باعث شد که خیزش های بزرگ در فلسطین و حتی افغانستان علیه ابرقدرت ها شکل بگیرد. پیش بینی امام اصلا فلسطین یک سند است امام بر مسئله فلسطین و غده سرطانی اسرائیل از سال ۱۳۲۷ تاکید داشتند.
امام راحل از همان سالهای اولیه نسبت به مساله فلسطین موضع جدی داشتند. چرا امروز در قم برخی از آقایان نقد می کنند که حماس و فلسطین اهل سنت هستند و به ما چه که برای آنها این همه هزینه می کنیم و اصلا باور ندارند که قدس قبله جهان اسلام و ناموس جهان اسلام است. امام می فرمود که جنگ ما فتح افغانستان و فتح فلسطین را به دنبال دارد. امام فرمودند که جنگ ما جنگ حق و باطل بود جنگ فقر و غنا بود. متاسفانه این ادبیات به فراموشی سپرده شد. کاری که امام انجام داد و مقام معظم رهبری چند بار تکرار کردند مسأله معذرت خواهی است. امام می فرمایید که از تحلیل غلط این افراد معذرت می خواهیم. در این زمینه پیام آقای منتظری را شاهد هستیم که که ما در جنگ موفق نبودیم و چرا بد رفتار کردیم چرا همه را دشمن خود کردیم امروز هم این حرف ها بیان می شود که چرا همه را با خود دشمن کردیم و چرا اروپا و آمریکا را با خود دشمن کردیم. امام می فرمایند که ما در جنگ برای یک لحظه هم نادم و پشیمان از عملکرد خود نیستیم جنگ ما برای ادای تکلیف بود همه ما مامور به ادای تکلیف و وظیفه ایم نه مأمور به نتیجه.
برخی بیان می کنند که چرا به سوریه رفتیم و چرا از جریان جبهه مقاومت حمایت می کنیم. تکلیف و وظیفه یک عبارت مهم در ادبیات امام راحل هست. نباید به خاطر رضایت چند لیبرال و خود فرخته اظهارات نادرست کرد و نباید برای رضایت چند لیبرال خود فروخته اظهار نظرهای غیر علمی و نا درست بیان کنیم. همه مسئولان باید این بیاناور انقلاب را به گروه خاصی که عقیده خاصی هم نداشتن انقلاب به ت رو پیش روی خود قرار دهند. امام فرمودند که برای رضایت چند لیبرال خود فروخته اظهار نظر غلط نکنید.
طلاب مواظب القائات روحانی نماها و مقدس نماها باشند. در این جا امام راحل رسما به جریان لیبرال های پس از انقلاب و نهضت آزادی و جبهه ملی اشاره می کند. در واقع اعتراف به این اشتباه که اینکه نه به جریان لیبرال پس از انقلاب بحث نهضت آزادی بحث جبهه ملی که ما مدیریت دولت موقت را به جریان لیبرال ها سپردیم امام می فرمود که اعتراف به اشتباه در سپردن امور انقلاب به گروهی خاص که عقیده خالص نداشتند و این گروه داشتند انقلاب را به سمت آمریکا منحرف می کردند. آن هم آمریکای جهان خوار.
مسئولین مواظب باشید که انقلاب به سمت آمریکا منحرف نشود. آن هم به تعبیر حضرت آقا، ترامپ دیوانه که قمار های دیوانه واری انجام می دهد که می گوید خلیج مکزیک باید به اسم آمریکا باشد و کانادا هم برای آمریکا است. این آمریکا، جهان خوار است. عبارت امام آن است که لیبرال ها قصد داشتند انحراف را به سمت آمریکای جهانخوار منحرف کنند. ایشان می فرمایند که انقلاب به هیچ گروهی بدهکار نیست. ما چوب اعتماد به لیبرال ها را می خوریم با مطالعه عرض می کنم که هر جایی مسئولین ما خطا و اشتباه کردند نفوذ جریان لیبرال ها بود یا اعتماد به تصمیمات کارشناسی لیبرال. اگر می پرسیم که چرا در اقتصاد مشکل داری، چون اقتصاد ما لیبرالی است. در حوزه های دیگر هم هرچه قدر به سمت لیبرالیسم حرکت کردیم ضرب خوردیم.
امام تاکید می کند که در آینده گرایش به لیبرال ها باید خط قرمز شما باشد. ایشان می فرمایند تا زمانی که من باشم نمی گذارم حکومت به دست لیبرال ها باشد. باید در درون دولت ها تحلیل بکنیم لیبرال های حاکم بر دولت ها چه کسانی بودند. چه کسانی به دنبال توسعه غربی بودند و نه پیشرفته ایرانی اسلامی. چه کسانی سیاست های بانک جهانی و صندوق بین المللی پول را اعمال کردند. چه کسانی درمقام توصیه در حوزه اقتصادی فعالیت می کنند؟ کجا درس خوانده اند و دیدگاه آنها چیست؟
امام در بخش دیگر مسأله وحدت طلاب و جامعه مدرسین بر سر اصول انقلاب تاکید می کنند. امام جامعه مدرسین را ستون انقلاب می خوانند و بیان می کنند که من نگران تقابل و تعارض جناح های مومن به انقلاب هستم. ایشان می فرمایند که جناح های مومن به انقلاب باید باهم وفاق داشته باشند نه وفاق با خارجی ها و لیبرال ها و دشمنان و منافقین. نباید اجازه میدان داری به منافقین در این حوزه را بدهیم. انتخاب مسیر باید با بصیرت ها باشد. باید دشمنان ها کمینگاه هایی که دشمن برای ما گذاشته است را به خوبی بشناسیم.
امام راحل به بحث اجتهاد و فقاهت اشاره می کند. ایشان بیان می کند که حوزه باید به بحث فقاهت سنتی و اجتهاد جواهری پایبند باشد. البته زمان و مکان در دو عنصر تعیین کننده در اجتهاد فقه جواهری است همراه با نیازها و مقتضیات زمان و مکان. دو عنصر زمان و مکان در اجتهاد پویاست. یعنی شاخص و معیار انعطاف دارد. در همین زمینه نیازمند همان عناصر سنتی و فقه جواهری که با مقتضیات زمان و مکان پویایی خود را حفظ می کنیم هستی. نه اندیشه نوین دینی. امام راحل به جمع بین فقه سنتی و فقهی که باید به سوالات جامعه پاسخ بگوید معتقد بودند. فقه باید جواب گوی جامعه باشد.
همه ما باید منشور روحانیت امام را بارها و بارها و بارها بخوانیم و در آن تدبر کنیم. این منشور چشم اندازه فوق العاده روشنی برای حوزه های علمیه ترسیم می کند. اگر این منشور و بیانات مقام معظم رهبری را نصب العین قرار دهیم بسیاری از مشکلات ما در همه حوزه ها حل می شود.
انتهای پیام
نظر شما