به گزارش خبرگزاری حوزه، حجتالاسلام والمسلمین سید رحیم توکل در مراسم عزاداری شب نهم ماه محرم که در هیئت فاطمیه قم برگزار شد با اشاره به دشواریهای مسیر تهذیب نفس و تربیت روح، تأکید کرد: نفس امّاره طغیانگر است و تنها با مدد الهی میتوان آن را در مسیر عقل و اهلبیت(ع) قرار داد.
مقامات نفسانی؛ فرآیندی زمانبر و تدریجی
عضو مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه رسیدن به مقامات معنوی و تهذیب نفس امری تدریجی است، گفت: مقامات نفسانی در طول زمان حاصل میشوند. انسانی که خسیس است، یک شبه سخاوتمند نمیشود و کسی که ترسوست، یک شبِ شجاع نخواهد شد. اینها فرایندهایی زمانبرند و نیازمند تربیت، صبر و مجاهدتاند.
وی افزود: نفس امّاره میل به طغیان دارد؛ میخواهد آزاد باشد، هر کاری که میخواهد بکند و کسی مانعش نشود. انسان باید این غول بیشاخ و دم را رام کند و آن را در خدمت فرمان عقل و اهلبیت(ع) قرار دهد.
نفس امّاره و خطرات نهفته درون انسان
استاد حوزه علمیه قم با اشاره به آیات قرآن کریم اظهار داشت: شیطان با تمام حیلههایش در مقابل انسان ضعیف است؛ «إنّ کید الشیطان کان ضعیفا» اما نفس امّاره بسیار خطرناکتر است، آنچنانکه خداوند در قرآن میفرماید: «إنّ النفس لأمّارةٌ بالسوء إلا ما رحم ربی.»
وی ادامه داد: برای نجات از شرّ نفس امّاره، تنها یک راه وجود دارد: نازل شدن رحمت الهی. انسان باید با اعمال و مجاهدتهایش کاری کند که مورد رحمت خدا قرار گیرد، و اگر این رحمت بیاید، هر مشکلی قابل حل است.»
قانون موازنه؛ مقایسه لذت گناه با عواقب آن
این استاد اخلاق، نخستین راهکار تهذیب نفس را توجه به «قانون موازنه» دانست و توضیح داد: انسان باید بین لذت لحظهای گناه و سنگینی عواقب آن مقایسه کند. یک گناه ممکن است لذتی زودگذر داشته باشد، اما برخورد الهی با آن، بسیار سنگین و ماندگار است.
این استاد حوزه علمیه افزود: در روایت آمده است: چه بسا یک شربت گناه، اندوهی صد ساله به دنبال داشته باشد. اگر انسان به این قانون توجه کند، میتواند بر وسوسههای گناه غلبه کند.
محضر خدا؛ مهمترین عامل بازدارنده از گناه
حجتالاسلام والمسلمین توکل با بیان نکتهای از اصول کافی، دومین عامل بازدارنده از گناه را حضور در محضر خدا دانست و گفت: وقتی انسان اراده گناه میکند، باید به خود گوشزد کند که در محضر خداوند است. در روایتی آمده است که خداوند میفرماید: «به عزت و جلالم قسم، اگر در حال ارتکاب این گناه تو را ببینم، حتماً با تو برخورد میکنم.»
این عضو مجلس خبرگان رهبری افزود: این هشدار الهی برای هر گناهی ممکن است صدق کند، چه غیبت، چه نگاه حرام، چه دلشکستن یا حتی بیتوجهی به حقوق مردم. پس باید با ترس از خدا، خود را از گناه بازداشت.
تأثیرات بلندمدت گناه بر زندگی انسان
استاد حوزه علمیه قم سومین نکته مهم خود را تأثیرات تخریبی گناه در طول زمان عنوان کرد و گفت: برخی گناهان مانند نگاهی حرام یا شوخی نابجا ممکن است در ظاهر ساده و زودگذر به نظر برسند، اما اثر آنها در طول زمان مانند زهر عمل میکند و مسیر انسان را تغییر میدهد.
وی با اشاره به واقعه صفین و فریب خوردن لشکر امیرالمؤمنین(ع) از حیله قرآن بر نیزه، اظهار داشت: در آن لحظه حیاتی که مالک اشتر فقط ده قدم با خیمه معاویه فاصله داشت، فریبخوردگان با ظاهرگرایی مانع فتح حق شدند. گناه، گاه در لحظهای حساس، مسیر تاریخ را تغییر میدهد.
راه رسیدن به محرم شدن در درگاه الهی
این استاد اخلاق با اشاره به هدف نهایی سیر و سلوک گفت: ما باید به جایی برسیم که اهل معنا شویم، اهل سیر و سلوک باشیم، آنگونه که خداوند و اولیای الهی ما را محرم خود بدانند. آنچه به دیگران نمیگویند، به ما بگویند. اگر نکاتی که امشب عرض کردم در جان ما نهادینه شود، راه برای رسیدن به این مقام باز خواهد شد و خداوند نیز به ما عنایت خواهد کرد.
