ندا اکبری، مسئول آموزش دفتر خواهران حوزه علمیه خراسان، در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه از مشهد، با اشاره به پیام رهبر انقلاب به حوزه علمیه قم درباره اهمیت روحیه جهاد علمی، بیان داشت: پیش از آنکه به این پرسش بپردازم که چگونه میتوان این روحیه را در بین طلاب خواهر تقویت کرد، لازم است پیشنیاز این مسئله را توضیح دهم؛ چراکه بدون وجود آن هر حرکتی در جهت جهاد علمی بانوان با نقص یا ناکارآمدی روبرو خواهد شد.
باور عمیق به ضرورت نقشآفرینی علمی بانوان
وی با تاکید بر اینکه پیشنیاز هر حرکت جدی در مسیر جهاد علمی بانوان، شکلگیری یک باور عمیق و روشن در سطح کلان است، تصریح کرد: جامعه امروز و حتی جهان معاصر، بیش از هر زمان دیگری به توانمندی علمی بانوان نیاز دارد.
اکبری با اشاره به مقتضیات تمدنی انقلاب اسلامی افزود: در یک تحلیل واقعی و تمدنی، گام دوم انقلاب دورهای از تاریخ بشری است که علم بیش از گذشته نقش تعیینکننده در جهتدهی به سبک زندگی، هویت انسانی، ساختارهای اجتماعی و حتی فهم دین دارد.
مسئول آموزش دفتر خواهران حوزه علمیه ادامه داد: در چنین جهانی، حذف یا نادیده گرفتن ظرفیت نیمی از جامعه ـ یعنی بانوان ـ عملاً به معنای تعطیل کردن بخش مهمی از عقلانیت و خلاقیت انسانی است؛ خصوصا اینکه بانوان علاوه بر ظرفیتهای علمی، واجد نگاههای لطیف، جامعنگر و انسانمحور نیز هستند.
بانوان؛ حاملان اصلی پروژه حکمرانی علمی
وی بیان داشت: اگر ما به دنبال تحقق حکمرانی علمیِ مؤمنانه در جهان باشیم ـ آنگونه که در افق تمدن اسلامی ترسیم میشود ـ بانوان نهتنها بخشی از این پروژهاند، بلکه چه بسا حاملان اصلی این رسالت هستند و در بسیاری از عرصههای تربیتی، اخلاقی، اجتماعی و حتی علمی، نقش محوری دارند.
اکبری با بیان اینکه حذف این نقش از گفتمان آیندهساز اسلامی، به معنای تنزل دادن این پروژه به سطحی ناقص و ناکارآمد است، تصریح کرد: در چشمانداز تمدن نوین اسلامی که بر پایه عدالت، کرامت انسانی و پیوند میان علم و معنویت بنا میشود، بانوان نمیتوانند صرفاً نقش مخاطب یا مصرفکننده داشته باشند بلکه باید در جایگاه تولیدکننده علم، نظریهپرداز و معمار فکری آینده حضور داشته باشند و این میسر نمیشود مگر با فراهم بودن میدان، مهارتافزایی، حمایت نهادها، و مهمتر از همه، باور عمومی جامعه به این نیاز.
نقش باور عمومی و حاکمیتی
وی با بیان اینکه باور عمیق به کارآمدی علمی بانوان باید نهادینه شود، اظهار داشت: این باور نهتنها باید در سطح نخبگان بلکه در لایههای حاکمیتی، نظامهای آموزشی، رسانهها و نهادهای فرهنگی نیز جاری شود و برنامهریزی علمی و فرهنگی کشور باید با این پیشفرض باشد که بانوان، بخش جدی و اثرگذار در طراحی آینده علمی جهان اسلاماند.
اکبری تاکید کرد: تجربه نشان داده حضور بانوان در عرصههای علمی هم در غنای محتوا و هم در عمقبخشی به رویکردهای انسانی و فرهنگی تأثیرگذار بوده است. بنابراین، باور به کارآمدی بانوان در این عرصه زیربنای هر نوع برنامهریزی در جهت جهاد علمی است.
الگوسازی، گام بنیادین جهاد علمی بانوان
وی خاطرنشان کرد: پس از بیان این پیشفرض مهم، در زمینه تقویت روحیه جهاد علمی چند مورد لازم و ضروری است، و یکی از آن موارد، نقش مهم الگوسازی است که همیشه نخستین گام در ایجاد انگیزه و تحول در مسیرهای فردی و اجتماعی میباشد.
اکبری افزود: بانوان برای آنکه بتوانند در مسیر جهاد علمی قدم بردارند، نیاز به الگوهایی دارند که نهتنها از نظر علمی برجسته باشند، بلکه از نظر ایمانی، اخلاقی و هویتی نیز با روحیات و دغدغههای آنان همخوانی داشته باشند.
