آخرین بار چه زمانی با فرزندتان از ته دل خندیدید؟

به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام والمسلین سیدعلیرضا تراشیون در یکی از سخنرانی‌های خود به موضوع «تاثیر محبت در تربیت صحیح فرزندان» پرداخت که تقدیم شما فرهیختگان می‌شود.

بسم الله الرحمن الرحیم؛ وجود مبارک امام باقر علیه‌السلام جمله‌ای بسیار زیبا و بی‌نظیر دارند که امروز برای ما بسیار آموزنده، موثر و کاربردی است.

ایشان فرمودند: «حُبُّنا ایمانٌ» یعنی دوستی ما اهل بیت نشانه ایمان است و «بُغضُنا کُفرٌ» یعنی دشمنی با ما اهل بیت نشانه کفر است

این روایت گران‌قدر تربیتی نکته‌ای کلیدی درباره مسیر رشد، تعالی و ایمان انسان‌ها در خود دارد و آن نکته، اهمیت محبت و عشق ورزیدن به دیگران است.

محبت، کلید اصلی در فرایند تربیت و رشد ایمان است. وقتی انسان کسی را دوست دارد، به سخنانش گوش می‌دهد، از او تبعیت می‌کند و همراهی‌اش می‌کند؛ اما اگر علاقه‌ای به کسی نداشته باشد، حتی به حرف‌هایش هم توجه نمی‌کند و رفتارش را دنبال نمی‌کند.

بنابراین، در تربیت نیز باید از همین اصل بهره برد؛ مربی باید محبوب باشد تا اثرگذار شود. مربی که محبوب نیست و مورد علاقه شاگردانش قرار ندارد، هیچ اثری نخواهد داشت.

* کلید موفقیت در تربیت محبوبیت مربی است

گاهی والدین گله‌مندند که فرزندانشان به حرف‌هایشان گوش نمی‌دهند، با وجود آنکه توصیه‌ها را از عمق وجود باور دارند و صادقانه بیان می‌کنند، اما فرزندشان پذیرای آن نیست.

یکی از دلایل مهم این است که والدین نتوانسته‌اند محبوب دل فرزندانشان باشند. در جامعه امروز، عبارت «بگذارید فرزندانتان سر سفره شما بزرگ شوند» بسیار شنیده می‌شود؛ اما این سفره تنها جای خورد و خوراک جسم نیست، بلکه نماد بودن در کنار والدین، همراهی و انس است.

متأسفانه امروزه بسیاری از فرزندان بیشتر زمان خود را در کنار رسانه‌ها می‌گذرانند تا والدین؛ پای تلویزیون، گوشی تلفن همراه، شبکه‌های اجتماعی و بازی‌های کامپیوتری.

امام علی علیه‌السلام می‌فرمایند: «المرء مع من أحبّ» یعنی انسان‌ها با کسانی که دوست دارند همنشین و همراه هستند.

* نقش حضور والدین در شکل‌گیری شخصیت فرزندان

اگر به زندگی خانوادگی امروز بنگریم، متوجه می‌شویم که به دلیل مشغله زیاد پدر و مادر، زمان کمی کنار فرزندان می‌مانند.

پدر از صبح تا شب سرکار است، مادر نیز مدام درگیر کارهای مختلف است و وقتی به فرزند می‌رسند، خسته و بی‌حوصله‌اند.

در این شرایط، فرزند به جای دریافت آرامش از والدین، آن را از رسانه‌ها کسب می‌کند. آرامش، یکی از مهم‌ترین نیازهای هر انسان است و اگر در محیط خانه آن را نیابد، به دنبال آن در جای دیگری خواهد رفت.

* فرزندان در جستجوی آرامش و محبت واقعی

از گروهی از مادران پرسیده‌ام که آیا تاکنون با نوجوانان خود لحظه‌ای شاد و صمیمی کنار هم گذرانده‌اند؟

چقدر با هم بازی کرده‌اند، شوخی کرده‌اند و لحظات خوب را در کنار هم داشته‌اند؟

پاسخ غالباً منفی است؛ فرزندان در اتاق‌های خود گرفتار موبایل و تلویزیون هستند و تعامل واقعی با والدین بسیار کم است.

