به گزارش خبرگزاری حوزه، نشست تخصصی بررسی مدل توسعه کشاورزی ایران با همکاری ستاد راهبردی کشاورزی حوزههای علمیه در مرکز اندیشکده قدر قم برگزار شد. در این نشست دکتر هاشم سوداگر دبیر هسته سیاست کشاورزی و منابع طبیعی مرکز رشد دانشگاه امام صادق(ع) به ارائه تحلیل خود از مسائل کشاورزی ایران پرداخت.
وی با طبقهبندی مسائل کشاورزی در سه سطح گفت: ۱. سطح واحد تولید (مزرعه) : مسائل معیشتی، درآمدی و کرامت کشاورز و خانوادهاش ۲. سطح زنجیره ارزش: موضوعات تامین مالی، فناوری، بهرهوری و بازار ۳. سطح سیاستگذاری کلان: مسائل حاکمیتی و راهبردی
سوداگر با نقد روایتهای رایج از تاریخ کشاورزی ایران تأکید کرد: برخلاف تصور موجود، نظام تولید کشاورزی ایران همواره خانوادهمحور بوده است. واحدهای اصلی تولید در اختیار کشاورزان صاحبنظری بوده که مالک اعیان کشاورزی بودند و اربابان عمدتاً متولی زنجیره ارزش از تامین نهادهها تا بازاررسانی بودند.
وی با اشاره به نظام عشایری موجود در کشور افزود: در این نظام نیز خانوادههای عشایری مالک دام و اعیان مراتع بودند و نهادهای مدیریتی نقش هماهنگکننده در زنجیره ارزش ایفا میکردند.
سوداگر خاطرنشان کرد: این نظام تاریخی کارکردهای خاص خود را داشته و نیازمند بررسی دقیقتر در دورههای مختلف تاریخی است. روحانیت میتواند با بهرهگیری از این تجربیات تاریخی، در طراحی مدل توسعه کشاورزی ایران نقش آفرینی کند.
در ادامه نشست دکتر سوداگر به تحلیل تاریخی نظام کشاورزی کشور پرداخت و با اشاره به ساختار سنتی مبتنی بر روابط عشیرهای و اربابرعیتی گفت: این نظام اگرچه در دورههایی با آموزههای اسلامی تلفیق شده، اما همواره با ظلمهایی همراه بوده است.
سوداگر با تحلیل دوره قاجار و پهلوی افزود: از اواخر قاجار، نظام کشاورزی ایران وارد دوره افول شد. اصلاحات ارضی و برنامههایی مانند اسکان عشایر و اصل چهار ترومن نه با هدف توسعه، بلکه تحت تأثیر رقابتهای استعماری و مطامع سیاسی انجام شد.
وی به وضعیت کنونی نیز اشاره کرد و گفت: پس از حذف اربابان، دولت با ایجاد نهادهایی مانند تعاونیهای روستایی سعی در پر کردن خلاء مدیریتی کرد. در دورههایی نیز رویکردهای جهادی دنبال شد، اما هیچگاه به تعادل مطلوب نرسیدیم.
این پژوهشگر مسائل کشاورزی با انتقاد از رویکردهای متعارض فعلی هشدار داد: امروز شاهد تقابل نگاههای چپ و سرمایهداری در نظام کشاورزی هستیم بدون آنکه خوانش اسلامی منسجمی ارائه شود. این آشفتگی نظری مانع شکلگیری الگوی بومی توسعه کشاورزی شده است.
وی بر ضرورت بازخوانی تجربیات تاریخی با محوریت آموزههای اسلامی تأکید کرد و گفت: روحانیت میتواند با ارائه الگوی مبتنی بر عدالت و کارآیی، زمینه ساز شکلگیری نظام کشاورزی بومی و متعادل شود.
در ادامه نشست تخصصی مدل توسعه کشاورزی ایران، دکتر سوداگر به تبیین نقش محوری روحانیت در احیای نظام کشاورزی مبتنی بر ارزشهای اسلامی پرداخت و با استناد به تجربیات تاریخی گفت: روحانیت میتواند با الهام از سیره ائمه اطهار(ع) و با استفاده از آموزههایی مانند وقف، خمس و زکات، زمینهساز ایجاد تعاونیهای اسلامی شود.
سوداگر افزود: در متون اسلامی، نمونههای متعددی از همکاریهای اقتصادی و تعاونی وجود دارد که میتواند الگوی مناسبی برای طراحی نظام کشاورزی باشد. روحانیت با ترویج این الگوها میتواند به کاهش ریسک تولید و افزایش سودآوری کشاورزان خرد کمک کند.
وی با اشاره به ظرفیتهای حوزههای علمیه گفت: شبکه گسترده مساجد و هیئتهای مذهبی میتواند به عنوان بستری برای تشکیل تعاونیهای محلی مورد استفاده قرار گیرد. روحانیان با آگاهی از شرایط بومی هر منطقه، میتوانند به عنوان تسهیلگران توسعه کشاورزی عمل کنند.
سوداگر در پایان بر ضرورت تدوین الگوی اسلامیایرانی توسعه کشاورزی تأکید کرد و گفت: این الگو باید تلفیقی از دانش بومی کشاورزان، تجربیات جهانی و آموزههای اسلامی باشد که روحانیت میتواند نقش محوری در این تلفیق ایفا کند.
انتهای پیام/
نظر شما