بازدید رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) از پژوهشکده بین‌المللی عروة الوثقی

به گزارش خبرگزاری حوزه، آیت‌الله فاضل لنکرانی رییس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) از پژوهشکده بین‌المللی عروه الوثقی در قم بازدید کردند.

متن کامل سخنرانی آیت‌الله فاضل لنکرانی

الحمدلله رب‌العالمین و الصلاة و السلام علی سیدنا و نبینا ابی‌القاسم محمد و علی آله الطیبین الطاهرین المعصومین، سیما بقیة الله فی الارضین و لعنة الله علی اعدائهم اجمعین من الآن الی قیام یوم الدین.

توفیقی شد که هم به جهت زیارت جناب مستطاب حجت الاسلام والمسلمین مختاری و همچنین محققین این مؤسسۀ محترم که به نام مبارک عروة الوثقی است؛ این پژوهشکده بین‌المللی. الحمدالله توفیقی حاصل شد که خدمت برسم و از نزدیک جلسه‌ای و گفتگویی داشته باشیم. اصل این کار که بالاخره ما باید مبانی محکم دین، خصوصاً مبانی شیعه را که ما معتقدیم واقعاً آن دین حقیقی و آن مکتب حقیقی در مکتب شیعه است؛ یعنی حالا با قطع نظر از حقانیتش، شیعه خیلی حرف‌های اصیل و محکم دارد. واقعاً در همه ابعاد چه در اعتقادیات، چه در احکام، چه در اخلاق، چه در سیاسیات، واقعاً شیعه حرف‌های خیلی ناب و اصیل دارد که خب متأسفانه این مبانی و این حقایق، هزاران سال است در حوزه‌های علمیه نجف، قم و جاهای دیگر همین‌طور متوقف مانده و مراکز علمی دنیا هیچ اطلاعی از این مبانی ندارند.

حجت الاسلام والمسلمین مختاری حتماً یادشان هست که مرحوم والد ما، سال ۶۹ که برای عمل قلب به لندن رفتند، من همین‌طور در پرانتز عرض می‌کنم که این سفر با سفارش و تأکید خود رهبری بود؛ یعنی ایشان خیلی تأکید کردند که حتماً باید ایشان را ببرید و اینجا نگه ندارید. در آن سفر ما ۳۸ روز در لندن بودیم تا اینکه ایشان عمل قلب را انجام دادند. اما در آن سفر، والد ما (رضوان‌الله علیه) از مسئول آن سفارت که الان در تهران هستند و فردی بسیار خوش‌فکر و متدین است، پرسیدند که اگر دانشگاه‌های لندن و اروپا آرای شیعه را در مسائل مختلف بخواهند، از کجا سؤال می‌کنند؟ این سؤال خودش خیلی مهم بود؛ یعنی به فکر خیلی‌ها اصل این سؤال اصلاً نمی‌رسد. آن آقا گفت: یک مرکز اسماعیلیه در لندن وجود دارد و مرکز معظمی است که اینها معمولاً مسائل مربوط به شیعه را از آن طریق دنبال می‌کنند. ایشان خیلی متأثر شد.

بعد از آن سفر بود که در جلسه‌ای خدمت رهبری بودیم، حاج آقای ما به ایشان گفتند که باید در لندن یک مرکز اسلامی تأسیس کنید. تا آن موقع، یعنی تا سال ۶۹، نه امام و نه رهبری در لندن مرکزی نداشتند. بنده خوب یادم است که رهبری فرمودند: ضرورتی دارد؟ مثلاً چه خصوصیاتی دارد؟ همان‌جا بود که ایشان گفتند: لندن دروازه دنیاست؛ تمام فرقه‌ها، تمام گروه‌ها در آنجا پایگاه دارند، چرا شیعه نباید یک پایگاه خیلی عظیم و پرقدرتی از جهت علمی و معنوی داشته باشد؟ که بعد ایشان هم اقدام فرمودند و مرکز اسلامی را تأسیس کردند.

ببینید در سطح مراجع، این نگرانی و دغدغه و این خلأ را احساس می‌کردند که واقعاً در مراکز دنیا از شیعه، از جهات علمی شیعه، و معارف شیعه هیچ خبری نیست. اصلاً همین مرکز فقهی که ایشان گفتند در لندن تأسیس کنید، هدفشان این بود که نمی‌خواهیم حسینیه‌ای درست کنیم چون لندن پر از حسینیه‌ها و مساجد است. فرمودند الحمدالله اینها به اندازه کفایت وجود دارد. باید یک مرکزی درست کنیم که واقعاً کار علمی بکند. به یاد دارم که در همان مرکز، حدود ده دوازده موضوع به انگلیسی ترجمه شد و به دانشگاه‌های آنجا فرستاده شد و چقدر هم مورد استقبال قرار گرفت؛ مثلاً همین بحث تلقیح مصنوعی از نگاه شیعه.

