نهج زندگی | غفلت امروز و بیداری فردا!

خبرگزاری حوزه | امیرالمؤمنین علیه‌السلام در نهج‌البلاغه، اینطور بیان می‌فرمایند:

«وَ اللَّهِ لَا أَکُونُ کَالضَّبُعِ تَنَامُ عَلَی طُولِ اللَّدْمِ حَتَّی یَصِلَ إِلَیْهَا طَالِبُهَا وَ یَخْتِلَهَا رَاصِدُهَا.» ۱

به خدا سوگند من همچون کفتار نیستم که با ضربات آرام و ملایم (در برابر لانه‌اش) به خواب می‌رود تا صیّاد به او می‌رسد و دشمنی که در کمین اوست غافلگیرش می‌کند (ولی من غافلگیر نمی‌شوم).

شرح:

یکی از آموزه‌های مهمی که در دین اسلام به کرّات از آن سخن به میان آمده، دشمن‌شناسی است. آموزه‌ای که اگر معرفت لازم نسبت به آن کسب نگردد، می‌تواند تمامی داشته‌های مادی و معنوی انسان را در معرض نابودی قرار دهد.

شاید بتوان گفت آنچه که بیش از همه می‌تواند شرایط را برای پیشرفت مادی و معنوی افراد و جوامع مهیّا سازد، «امنیت» است. امنیتی که به شدّت گره خورده است به آموزه دشمن‌شناسی؛ لذاست که امیرالمؤمنین علیه‌السلام ما را نسبت به شناخت دشمن و عدم غافلگیری توسط دشمن هشدار می‌دهند.

در توضیح کلام حضرت امیر علیه‎السلام باید گفت که «معروف است که کفتار، حیوان ابلهی است و به آسانی می‌توان او را شکار کرد. به این ترتیب که صیّاد آهسته با ته پای خود یا قطعه سنگ یا چوب‌دستی به در لانه کفتار می‌زند و او به خواب می‌رود، سپس او را به راحتی صید می‌کند.» ۲

لذا باید گفت که انسان مؤمن و هوشیار، هرگز متأثر از کلام دشمن و عملکرد او دچار غافلگیری نشده و هموار جوانب امر را سنجیده و با توکل و تکیه به آن قدرتِ لامتناهی - خداوندِ قادرِ متعال - مسیر حق را طی نموده تا به سرمنزل مقصود دست یابد.

و البته که اگر کسی نسبت به دشمن خود غافل گردد، باید بداند که دشمن، همواره بیدار و در صدد واردکردن ضربه است، لذاست که امام علی علیه‌السلام در کلامی دیگر می‌فرمایند:

«مَنْ نَامَ عَنْ عَدُوِّهِ أَنْبَهَتْهُ اَلْمَکَایِدُ.» ۳

هر کس از دشمنِ خود غافل شود، دسیسه‌ها او را به خود آورند (حیله‌ها و کیدهای دشمن او را بیدار خواهند ساخت).

در حدیثی دیگر نیز اینگونه از حضرت علی علیه‌السلام نقل شده است:

«مَنْ نَامَ عَنْ نُصْرَةِ وَلِیِّهِ اِنْتَبَهَ بِوَطْأَةِ عَدُوِّهِ.» ۴

کسی که به هنگام یاری ولیّ (رهبر) خود، بخوابد با لگد دشمن از خواب بیدار خواهد شد.

البته چه بسا که بیداری آن روز، دیگر سودی نبخشد.

پی‌نوشت‌ها:

۱. خطبه ششم.

۲. کتاب «پیام امام امیرالمؤمنین علیه‌السلام»، ج ۱، ص ۴۵۱.

۳. عیون‌الحکم، ج ۱، ص۴۴۱.

۴. غررالحکم، ج ۱، ص ۶۳۰.

تهیه شده در سرویس علمی-فرهنگی خبرگزاری حوزه