خبرگزاری حوزه | زنان در طول تاریخ، جایگاه ویژه ای در توسعه دانش و علم داشته اند، جایگاهی که به دلایلی، نه در مورد آن اطلاعات زیادی یافت می شود و نه درباره آن می توان زیاد نوشته می شود، اما هیچ زمانی در تاریخ را نمی توان که بانویی، در کنار همه وظایف خانوادگی و اجتماعی، حضوری علمی نداشته باشد.
در میان قرون مختلف اسلامی، نام و مشخصات مجموعه ای از بانوانی را می توان یافت که «عفیفانه» و «عالمانه» زیست کرده اند و علاوه بر انجام وظایف خانه داری برای شوهران خویش، نسلی از فرزندانی دانشمند تربیت کرده اند و بانوانی دانشمند از میان شاگردان خود را به یادگار گذشته اند. اگر چه نام و مشخصات بسیاری این بانوان، همانند مشخصات بسیاری از عالمان، درطول تاریخ ، به دلایلی از بین رفت است اما نام بلند برخی از زنان، آن چنان رفیع شد که دست روزگار، هیچگاه قادر به حذف نام آنان از تارک آسمان علم نشد.
برای بیان فهرستی کوتاه از نام زنان محدثه در طول تاریخ، تنها می توان به همین جمله اکتفا کرد که در کتاب «معجم رجال حدیث»، نام ۱۳۴ زن محدث که روایاتی از ائمه (ع) نقل کرده اند، بیان شده است، نکته جالب آنکه در این میان، نام دو بانو یعنی «سیده عُلیّه» دختر گرامی امام سجاد (ع) و «کلثوم بنت سُلَیم» از اصحاب و راویان امام رضا(ع) به عنوان بانوانی نویسنده که صاحب تالیفات حدیثی بوده اند، قرار گرفته است.برخی از منابع حدیث نیز ««سیده عُلیّه» را اولین بانوی مولف در جهان اسلام دانسته اند.
«حبابه والبیه» از اصحاب ائمه اطهار بود که خداوند به او افتخار مصاحبت و روایت از هشت معصوم یعنی امام علی (ع)، امام حسن (ع)، امام حسین (ع)، امام سجاد (ع)، امام محمد باقر (ع)، امام جعفر صادق (ع)، امام موسی کاظم (ع) و امام رضا (ع) را اعطا کرده بود. سخنان او و حضور یک سنگ با نشان مهر هر کدام از این ائمه (ع) نزد او، عامل هدایت بسیاری از زنان و مردانی شد که در آن دوران پر از خوف و خطر، در جستجوی امام خویش بودند و از طریق هدایت این بانو، راه سعادت را یافتند.
جایگاه برخی از این زنان در سالهای آغازین غیبت امام زمان (عج) آن چنان حیاتی و موثر است که نام برخی از آنان در منابع تاریخی و روایی به عنوان «مَفْزَعُ الشّیعه» بعنی «ملجا و پناهگاه شیعه» و «زینب دوران غیبت» شناخته می شود.
حضرت سوسن(ع)، همسر امام هادی (ع) و مادر گرامی امام حسن عسکری (ع)، در طول سالهای آغازین دوران غیبت، توانست در کنار همه سختی ها و مشکلات و داشتن غم از دست همسر و چندین فرزند، نقش «هدایت امت» را به گونه ای به عهده بگیرید که بسیاری از دیگران بانوان نامدار و ممتاز شیعه، همانند نرگس خاتون ، مادر گرامی امام زمان (عج) و حکیمه خاتون – که خود دختر ، خواهر و عمه امام (ع) بود- امت را برای شناخت آخرین شخص از سلسله امامت ، به سمت او هدایت می کردند تا آنچه می خواهند از او بپرسند.
در طول تاریخ تشییع، فهرست بلندی از زنانی را می توان یافت که عناوینی علمی مانند مفسر، محدث، متکلم، فیلسوف و فقیه داشته اند که در بخش های بعدی این نوشته به آن پرداخته می شود.
علی اصغر حسینی
نظر شما