به گزارش خبرگزاری حوزه از اصفهان، اعضای دبیرخانه حوزه پیشرو و سرآمد حوزه علمیه اصفهان، طی دو جلسه با اعضای پیشنهادی کارگروه تخصصی تمدن نوین اسلامی ، به بررسی و تدوین نقشه راه عملیاتی برای اجرای منویات مقام معظم رهبری در بیانیه حوزه پیشرو و سرآمد پرداختند.
این نشست ها با حضور حجت الاسلام و المسلمین سید احمد سجادی ، ناظر و دعوتکننده کارگروه و عضو دبیرخانه حوزه پیشرو و سرآمد، جمعی از اعضای دبیرخانه، فرهیختگان و اساتید حوزه و دانشگاه برگزار شد و در آن جلسات به بحث و تبادل نظر پیرامون راهبردهای عملیاتیسازی « تمدن نوین اسلامی» پرداخته شد. این گفتگوها بر محوریت بیانیه راهبردی مقام معظم رهبری پیرامون «حوزه پیشرو و سرآمد» و لزوم گذر از رویکرد شعاری به عملیاتی تأکید داشتتند.
ضعف بینش تمدنی و لزوم «مسئلهمحوری»:
در ابتدا یکی از اساتید، با اشاره به تجربه دفتر تبلیغات اسلامی از سال ۹۳ در تغییر رویکرد به «مسئلهمحوری» به استخراج مسائل فرهنگی و انتخاب ۱۳ مسئله کلیدی اشاره کرد که «ضعف بینش تمدنی» یکی از آنها بود.
وی تأکید کرد : این ضعف در جامعه عمومی و به ویژه در محیط حوزه علمیه مشهود است. این استاد، تشکیل «میز تخصصی تمدن اسلامی» و فعالیتهای پژوهشی، آموزشی و فرهنگسازی آن را گامی مهم در جهت تبدیل شدن به مرجعیت علمی در حوزه تمدنپژوهی دانست. دغدغه اصلی وی، برخورد شعارگونه با اسناد بالادستی مانند بیانات رهبری و لزوم حرکت به سمت «عملیاتی کار کردن و رفتن به میدان» بود.
الزامات تربیت «طلبه تمدناندیش»:
ویژگیهای یک «طلبه تمدناندیش» و الزامات تربیت وی نیز مورد بررسی قرار گرفت. از جمله ویژگیهای این طلاب، داشتن بینش کلاننگر و تاریخی، رواداری و تعامل سازنده، ترکیب دانشها و مهارتهای چندبعدی (فراتر از فقه و یادگیری زبانهای بینالمللی)، مسئولیتپذیری اجتماعی، خلاقیت و نوآوری، رهبری جمعی و مدیریت جهادی، و آیندهنگری (ترسیم افق ۵۰ ساله تمدن اسلامی) عنوان شد.
در این جلسه برای تربیت چنین طلبهای، چهار الزام کلیدی مطرح شد، نخست تغییر در نظام آموزشی حوزه، دوم فعالیتهای فرهنگی و فضاسازی، سوم ارزیابی و گزینش و آخر همکاریهای فرابخشی است.
نظریهپردازی در دولت اسلامی و شناخت مبانی تمدن غرب
در بخش دیگری از این نشستها، اساتید بر لزوم دقت در کلام حکیمانه مقام معظم رهبری و مراحل پنجگانه تحقق تمدن اسلامی (انقلاب اسلامی، نظام اسلامی، دولت اسلامی، جامعه اسلامی و تمدن اسلامی) تأکید شد.
یکی از اساتید بیان داشت: در حال حاضر در مرحله «دولت اسلامی» هستیم و تمرکز اصلی باید بر نظریهپردازی در این حوزه و همچنین «جامعه اسلامی» قرار گیرد.
وی انتقاد کرد : عدم وجود پیام واحد در حوزه علمیه در خصوص چیستی دولت اسلامی و شاخصههای جامعه اسلامی، تحقق مراحل بعدی را با چالش مواجه میسازد.
دیگر استاد حاضر، بر لزوم تعامل بین مراکز حوزوی و دانشگاهی تأکید کرد و ضرورت شناخت طلاب از مبانی تمدن غرب، مدرنیته و پستمدرنیته را یادآور شد.
وی خواستار گنجاندن درسهایی در خصوص شناخت تمدن غرب و مقابله با آن در سرفصلهای آموزشی حوزه علمیه شد. همچنین، ضعف حوزه علمیه اصفهان در حوزه رسانه به عنوان یکی از بزرگترین نقاط ضعف جریان انقلابی و تمدنساز اسلامی مطرح و بر لزوم فعالیت جدی در این زمینه تأکید شد.
بر «فعالیت عملی» و «جاری کردن تمدن در حوزههای علمیه» مطابق با فرمایش مقام معظم رهبری تأکید شد و ابراز امیدواری گردید که این رویکرد به تربیت «طلبه تمدناندیش» و بالندگی «تمدن نوین اسلامی» منجر شود. این نشستها، گامی مهم در جهت حرکت از تبیین نظری به سوی برنامهریزی عملیاتی برای تحقق اهداف بیانیه «حوزه پیشرو و سرآمد» و نقشآفرینی فعال حوزه علمیه در ساخت تمدن نوین اسلامی بود.
