به گزارش خبرگزاری حوزه، مرجع شهید علامه شیخ فضل الله نوری(ره)، پس از حدود ۲۰ سال اقامت در عتبات و کسب دانش کلان و جامعیت علمی، در محرم ۱۳۰۳ ق با کوله باری گران از دانش و تقوا به عنوان جامع علوم معقول و منقول، با نظر استادش میرزا محمد حسن شیرازی (مرجعیت عام وقت) از سامرا به ایران/ تهران بازگشت، تا به صورت پاره ای از وجود میرزای شیرازی، زعامت دینی و سیاسی مردم را عهده دار گردد.
مرحوم علامه عبدالحسین امینی(صاحب الغدیر) می گوید: شیخ شهید [شیخ فضل الله] مرجعیت تام پیدا کرد، وقتی به ایران آمد...
ارتباط شیخ با استادش، میرزای شیرازی، که از وی همه جا به سیدنا الاستاد، تعبیر می آورد، چنان صمیمی و مستحکم بود، که میرزا، در پاسخ به این سؤال که آیا اجازه می فرمایید به عنوان ارجاع احتیاطات فتوا به "غیر" به شیخ فضل الله رجوع کنیم [از ایشان تقلید کنیم]؟ فرموده بود: میان من و شیخ فضل الله، غیریتی نیست، او خود من و نفس من است!
شیخ فضل الله نیز، با اینکه بر اساس لیاقت هایش در جایگاه مرجعیت قرار گرفته بود، ولی با این حال، با تقوایی مثال زدنی، اهتمام بسیاری در حفظ حریم و حرمت مرجعیت میرزا داشت. برای نمونه، در سال های ۱۳۰۵ و ۱۳۰۶ ق ضمن خدمات علمی- فرهنگی و اجتماعی خود در پایتخت، جهت تسهیل در دسترسی سریع و آسانِ[۱]*مقلدینش، فتاوای میرزای شیرازی را مبنای رساله عملیه خویش قرار داد و در انطباق با فتاوای خود، با اضافات و اصلاحاتی (پاسخ به احتیاطات میرزا، رفع شبهه و اشکال از برخی پاسخ ها و اضافه کردنِ فتاوای خویش) آنرا طبع کرد و در چند رساله، به صورت پرسش و پاسخ منتشر نمود.
در آغاز یکی از این رساله ها چنین آمده است: این [تعداد] مسأله که در این اوراق مسطور است، از فتاوای جناب حجت الاسلام سیدنا الاستاد میرزای شیرازی(دام ظله) می باشد «مقلدین به آن عمل نمایند، صحیح است ان شاء الله. حرّره الأحقر فضل الله نوری، فی ۲۹ شهر صفر ۱۳۰۶»
برخی از رساله های شیخ شهید، به شرح ذیل است:
رساله ۶۰ مسأله/چاپ سنگی، تهران ۱۳۰۶، به کتابت احمد تفرشی
رساله ۲۳۶ مسئله(النافع المسائل یا زبدة المسائل)، ۱۳۰۵چاپ در تهران-۱۳۰۶چاپ در بمبئی، به کتابت عبدالحسین بن مفید شیرازی، موجود در کتابخانه دانشکده الهیات تهران(فهرست نسخ خطی ص ۲۴۳)
در سال ۱۳۱۱ق تحت نظر جامع مرجع شهید، این دو رساله (۶۰ و ۲۳۶ مسأله) با یکدیگر، تجمیع و در چاپخانه مفید عام پریس لاهور، تحت عنوان سؤال و جواب فقهی (۲۹۶ مسأله) به چاپ رسید.
اجوبة المسائل، به کتابت غلامحسین خوانساری در صفر ۱۳۰۸/موجود به شماره ۱۳۷۴۰ در فهرست آستان قدس رضوی، ج۲۳، ص ۶۳)
تقریظ شیخ در یکی دیگر از این رساله ها:
«...باکی نیست برای مقلدین، که عمل نمایند به آنچه در این رساله مذکور است. إِنْ شَاءَ اللَّٰهُ تعالی.حرّره الأحقر فضل الله نوری»
[۱]* درگذشته های دور، مقلدینِ مجتهدین، برای سؤالهای شرعی خود، ناچار بودند یا مستقیماً به مرجع خود مراجعه کنند یا به نمایندگان آن مرجع! و این امر مستلزم صرف وقت و طینمودن مسافت های بعضاً طولانی بود و متحمل شدن هزینه های زیاد و این در حالی بود که نمایندگان مجتهدین نیز برای کسب تکلیف و دریافت پاسخ، با همین مشکل مواجه بودند! از این رو مجتهد بصیر، مرجع شهید علامه شیخ فضل الله نوری(ره)، با عنایت به این مشکل و جهت تسهیل مقلدینِ خود و مقلدینِ میرزای شیرازی، دست به این ابتکار زده و نسبت به تنظیم و انتشار رسالههای مسائل احکامِ مبتلابه به شیوه پرسش و پاسخ، اقدام مینماید.
منابع:
الذریعة إلی تصانیف الشیعة، شیخ آقا بزرگ تهرانی
اَعیانُ الشّیعه،علامه سید محسن امین
شهداء الفضیلة، علامه امینی
کتاب مجموعه رسائل...شیخ شهید فضل الله نوری، محمد ترکمان
کتاب تنهای شکیبا، استاد علی ابوالحسنی(منذر)
مهدی انصاری، همایش دیده بان بیدار، حرم حضرت عبدالعظیم ع، ۹۶/۵/۱۸
نظر شما