می‌خواهم عرض کنم که واقعاً کاری که این مؤسسه و این پژوهشکده شروع کرده، آن هم با این سابقه، ریشه‌اش در یک فکر بلند است، ریشه‌اش در یک تشخیص به‌موقع بوده و بسیار بسیار ضرورت دارد؛ یعنی تنها راه انتقال معارف حوزه به دنیا این است که این به زبان‌های مختلف ترجمه بشود و به راحتی در اختیار مراکز علمی قرار داده بشود و بعد هم نشست‌هایی که قطعاً خود حضرت آقای مختاری حتماً این‌ها را در نظر دارید.

من پیشنهادی که می‌کنم این است که خودتان محققینی دارید که بحمدالله موضوعاتی را هم تحقیق می‌کنند، ولی تحقیقات مراکز معتبر دیگر که به زبان فارسی مطرح و چاپ شده را هم شما بگیرید و اگر خودتان خواستید اضافه‌ای کنید یا تلخیص کنید، آن را باز به زبان‌های مختلف ترجمه بکنید. ما امروز اولاً خود شما باز بهتر از من می‌دانید که واقعاً دنیا منتظر شنیدن این معارف شیعه است؛ در مسائل فراوان و مختلفی که وجود دارد، خود شبیه‌سازی مثلاً یکی از بحث‌های روز دنیاست که شیعه فقط یک حرف‌هایی دارد. سنی‌ها می‌گویند حرام است، مسیحیت می‌گویند حرام است، مذاهب دیگر همه می‌گویند حرام است؛ اما تنها فرقه‌ای که گفته به حسب اوّلی جایز است، شیعه و مراجع شیعه هستند. می‌گویند: بله اگر یک توالی فاسدی دارد به حسب ثانوی جلویش را می‌گیرند، ولی خب این خیلی حرف است.

بنده یک چیزی را یادم افتاد راجع به این فتوایی که رهبری در حرمت تولید سلاح‌های کشتار جمعی دادند؛ در مرکز ما دو سال به صورت خیلی مکتوم و بی‌سروصدا کار کردیم، هفت هشت تا مقاله جان‌دار خوب درآمد در تأیید این فتوا که البته بعضی از آقایون قبول نداشتن و گفتند ما این فتوا را قبول نداریم، آنها هم یک رساله‌ای نوشتند. آن هفت هشت مقاله منشأ یک همایش بین‌المللی فقه هسته‌ای شد. یکی از آن رساله‌ها، رساله‌ای بود که بنده نوشته بودم و دادیم به انگلیسی ترجمه کردند و تا آن زمان که آقای ظریف در مذاکرات تو رفت و آمدها بود، به‌گونه‌ای به ایشان رساندیم. با اینکه چاپ نکردیم، آن را تکثیر کرده بودند و یک وقتی به بنده خبر دادند که یکی از همین کاردینال‌ها از آمریکا آمده تهران در یک جلسه‌ای دعوت شده و گفته که من می‌خواهم با نویسنده این رساله ملاقات داشته باشم. از ما وقت گرفتند و آمدند قم و گفت واقعاً این برای من خیلی جالب است که اسلام یک چنین فکر بلندی دارد که تولید سلاح‌های کشتار جمعی را به این ادله قرآنی که شما آوردید، حرام می‌داند. ایشان گفت ما اول فکر می‌کردیم رهبری در ایران یک فتوای سیاسی دادند و مثلاً خواستند از جهت سیاسی یک دست پری داشته باشند، ولی شما مستند کردید به آیات قرآن، روایات، سیره خود پیامبر اسلام و این برای ما خیلی جالب است. این برای بنده خیلی جالب بود که یک کاردینال که در مراتب عالی معنوی مسیحیت است، به قم می‌آید و دنبال نویسنده می‌گردد.

به یاد دارم آن موقع که آقای صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی بود، از من دعوت کردند تهران و رفتیم آنجا سخنرانی کردم. آقای سلطانیه که در آژانس بین‌المللی، نماینده ایران بود، پای صحبت بنده نشسته بود. صحبت بنده که تمام شد، ما هیچ آشنایی هم با هم نداشتیم، آمدند و گفتند ای کاش این مطالبی که امروز گفتید در آن سال‌هایی که نماینده ایران بودم، می‌گفتید تا دستم بود و آنجا این حرف‌ها را مطرح می‌کردم. چقدر فقه شیعه زنده است، چقدر فقه شیعه حرف دارد برای زمان کنونی دنیا! که بنده به ایشان گفتم این اشکال از شماهاست. شماها باید بیایید سراغ حوزه از محققین حوزه بخواهید مطالب ناب را در اختیارتان بگذارند. می‌خواهم عرض بکنم این کار واقعاً بسیار کار مهمی است.