نگرانی از نگاه گذرا و ضرورت نقشه راه مدون
در ادامه و جلسه دوم این سلسه نشست ها، یکی از اساتید با اشاره به استقبال عمومی از مباحث تمدنی، بر لزوم بهرهگیری از ظرفیتهای موجود در این زمینه تأکید کرد و گفت: مردم اکنون پذیرش بیشتری برای بحثهای تمدنی دارند.
وی با استناد به سخنان رهبر معظم انقلاب در خصوص دفاع مقدس، فلسطین و مقایسه تمدن مادی غرب با تمدن اسلامی، بیان داشت : این مباحث نه تنها منافاتی با هدف نهایی رسیدن به تمدن اسلامی ندارد، بلکه میتواند در این مسیر راهگشا باشد.
این استاد با تأکید بر جنبههای قوی تمدن اسلامی در مقایسه با تمدن غرب، افزود: ما میتوانیم با برجسته کردن نقاط قوت خودمان، به ابطال نقاط ضعف تمدن غرب بپردازیم.
وی یکی از چالشهای اساسی در این مسیر را ضعف رسانهای حوزه علمیه دانست و تأکید کرد: رسانه نباید تنها به معنای تلویزیون و صدا و سیما باشد، بلکه فضای تبلیغی و تبلیغات درونی حوزه نیز باید مورد توجه قرار گیرد.
این استاد همچنین بر لزوم معرفی و برجسته کردن چهرههای شاخصی که دارای نگاه تمدنی بودهاند، مانند شهید مطهری و شهید صدر، تأکید کرد و گفت: در حال حاضر، حوزه علمیه کمتر به معرفی این چهرهها میپردازد و بیشتر بر روال سنتی و اجتهادگونه تمرکز دارد.
وی پیشنهاد کرد : دروس مرتبط با تمدن در سرفصلهای آموزشی حوزه گنجانده شود و از تمرکز صرف بر فقه و اصول به سمت مباحث تمدنی نیز حرکت صورت گیرد. همچنین، بر لزوم استفاده از تجربیات سایر استانها و مراکز حوزوی که در زمینه تمدن اسلامی پیشگام بودهاند، تأکید شد و همافزایی با این مراکز به عنوان راهی برای پیشبرد اهداف معرفی گردید.
نقد نگاه سطحی و تأکید بر بنیادهای تمدنی
حجت الاسلام عزیزی، با اشاره به دغدغههای خود در زمینه پیگیری پیامهای تمدنی، نسبت به نگاه گذرا و احساسی به این موضوعات ابراز نگرانی کرد.
وی اقدامات ستادی و زودگذر را ناکارآمد دانست و گفت: جنبههای تبلیغی و شعاری در این زمینه بیشتر است.این استاد با اشاره به وضعیت نامطلوب کنونی بیان داشت: تمدن اسلامی، تمدن ساختمانگران نیست؛ ما بنیادهای اصلی تمدنی را فراموش کردهایم و به سمت ظواهر مانند ساختمانسازی روی آوردهایم.
این استاد حوزه بر اهمیت حس کنجکاوی و عطش علمی در طلاب تأکید کرد و خواستار برنامهریزی و ارائه نقشه راهی مدون برای تحقق تمدن اسلامی شد.
مفهوم «تمدن ایرانی اسلامی« و نقش انقلاب اسلامی
استاد دیگری، ضمن اشاره به تبار تاریخی چند هزار ساله ایران، بر مفهوم «تمدن ایرانی اسلامی» تأکید کرد و منظور از آن را تمدنی دانست که در سرزمین ایران شکل گرفته و ایرانیان با هویت و تاریخ خود در آن نقش دارند.
وضعیت حوزههای علمیه و مسئولیت حوزویان
استاددیگر، ضمن ابراز شگفتی از عمق تفکر مقام معظم رهبری، بیان داشت : حوزههای علمیه امروز گاهی از مردم و حتی از اهداف انقلاب عقبتر هستند.
وی با تأکید بر مسئولیت سنگین حوزویان، مسئولیت برنامهریزی دقیق و بدون فوت وقت را یادآور شد و اربعین را نمونه کوچکی از تمدن اسلامی دانست که میتوان از آن الگو گرفت.
محورهای تمدن اسلامی و لزوم مطالعه بیانیهها
در پایان، استادی دیگر به پنج محور اصلی بیانیه حوزه پیشرو در خصوص تمدن اسلامی (توحید، تکریم انسان، عدالت، آزادی و مجاهدت عمومی) و همچنین محورهای بیانیه گام دوم انقلاب (علم و پژوهش، معنویت و اخلاق، عدالت اجتماعی و مبارزه با فساد، سبک زندگی، استقلال و آزادی) اشاره کرد و از حضار خواست تا این بیانیهها را مطالعه کرده و از ایراد گرفتن به ساختمانهای حوزه پرهیز کنند.
تأکید بر الگوی پیشرفت اسلام ایرانی و نقش حوزه
نکتهی دیگری که مورد تأکید قرار گرفت، خاستگاه تمدن اسلامی را حوزههای علمیه دانست. بیان شد که متأسفانه نظریهپردازان تمدنی، اعتقادی به تمدن قرآنی و اسلامی ندارند و حمایت از حوزههای علمیه در این زمینه ضروری است، چرا که این خاستگاه در دانشگاهها با قوت و صلابت لازم پیش نمیرود و بیشتر به صورت تکنگاری است.
گزارش از: سید امیر حسین ابطحی
نظر شما