خبرگزاری حوزه | سال‌های بازتاسیس حوزه علمیه قم توسط آیت‌الله العظمی شیخ عبدالکریم حائری، همزمان با سال‌های خفقان دوران حکومت پهلوی بود. در همین دوران بود که رضاخان تمامی تلاش خود را برای از بین بردن حوزه‌های علمیه و انزوای روحانیت شیعی در مناطق مختلف ایران اسلامی انجام می‌داد و بسیاری از حوزه‌های علمیه در نقاط مختلف کشور به ویرانه‌های خالی از طلاب تبدیل شده بود.
وضعیت برای آقایان علاقمند به کسب معارف دینی و حوزوی بسیار مشکل بود و این سختی برای بانوان علاقمند بسیار سخت‌تر بود، به‌ویژه اینکه در سال‌های آخر عمر با برکت آیت‌الله حائری یزدی، قانون ممنوعیت حجاب در کشور اجرایی شد و عملاً زنان عفیفه خانه‌نشین شدند. اما در همین دوران سیاه پهلوی نیز می‌توان بانوانی را یافت که به رتبه‌های مختلف علمی و فقهی رسیدند و از مراجع بزرگی اجازه روایت و اجتهاد دریافت کردند و به مراجع دیگری اجازه روایت دادند.
بانو مجتهده امین
سیده نصرت‌بیگم امین معروف به بانو امین، از ۱۱ سالگی تحصیلات خود را آغاز کرد. همزمان با وظایف همسرداری و مادری به تحصیل علوم دینی در رشته‌های فقه و اصول، تفسیر، فلسفه و عرفان پرداخت. اگر سال تولد ایشان را ۱۲۶۵ هجری شمسی بدانیم، ۳۴ ساله بود که رضاخان با مأموریت حذف همه نمادهای شیعی در ایران به سلطنت رسید.
به نظر می‌رسد دوران اوج پختگی علمی ایشان که در برخی از منابع به عنوان اجتهاد شناخته می‌شود، همزمان با حضور شیخ عبدالکریم حائری در قم (۱۳۰۱ شمسی) و آغاز حکومت رضاخانی (۱۳۰۴ شمسی) در تهران باشد. در همان دوران نیز آوازه علمی او در میان برخی از عالمان اصفهانی پیچیده بود. خداوند او را «حجت زنان» در دوران کشف حجاب قرار داد.
۴۹ ساله بود که قانون کشف حجاب در ایران اجباری شد تا نشان دهد باید حتماً بدون دین و بی‌حجاب بود تا به کمال رسید؛ اما او یک سال بعد و در سال ۱۳۱۵ شمسی، کتاب «اربعین الهاشمیه» را تألیف و منتشر کرد.
او شانزده سال از عمر خود را در دوران رضاخان سپری کرد و در دوران سیاه حکومت برای بانوان ایرانی، نام مستعار خویش را «بانوی ایرانی» یا «بانوی اصفهانی» برگزید و به تألیف و انتشار آثاری با همین عنوان پرداخت تا نشان دهد که یک بانوی ایرانی در همه احوال، بانوی متدین، عفیف، عالم و دانشمند است. وی در همان دوران تاریک برای زنان مسلمان ایرانی، شروع به تربیت و آموزش نسلی از بانوان در رشته‌های مختلف علوم حوزوی کرد.
زینت‌السادات علویه همایونی
برجسته‌ترین شاگرد بانو مجتهده امین، «زینت‌السادات علویه همایونی» است که در برخی از منابع به عنوان «مجتهده» معرفی شده است.
او که متولد ۱۲۹۶ شمسی بود، ۱۶ ساله بود که تحصیلات علمی خود را نزد بانوی امین شروع کرد و به سن ۱۸ سالگی که رسید، شاهد کشف حجاب زنان ایرانی در دوران حکومت پهلوی بود. ۱۶ سال همزمان با فشارهای حکومتی برای مقابله با علوم دینی، به تحصیل دانش‌های مختلف حوزوی پرداخت و همزمان با وظایف همسرداری، به کوشش علمی پرداخت.
گام‌های نخستین تأسیس اولین حوزه علمیه ویژه بانوان در همین دوران تاریک ایران، توسط ایشان برداشته شد تا نسلی از بانوان عالمه را پرورش دهد.
با تبعید رضاخان، اگرچه کشف حجاب در ایران اجباری نماند، اما یادگارهای شوم دوران حکومت پدر در حاکمیت پسر نیز تأثیرگذار بود.
در دورانی که همه تریبون‌ها و رسانه‌ها برای زن ایرانی الگویی جز نمادهای فاسد غربی نشان نمی‌دادند، حوزه علمیه مکتب فاطمه(ع) توسط ایشان تأسیس شد و در طی سال‌های قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، توانست بانوانی توانمند از لحاظ حوزوی و فقهی تربیت کند. برخی از بانوان این مرکز حوزوی، سال‌ها بعد به چنان قدرت علمی رسیدند که توانستند با حضور در درس خارج آیت‌الله فقیه ایمانی، مقدمات کسب اجتهاد را به دست آورند.
سید علی‌اصغر حسینی
نظر شما