اگر والدین فقط امر و نهی کنند و رابطه‌ای پر از سرزنش و دستور داشته باشند، چگونه می‌توان انتظار داشت که فرزند دل‌خوش و همراه آنان باشد؟

وجود مبارک امام باقر علیه‌السلام فرموده‌اند هر که ما را دوست داشته باشد، در مسیر ایمان است.

بنابراین، باید کودکان در کنار والدین خود احساس دل‌خوشی و امنیت کنند. فرزندان نیازمند احترام، محبت و همراهی‌اند.

گاهی والدین به دلیل مشغله زندگی فراموش می‌کنند که این نیازهای معنوی را برآورده کنند و این کمبود باعث فاصله گرفتن فرزندان از آنان می‌شود.

باید از خود بپرسیم آخرین بار کی با فرزندمان لحظه‌ای شادی واقعی کنار هم داشتیم؟ کی به جای دستور و نصیحت، محبت و همراهی واقعی ارائه داده‌ایم؟

اگر بخواهیم فرزندان ما آن‌گونه شوند که ما آرزو داریم، باید شرایط را به گونه‌ای فراهم کنیم که آن‌ها در کنار ما و سر سفره ما بزرگ شوند، نه پای تلویزیون و گوشی موبایل.

تربیت موفق زمانی اتفاق می‌افتد که محبت، احترام، همراهی و آرامش در خانواده وجود داشته باشد و والدین محبوب فرزندان خود باشند.

* حکمت پدر موفق و شادی در خانه

روایتی عجیب وجود دارد که البته از اهل بیت نیست و به یکی از حکما نسبت داده شده است. ایشان می‌گوید پدری موفق است که وقتی وارد خانه می‌شود، با فرزندانش شوخی کند.

منظور این حکیم این است که پدر در خانه بازیگوش، شوخ و صمیمی باشد، اما بیرون از خانه رفتاری جدی و سنگین داشته باشد.

یعنی وقتی به جمع خانواده می‌رسد، باید نشاط و شادی به همراه داشته باشد. روایت تأکید دارد که پدر باید چنین باشد، اما آیا واقعاً چنین است؟

ما وقتی به خانه می‌رسیم، چای می‌آوریم و شاید یکی از بچه‌ها شانه‌هایمان را ماساژ دهد چون خسته‌ایم، بعد فقط چند دقیقه با هم بخندیم و بعد همه مشغول کارهایشان شویم؟ در حالی که روایت می‌گوید پدر باید بیشتر از این باشد.

در روایات آمده که پیامبر اکرم(ص) فرموده‌اند: هرگاه من اهل خانه‌ام را خوشحال کنم، خداوند مخلوقی را می‌آفریند که تا قیامت برای من طلب آمرزش و بخشش کند.

این نشان می‌دهد شادی و خوشی با خانواده چقدر مهم است. اما ما این نکته‌ها را فراموش کرده‌ایم؛ خانه‌هایمان تبدیل شده به جایی خشک، خسته و بی‌روح. بچه‌ها بی‌گناه‌اند؛ آن‌ها نیاز به بازی، شادی و سرگرمی دارند.

وقتی این نیازها در کنار ما برآورده نشود، دنبال آن در جای دیگری می‌گردند و از ما دور می‌شوند. دیگر کنار سفره ما نیستند. امروز بچه‌ها به جای اینکه در نقش فرزندان واقعی خود باشند، قهرمانانی خیالی مثل مرد عنکبوتی یا بتمن می‌شوند، یعنی آن چیزی که ما انتظار داریم نیستند.

* راهکارهای محبوب شدن نزد بچه‌ها

نشاط و مهربانی در تربیت فرزندان نقش بسیار مهمی دارند. وقتی بچه‌ها کنار پدر می‌آیند، حال و هوای خانه باید لطیف، پرمحبت و شاداب باشد. اهل بیت(ع) همواره خانه و خانواده را چنین فضایی معرفی کرده‌اند.

یکی از ویژگی‌های مردان خوب مهربانی به اهل خانه و داشتن خلق خوش است، به طوری که با خانواده شوخی و خنده داشته باشند. متأسفانه این مهارت‌ها به ما آموزش داده نشده است. خانه باید جایی باشد که نشاط، شادابی و محبت در آن جریان داشته باشد؛ این بخشی از فرهنگ دینی ماست.