وی ادامه داد: در تاریخ اسلام، چهرههایی چون حضرت زهرا(سلاماللهعلیها) و حضرت زینب(سلاماللهعلیها) نمونههای بینظیری از پیوند علم، ایمان، مسئولیت خانوادگی، اجتماعی و قدرت تحلیلاند.
اکبری تاکید کرد: گرچه تالیفات متعددی در زمینه زندگی و سیره این بزرگواران نگاشته شده اما به نظر میرسد پرداختن به همه ابعاد مهم شخصیتی این بزرگواران، آنچنان که شایسته است، انجام نشده است. در دوران معاصر نیز بانوان نخبه و دانشمند بسیاری در حوزههای مختلف علوم اسلامی و انسانی ظهور کردهاند که شایسته است معرفی شوند و تجربههای آنها در قالبهای علمی و رسانهای بازتاب یابد.
فضای علمی و رشد ویژه برای بانوان
وی با اشاره به نگاه تبعی به حوزه بانوان اظهار داشت: متاسفانه نگاه برابر جنسیتی و یا به تعبیر بهتر و اسفناکتر، نگاه تبعی به حوزه بانوان سبب یکسانانگاری فضای مادی و معنوی رشد و پرورش علمی بانوان و آقایان و برابری یا در برخی موارد کمارزشتر بودن فضای علمی بانوان شده است.
اکبری بیان کرد: فضای حوزه علمیه بانوان باید زنده، فعال، متناسب با نیازهای روحی، تربیتی و متناسب با وظایف اصیل بانوان همچون مادری باشد. هرچه این فضا به گفتوگو، پژوهش، نقد، نوآوری و همکاریهای علمی و آرامش خاطر بانوان نزدیکتر شود، زمینه برای مشارکت بانوان و شکوفایی علمی آنان بیشتر فراهم میشود.
وی با تاکید بر اهمیت حمایت هدفمند از فضای علمی بانوان افزود: تحقق این امر نیازمند حمایت از فضای سختافزاری و نرمافزاری بانوان همچون تمهیدات حضور با آرامش خاطر، پرداختن به فضای فیزیکی، ایجاد بسترهای ارتباطی میان آنان و نهادهای علمی و فراهمسازی امکانات لازم برای حضور مؤثر علمی است.
توانمندسازی و مشوقهای هدفمند
این استاد حوزه و دانشگاه با تأکید بر ضرورت تجهیز بانوان به ابزارهای علمی گفت: اگر بخواهیم بانوان به جهاد علمی روی آورند، باید آنها را به ابزارهای این میدان مجهز کنیم؛ از جمله مهارتهای نگارش علمی، روش تحقیق، تحلیل دادهها، ارائه محتوا، سواد رسانهای و بهرهگیری از فناوریهای نوین علمی، این توانمندسازی باید مستمر، نظاممند و متناسب با نیازهای واقعی میدان علم باشد.
وی افزود: مشوقهایی همچون جوایز علمی، فرصتهای مطالعاتی متناسب با اقتضائات بانوان، حمایت از چاپ آثار بانوان، معرفی دستاوردهای علمی در رسانهها و نهادینهسازی فرهنگ تقدیر از فعالیتهای علمی بانوان میتواند این روحیه را تقویت کند.
جهاد علمی تلفیقی از عبادت و مسئولیت اجتماعی
اکبری با تاکید بر گفتمانسازی جهاد علمی اذعان داشت: جهاد علمی صرفاً به معنای تلاش در جهت ارتقای علمی نیست، بلکه نوعی عبادت، مسئولیت دینی و تعهد خانوادگی و اجتماعی است و پایه اساسی تبلیغ موفق در جهت تحقق و صدور تمدن اسلامی به شمار میآید.
وی تصریح کرد: هر اندازه بانوان این پیوند را بهتر درک کنند، انگیزهی درونی آنان برای حرکت علمی نیز افزایش مییابد. اگر بانوان بدانند که علمآموزی، تدریس، تحقیق مقدمه واجب تبلیغ عالمانه است و حتی تولید یک ایده علمی میتواند در راستای تحقق اهداف الهی باشد، آن را نوعی مجاهده در راه خدا خواهند دید.
جهاد علمی بانوان نیازمند عزم جمعی است
این مدرس حوزه خواهران یادآور شد: تقویت جهاد علمی در حوزه بانوان تنها با اراده فردی ممکن نیست. این حرکت نیازمند جهاد در تغییر بینشها، نگرشها، روشها و نیز همکاری نظاممند نهادهای حوزوی، دانشگاهی، فرهنگی و رسانهای است.
اکبری در پایان تاکید کرد: اگر این بستر فراهم شود، بانوان میتوانند پرچمدار عرصههای نو در قله تمدنسازی اسلامی باشند.
نظر شما