اگر ماجرای بالا بردن قرآن بر نیزه اتفاق نمیافتاد، تاریخ اسلام مسیر دیگری میپیمود
حجتالاسلام والمسلمین توکل با اشاره به رخدادهای تاریخی صدر اسلام، ماجرای بالا بردن قرآن بر نیزه در جنگ صفین را یکی از سرمنشأهای انحرافات تاریخی در امت اسلامی خواند و تأکید کرد: این اتفاق، زمینهساز انحرافهای بعدی از مسیر ولایت و امامت شد.
توطئه عمروعاص و فریب سادهلوحان
این استاد حوزوی در ادامه اظهار داشت: در جنگ صفین، وقتی سپاه معاویه در حال شکست بود، عمروعاص برای نجات خود و حفظ قدرت، قرآن را بر سر نیزه برد. این ترفند، احساسات بخشی از سپاه امیرالمؤمنین علی علیهالسلام را تحریک کرد و آنها را از ادامه جنگ بازداشت. در نتیجه، جنگ نیمهتمام ماند و مسئله به داوری کشیده شد؛ داوریای که عمروعاص حیلهگر در آن ابوموسی اشعری را فریب داد و نتیجهاش کنار زدن حضرت علی علیهالسلام از خلافت بود. اگر این فریب و جهالت برخی در سپاه علی علیهالسلام نبود، معاویه و جریان باطلش همانجا نابود میشد و بسیاری از فجایع بعدی در تاریخ اسلام رخ نمیداد.
از حکمیت تا شهادت امیرالمؤمنین(ع)
عضو مجلس خبرگان رهبری گفت: حکمیت نقطه آغاز فتنهای شد که با ادامه یافتن حکومت معاویه و تبدیل آن به سلطنت، ریشههای حکومت الهی را نشانه رفت. نهروانیها که پس از حکمیت ایجاد شدند، با جهل و قشریگری، در نهایت عاملان شهادت حضرت علی علیهالسلام شدند؛ ابنملجم، از بازماندگان نهروانی، پس از فرار، برگشت و فرق حضرت را شکافت.
توطئه علیه امام حسن(ع) و فاجعه عاشورا
حجتالاسلام والمسلمین توکل ادامه داد: پس از شهادت امیرالمؤمنین، نوبت به امام حسن علیهالسلام رسید. جعده، همسر آن حضرت، با تحریک دشمنان، ایشان را مسموم کرد. پس از کنار رفتن امام حسن، یزید بر مسند قدرت نشست و سه سال حکومت او سه فاجعه بزرگ را رقم زد، در سال اول، فاجعه کربلا؛ در سال دوم، قتلعام مردم مدینه در واقعه حره؛ و در سال سوم، حمله به کعبه و ویران کردن خانه خدا.
ردپای انحراف از سقیفه تا شورای شش نفره
وی با اشاره به دوران پس از رحلت پیامبر اسلام (ص) گفت: در سقیفه بنیساعده، با وجود آنکه پیامبر در غدیر خم، علی علیهالسلام را به عنوان جانشین خود معرفی کرده بود، جمعی اندک با نادیده گرفتن نص صریح پیامبر، مسیر خلافت را به سمت دیگری بردند. این اجتهاد در مقابل نص، پایهگذار انحراف تاریخی شد که ثمرهاش تا امروز ادامه دارد.
استاد حوزه علمیه قم همچنین به شورای ششنفرهای که خلیفه دوم برای تعیین جانشین خود ترتیب داد اشاره کرد و افزود: در آن شورا، با رایسازی و جهتدهی مشخص، عثمان به خلافت رسید. آنچه در دوره عثمان رخ داد، به دنبال خود نارضایتی عمومی، شورشها و در نهایت بستر قتل او را فراهم کرد. همه آنانی که در این رایگیری نقش داشتند، در نتیجه تاریخی آن نیز سهیماند.
غدیر؛ حجت را تمام کرد
حجتالاسلام والمسلمین توکل خاطرنشان کرد: در غدیر خم، پیامبر اکرم بیش از صد هزار نفر از حجاج را گرد آورد، سه روز آنان را در گرمای سوزان نگه داشت، دست علی را بالا برد و فرمود: «من کنت مولاه فهذا علی مولاه.» اگر منظورش هر علی دیگری بود، این تصریح لازم نبود. ولی پیامبر روشن و شفاف اعلام کرد علی بن ابیطالب جانشین من است. با این حال، در سقیفه جمعی اندک تصمیمی گرفتند که آثار ویرانگر آن قرنهاست امت اسلام را درگیر کرده است.
ظهور منجی، پایانبخش همه انحرافها
این عضو مجلس خبرگان تأکید کرد: جنایاتی که پس از صفین، سقیفه، شورا، حره، کربلا و دهها فتنه دیگر رخ داد، همگی زنجیرهای از انحرافهایی هستند که تا به امروز ادامه یافتهاند. تنها با ظهور حضرت ولیعصر(عج)، این مسیر منحرف شده به مسیر حق بازخواهد گشت و خداوند همه اعمال، گفتار و آثار ما را ثبت و نگهداری میکند.