ممکن است این حرف کمی سخت باشد، اما واقعیت این است که ما ادعای اسلام می‌کنیم ولی زندگی اسلامی نداریم. شاخص‌های اسلام در زندگی بسیاری از ما یا کمرنگ شده یا اصلاً وجود ندارد. اسلام می‌گوید بچه باید در محیطی بزرگ شود که پر از محبت و دوستی است، نه فقط جایی که لقمه‌ای به او داده شود.

مشکل اصلی امروز این است که نوجوان به جای اینکه در خانه دوست و محبتی داشته باشد، به دنبال رفاقت‌های اشتباه و روابط نامناسب می‌رود. پدر و مادر باید با فرزندان دوست باشند، محبت کنند و با هوشمندی رفتار نمایند؛ یعنی فکر و عمل خوب در خانه باید وجود داشته باشد.

برای محبوب شدن نزد فرزندان، باید از دستورهای مکرر، سرزنش و نصیحت‌های زیاد پرهیز کرد، چون نصیحت بیش از حد گاهی نتیجه معکوس می‌دهد. تربیت یعنی روشن کردن مسیر، نه فشار آوردن به کودک. باید فضای مناسبی فراهم شود که بچه‌ها خودشان راه درست را پیدا کنند.

نکته دیگر مهربانی است؛ انسان مهربان محبوب است و پدر و مادر باید در خانه مهربان باشند. در روایات آمده مردان خوب، مهربان‌ترین افراد به خانواده‌شان هستند.

همچنین باید به نیازهای واقعی بچه‌ها توجه کرد، نه فقط به خواسته‌های ظاهری مانند تبلت یا موبایل. بچه‌ها نیاز به تفریح و شنیده شدن دارند. مادران باید مراقب خود باشند، سرحال و شاداب باشند. اگر بچه‌ها دوست دارند پیاده‌روی کنند، باید همراهشان باشند. این‌هاست که باعث محبوبیت می‌شود.

* افزایش امید به زندگی و اهمیت سلامت مادران

به لطف نظام جمهوری اسلامی، امید به زندگی در کشور ما به طور قابل توجهی افزایش یافته است؛ خانم‌ها اکنون حدود هشتاد سال امید به زندگی دارند و ان‌شاءالله تا صد و بیست سال نیز عمر کنند. این یعنی خانم‌ها می‌توانند ثمرات زندگی‌شان را ببینند. برای اینکه همیشه سرحال و قوی باشید، باید مراقب خودتان باشید. مادر باید چنین باشد و در برابر فرزند و نوه‌اش کم نیاورد.

بچه‌ها نیاز دارند و ما باید به این نیازها پاسخ دهیم که این امر نیازمند صرف وقت و گاهی هزینه است. در روایات آمده خداوند روزی را زیاد می‌کند برای کسی که به خانواده‌اش هزینه کند.

مردان بخیل که برای زن و فرزندانشان خرج نمی‌کنند، در روایات به شرارت متهم شده‌اند. برعکس، بخشش و هزینه کردن برای خانواده، محبت و برکت به همراه دارد و روزی را افزایش می‌دهد.

وقتی مشکلات اقتصادی پیش می‌آید، باید با نیت خیر و محبت گره‌ها را در خانه باز کرد. بنابراین، هزینه کردن برای نیازهای حقیقی خانواده لازم و موجب برکت است.

یکی دیگر از راه‌های محبوبیت نزد فرزندان، این است که اختلافات والدین در حضور بچه‌ها شدت نداشته باشد.

وجود اختلافات سطحی که بچه‌ها با آن آشنا شوند، مفید است، اما اختلافات عمیق که شخصیت والدین را نزد فرزندان تضعیف کند، مضر است.

فرد محبوب کسی است که مشکلات را خوب حل می‌کند. همچنین اختصاص وقت ویژه و مستمر برای گفتگو و ارتباط با فرزندان بسیار مهم است. بسیاری از والدین حتی پنج دقیقه گفتگوی مستمر با فرزندان ندارند که این فرصت بسیار ارزشمند است. ارتباط صمیمانه و مداوم با فرزندان باعث محبوبیت والدین و تأثیر مثبت در تربیت می‌شود.

برای دانلود صوت اینجا را کلیک کنید