نیت الهی؛ معیار ارزش‌گذاری اعمال انسان

به گزارش خبرگزاری حوزه از کرج، حجت الاسلام والمسلمین سید محمد مهدی حسینی همدانی، در چهل و ششمین جلسه درس اخلاق که به شرح حدیث وصیت‌های رسول خدا به ابوذر اختصاص دارد، به شرح مفهوم ریا پرداخته و با استناد به روایات مختلف، به آثار و پیامدهای این رفتار ناپسند اشاره کرد.

وی با نقل حدیثی از پیامبر اکرم (ص) خطاب به ابوذر غفاری، تأکید کرد که انسان نباید برای جلب احترام مردم به دینداری تظاهر کند در حالی که قلبش فاسد است. در ادامه، با استناد به کلام امیرالمؤمنین علی (ع)، این نکته را مطرح کرد که زشتی واقعی در تضاد میان ظاهر آراسته و باطن بیمار نهفته است.

در بخشی دیگر از درس، امام جمعه کرج بیان کرد که ریا نوعی شرک خفی است که انسان بدون اینکه متوجه باشد، در عبادات و رفتارهای خود دچار آن می‌شود. در همین راستا، با ذکر حدیثی از پیامبر اکرم (ص)، گفت که بیشترین نگرانی ایشان برای امت اسلامی، گرفتار شدن در شرک کوچک یعنی ریا است.

حجت الاسلام والمسلمین حسینی همدانی، اقسام مختلف ریا در عبادات را مورد بحث قرار داد و با تشریح ابعاد مختلف این رفتار ناپسند، به پیامدهای آن در اعمال عبادی اشاره کرد.

به گفته حجت الاسلام والمسلمین حسینی همدانی، نوع اول ریا پیش از انجام عمل شکل می‌گیرد، زمانی که فرد از ابتدا نیت می‌کند که عبادتش برای جلب توجه دیگران باشد. این نوع ریا باعث ابطال عبادت شده و مانع از پذیرش آن نزد خداوند می‌شود.

در نوع دوم، فرد عبادت خود را با نیت خالص آغاز می‌کند، اما در حین عمل، کیفیت اجرای آن را به‌گونه‌ای تغییر می‌دهد که توجه دیگران را جلب کند. وی تاکید کرد که این شکل از ریا نیز عبادت را باطل می‌کند.

نوع سوم از ریا، پس از انجام عبادت رخ می‌دهد؛ یعنی فرد پس از مدتی، عبادت خود را برای دیگران بازگو می‌کند. در این حالت، گرچه عمل عبادی باطل نمی‌شود، اما از ارزش معنوی آن کاسته می‌شود.

حجت الاسلام والمسلمین حسینی همدانی در ادامه سخنان خود، با استناد به احادیث معصومین (ع)، ریا را مانعی جدی در مسیر قرب الهی دانستند و از مؤمنان خواستند که مراقب این آفت باشند.

وی با توجه به فراز دیگری از توصیه های رسول خدا که فرمود: «ای ابوذر، در هر کاری حتی در خوردن و خوابیدن، نیت صالح داشته باش»، با تأکید بر اهمیت نیت الهی در تمامی اعمال روزمره، توصیه کرد که مؤمن باید همه کارهای خود را در مسیر رضای الهی قرار دهد تا هیچ لحظه‌ای از عمر خود را در مسیری غیر از بندگی خدا مصرف نکند.

امام جمعه کرج با اشاره به آموزه‌های اسلامی، تأکید کرد که ماهیت هر عمل به نیت آن وابسته است و نیت صحیح، اعمال را ارزشمند و اثرگذار می‌کند.

حجت الاسلام والمسلمین حسینی همدانی با ذکر مثال‌هایی از زندگی روزمره، به تفاوت نیت‌های افراد در انجام یک عمل واحد اشاره کرد. وی توضیح داد که اگر دو نفر به یک فقیر کمک کنند، اما یکی با نیت نوع‌دوستی و دیگری با نیت قرب الهی، ارزش این دو عمل از منظر معنوی متفاوت خواهد بود.

به گفته نماینده ولی فقیه در استان البرز، پیوند دادن امور مباح به آخرت، از نشانه‌های زیرکی مؤمنان است. وی خاطرنشان کرد که حتی اموری مانند نوشیدن آب یا برطرف کردن نیازهای طبیعی، اگر با نیت الهی انجام شوند، جنبه معنوی پیدا کرده و ثواب خواهند داشت.

در بخش پایانی درس، حجت الاسلام والمسلمین حسینی همدانی به مراتب مختلف قصد قربت اشاره کرد. وی توضیح داد که برخی افراد با نیت دوری از گناه کاری را انجام می‌دهند، اما برخی هدفشان از عمل، تقرب بیشتر به خداوند است؛ که تفاوت در نیت‌ها، باعث تفاوت در ارزش اعمال خواهد شد.