آثار مخرب گناه و انحراف از مسیر ولایت
حجتالاسلام والمسلمین توکل در ادامه گفت: تمام کسانی که در آغاز انحرافات نقش داشتند، در مسئولیت امروز شریکاند. از همان ابتدا، انحرافی شکل گرفت که امروز به وضع فعلی رسیدهایم. عدهای از مردم دنیا اصلاً با دین کاری ندارند؛ برخی دیگر بهجای توجه به اهلبیت(ع)، به دنبال پاپ و مسیحیت رفتهاند. در میان مسلمانان نیز، برخی با ولایت کاری ندارند، برخی دیگر نماز نمیخوانند، بعضی تظاهر به دینداری میکنند ولی اهل کلک و فریباند. اگر به عقب برگردیم، قدم به قدم، به نقطهای میرسیم که ریشه انحرافات آشکار میشود و هر کسی که نقشی در آن داشته، در جنایات امروز سهیم است.
گناه؛ سمی تدریجی با آثار ویرانگر در باطن انسان
وی با استفاده از تمثیلی دقیق، گناه را به غذایی فاسد تشبیه کرد و گفت: فرض کنید غذایی آلوده به شما داده شده است. لقمه اول شاید فقط شکمدرد بیاورد، لقمههای بعدی حالت تهوع، و نهایتاً مسمومیت شدید و حتی مرگ. گناه نیز همینگونه است. ابتدا ممکن است اثرات آن محسوس نباشد، اما با تکرار، به عمق جان نفوذ کرده و تبدیل به یک صفت درونی، یا همان ملکه، میشود.
استاد حوزه افزود: اگر گناه در باطن انسان به ملکه تبدیل شود، انقلاب درونی اتفاق میافتد؛ یعنی انسان در باطن تبدیل به موجوداتی میشود که ویژگیهای حیوانی دارند. اگر اهل دو به هم زنی باشد، در باطن میشود بوزینه؛ اگر لقمه حرام بخورد، خوک؛ اگر ظلم کند، سگ؛ اگر اهل کینه باشد، شتر. اینها استعارههایی از سقوط اخلاقی انسان هستند.
رشد پنهانی و بیدردِ گناه، همچون سرطان در روح انسان
وی مقایسهای میان گناه و سرطان ارائه داد و گفت: چرا سرطان خطرناک است؟ چون رشد میکند، ریشه میدواند، اما درد ندارد. تا زمانی که علائم ظاهری بروز نکند، بیمار متوجه نمیشود. گناه هم دقیقاً همینگونه است. رشد گناه در جان انسان، بدون هیچ درد یا علائم ظاهری صورت میگیرد. انسان یک روز از خواب بیدار میشود و میبیند که دیگر با امیرالمؤمنین یا امام حسین علیهالسلام کاری ندارد. خطر دقیقاً همینجاست؛ وقتی گناه در جان نفوذ کند، انسان دیگر احساس ندارد.
مسیر خطرناک تکرار گناه؛ از انکار تا تمسخر دین
حجتالاسلام والمسلمین توکل در ادامه به آیهای از سوره روم اشاره کرد و گفت: قرآن در آیه ۱۰ سوره روم میفرماید: «عاقبت کسانی که آیات الهی را تکذیب کردند و به تمسخر گرفتند، به چه صورت شد؟» انسانِ گنهکار ابتدا مؤمن است، ولی در مسیر تکرار گناه به جایی میرسد که قرآن را تکذیب میکند، آن را به تمسخر میگیرد و با مبدا نور دیگر کاری ندارد.
ما در مسیر حق تنها نیستیم
وی تأکید کرد: ما در مسیر حق تنها نیستیم. وقتی در جلسات اهلبیت(ع) شرکت میکنیم، امام حسین علیهالسلام، حضرت عباس، حضرت زینب سلاماللهعلیها، همه با ما هستند. خداوند هم پشت ماست. با یقین بدانید که اگر با نیت پاک قدم برداریم، دست خالی از این مجالس بیرون نخواهیم رفت.
گناه فقط خطای لحظهای نیست؛ مسیر سقوط باطنی انسان است
حجتالاسلام والمسلمین توکل در پایان گفت: این یک هشدار روشنی به جامعه امروز است که باید از ظاهرگرایی عبور کرده و باطنی پاک و آگاه بسازد. تکرار گناه، اگر بیوقفه و بیتوبه ادامه یابد، میتواند انسان را از انسانیت دور کرده و به ورطه سقوط معنوی بکشاند.
انتهای پیام/
عضو مجلس خبرگان رهبری مطرح کرد:
آثار مخرب گناه و انحراف از مسیر ولایت / گناه؛ سم تدریجی با آثار ویرانگر در باطن انسان
حجتالاسلام والمسلمین توکل گناه را به غذایی فاسد تشبیه کرد و گفت: فرض کنید غذایی آلوده به شما داده شده است. لقمه اول شاید فقط شکمدرد بیاورد، لقمههای بعدی حالت تهوع، و نهایتاً مسمومیت شدید و حتی مرگ. گناه نیز همینگونه است.
نظر شما