حجتالاسلام والمسلمین انصاریان، استاد دروس خارج حوزه علمیه خراسان، در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه در مشهد، به تشریح دعای روز بیستوششم ماه مبارک رمضان پرداخت و ضمن بیان متن کامل این دعا، به شرح فرازهای دقیق آن از منظر تربیتی، عرفانی و اخلاقی پرداخته و چهار خواسته بنیادین مطرح در این دعا را تفسیر نمود.
وی با ذکر مقدمهای بر اهمیت دعا و فرهنگ ارتباط با خداوند در ماه مبارک رمضان گفت: ماه رمضان بهار دعا است و دعاهای این ماه هدیهای از جانب پروردگار متعال برای تربیت روح و جان انسان هستند. دعای روز بیستوششم نیز از جمله دعاهای پرمغز این ماه شریف است که انسان را به تأمل در چهار محور اساسی از زندگی معنوی دعوت میکند.
حجتالاسلام والمسلمین انصاریان با بیان اینکه دعای روز بیستششم، چهار درخواست کلی از خداوند متعال دارد که هر یک، نمادی از نگاه انسان به حقیقت زندگی و ارتباطش با خالق عالم است، گفت: دعا در واقع، ابزار گفتوگوی بندگان با خداوند متعال و راهی برای باز کردن گرههای جسمی و روحی است که انسان را در مسیر سعادت قرار میدهد.
قدردانی خداوند از تلاش مؤمنان
استاد دروس خارج حوزه علمیه خراسان، در تفسیر بخش اول این دعا یعنی عبارت «اللهم اجعل سعیی فیه مشکورا» اظهار داشت: اولین خواسته انسان از پروردگار در این دعا، این است که تلاشها و زحماتی که او در مسیر اطاعت الهی انجام داده، مورد قدردانی خداوند قرار گیرد. این تلاشها شامل تمامی اعمال و عبادات بندگان است؛ مانند روزهداری در شرایط سخت، شبزندهداری، حضور در مراسم عبادی نظیر حج، کمک به نیازمندان، و برآوردن حاجات دیگران، اینها همه اعمالی هستند که انسان در مسیر رضایت خالق متعال انجام میدهد و در این دعا از خداوند خواسته میشود که این زحمات مورد شکر و قدردانی او قرار گیرد.
وی افزود: شاکر بودن خداوند به این معناست که وقتی بندهای با استفاده صحیح از نعمات الهی و با انجام عبادات و عمل صالح، وظیفه خود را به بهترین نحو ادا میکند، خداوند به او پاداش بزرگی عطا میکند. این پاداش میتواند در قالب کرامتهایی چون معرفت، نورانیت دل، آرامش درونی و بهشت برین باشد. در قرآن کریم نیز به شکر الهی تصریح شده است: «وَکَانَ اللَّهُ شَاکِرًا عَلِیمًا»، به همین دلیل، انسان در این دعا از خداوند میخواهد که زحمات او در مسیر اطاعت و بندگی مورد شکر و قدردانی قرار گیرد.
طلب مغفرت از خداوند
حجتالاسلام والمسلمین انصاریان به بخش دوم دعا یعنی عبارت «و ذنبی فیه مغفورا» اشاره کرد و گفت: در این بخش، انسان از خداوند درخواست میکند که گناهان او را ببخشد. همه انسانها چه دانسته و چه نادانسته، در طول عمر خود مرتکب گناه و خطا میشوند و این گناهان میتوانند مانعی در مسیر قرب الهی باشند. به همین دلیل، طلب مغفرت و بخشش از جانب خداوند، یکی از مهمترین نیازهای روحی انسان است؛ زیرا تنها با پاک شدن از گناهان، انسان میتواند به نورانیت و طهارت باطنی دست یابد.
وی افزود: مفهوم مغفرت خداوند، تنها محدود به بخشش گناه نیست؛ بلکه به معنای پاک شدن از آلودگیها و خطاها و باز شدن مسیر ارتباط قلبی با خداوند نیز هست. کسی که در این ماه با نهایت اخلاص طلب مغفرت میکند، در واقع از خدا میخواهد که او را از سنگینی گناهان رهایی دهد و مسیر تزکیه نفس و قرب الهی را برای او هموار سازد. همین طلب بخشش، مقدمهای برای پذیرش اعمال انسان نزد خداوند است.
پذیرش اعمال
حجتالاسلام والمسلمین انصاریان درباره فراز سوم این دعا یعنی «و عملی فیه مقبولا» اظهار داشت: طلب قبول اعمال از جانب خداوند یکی دیگر از دعاهای ضروری است که انسانها باید همواره برای تحقق آن تلاش کنند. تمام اعمال و عبادات انسان، هر چقدر هم که دقیق و حسابشده باشند، اگر مورد پذیرش خداوند قرار نگیرند، فایدهای نخواهند داشت. پذیرش عمل به معنای تطابق آن با معیارهای الهی و داشتن اخلاص در انجام آن است. در این دعا از خداوند خواسته میشود که اعمال انسان را قبول کند؛ زیرا تنها خداوند است که میتواند به تمام نیتهای انسان آگاه باشد و اخلاص او را ارزیابی کند.
پوشاندن عیوب
وی اذعان داشت: در نهایت، چهارمین درخواست انسان از خداوند در این دعا «و عیبی فیه مستورا» است. این عبارت به معنای درخواست از خداوند برای مخفی نگه داشتن عیوب انسان از دیدگان دیگران است. انسان به دلیل خطاها و ضعفهایی که در طول زندگی مرتکب میشود، نیازمند این است که بخشهایی از وجودش که احتمالا در معرض انظار عمومی قرار دارند، از دیدهها پوشیده باشد. این درخواست، نشاندهندهی تمایل انسان به حفظ عزت و حرمت خویش و همچنین ایجاد شرایطی برای اصلاح درونی خود بدون قضاوتهای اجتماعی است.
دعا؛ راه قرب الهی
حجتالاسلام والمسلمین انصاریان اظهار داشت: دعای روز بیستوششم ماه مبارک رمضان، حامل مضامین بسیار عمیق و دقیقی است که در واقع مسیر ارتباطی بندگان با خداوند را از سه جنبه: تلاش، مغفرت، پذیرش اعمال و حفظ حرمت، ترسیم میکند. امیدواریم خداوند متعال تمامی خواستههای مطرحشده در این دعا را برای همه بندگانش برآورده سازد و ما توفیق فهم و بهرهمندی از چنین مضامینی را داشته باشیم.
نظر شما