امروز بهترین نظریه راجع به زن را شیعه می‌تواند مطرح بکند. تمام احکام در همه جوانب، بهترینش را شیعه دارد؛ بهترین نظریه را راجع به کودک شیعه دارد. این هشت جلدی را که حتماً مرکز فقهی فرستادند خدمت شما راجع به احکام اطفال، این را در دو جلد خلاصه کردیم به زبان فارسی. اولاً یک خاطره‌ای عرض بکنم: جلد چهارم این که منتشر شد، نماینده یونسکو در تهران، شخصی به نام آقای سالارزاد بود. ایشان وقت گرفت و آمد نزد بنده و گفت: ما در سازمان ملل چند سال پیش از الازهر خواستیم یک کتابی راجع به حقوق کودک از دیدگاه اسلام به ما بدهند؛ یک کتاب خیلی محدودی دادند و اصلاً برای ما خیلی جالب نبود؛ اما شما الان هنوز تحقیقتان تمام نشده، چهار جلد، هر جلد ششصد صفحه، که این خیلی برای ما جالب بود. حتی آن موقع به ما گفتند اجازه بدید این را ترجمه کنیم، گفتم نه ما خودمان به‌وقتش ترجمه می‌کنیم.

واقعاً قوی‌ترین حرف‌ها را اسلام و شیعه راجع به کودک دارد. این همه دنیا دم از حقوق کودک می‌زند، این مطالبی که اسلام و شیعه دارد، آن را در دو جلد ترجمه کردیم. و این دو جلد الان به زبان انگلیسی، ترکی استانبولی و به زبان اسپانیولی و احتمالاً اردو در حال ترجمه است. می‌خواهیم عرض بکنیم واقعاً ما، یعنی طلبه‌ها و شما محققین و این مراکز، اول باید باور داشته باشیم که شیعه خیلی حرف دارد. این فرمایش را استاد ما آیت‌الله‌العظمی وحید (دام ظله) نقل می‌کردند که سنهوری کتاب الوسیط که شرح قانون مدنی مصر است، ده دوازده جلد است و هر جلدش بیش از هزار صفحه است، یک نفر نوشته که خیلی معروف است در دنیا. این کتاب را آن موقع که درس آقای آیت‌الله سید کاظم حائری می‌رفتیم، گاهی مطالبی از آن کتاب را نقل می‌کرد. سنهوری می‌گوید که من تأسفم این است وقتی کتابم تمام شد و چاپ شد، به مکاسب شیخ اعظم انصاری دست یافتم؛ دیدم چه تحقیقات جدید، قوی و محکمی در این کتاب وجود دارد.

علی ای حال، دست شیعه به برکت اهل بیت علیهم السلام پر است؛ به برکت اینکه با قرآن به طریق صحیح ارتباط دارند، دست شیعه پر است، و این مراکز باید این معارف را استخراج بکنند و در اختیار مراکز علمی دنیا قرار بدهند. واقعاً باید به شما تبریک عرض بکنم برای این پژوهشکده و عمده‌اش هم این است که یک شخصیتی مثل خود آقای مختاری که واقعاً هم علوم حوزوی را بسیار خوب دیده‌اند ایشان، کتاب‌هایی که این اواخر از ایشان چاپ شد، واقعاً کتاب‌های بسیار خوب و قابل استفاده‌ای است و هم با روش روز دنیا و مراکز علمی دنیا به خوبی ایشان آشنا هستند؛ یعنی آقای مختاری از شخصیت‌هایی هستند که همه این جامعیت را دارند و خدا را شکر می‌کنیم که ایشان در رأس این پژوهشکده قرار دارند و ما دعا می‌کنیم ان‌شاءالله آثار فاخری از این پژوهشکده روز به روز منتشر بشود و بسیار تأثیرگذار باشد در آن حرکت علمی دنیا. دنیا باید بیاید به سمت شیعه، بالاخره باید بیاید به سمت معارف ناب مکتب اهل بیت علیهم السلام. از این جهت خدا را شکر می‌کنیم، محققین برجسته‌ای هم که در اینجا وجود دارند، خدای تبارک و تعالی را شکر می‌کنیم. امیدواریم که ان‌شاءالله یک برگ بسیار زرین در تاریخ حوزه‌های علمیه خصوصاً حوزه علمیه قم باشد.

والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته.»