بخش مهمی از مشکلات دینداری ناشی از تبلیغ نادرست ما است

به گزارش خبرگزاری حوزه از تهران، حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا پناهیان، استاد حوزه و تولیت مرکز تخصصی تبلیغ دارالحکمه، در مراسم آغاز سال تحصیلی جدید این مرکز تخصصی که با حضور اساتید و مبلغان در مرکز تخصصی تبلیغ دارالحکمه تهران برگزار شد با بررسی آسیب‌های تبلیغ دین در شرایط کنونی پرداخت و تأکید کرد: بخش قابل توجهی از مشکلات دینداری جامعه امروز، نتیجه تبلیغ و تعلیم نادرست دین است. جامعه امروز بیش از هر زمان دیگری آمادگی پذیرش دین را دارد، در دورانی که گرایش‌های غرب‌گرایانه رو به افول رفته و عقلانیت عمومی در حال رشد است، دین‌گریزی و یا ضعف دینداران نشان می‌دهد که دین به درستی معرفی نشده است.

حجت الاسلام و المسلمین پناهیان با تأکید بر ضرورت "زمان‌شناسی" در تبلیغ گفت: رشد علوم تجربی، پذیرش بسیاری از آموزه‌های دینی را آسان کرده است. وقتی علم، آثار مثبت مهار لذت‌های ناسالم را تأیید می‌کند، طبیعی است که جامعه راحت‌تر دین را بپذیرد؛ اما تبلیغ ناصحیح بویژه از نظر محتوایی این فرصت را از بین می‌برد.

وی با تصریح به اهمیت محتوا نسبت به فن تبلیغ افزود: محتواهای سنتی تبلیغ، نه تنها پاسخگوی نیاز امروز جامعه نیست، بلکه در مواردی اثرات مخرب دارد. در گذشته عمده آثار کلامی برای اثبات حقانیت ولایت نوشته می‌شد، اما امروز مردم دغدغه‌ها و نیازها نشان می‌دهد ما باید از شیوه حکمرانی ولی خدا سخن بگوییم که باعث افتخار این مکتب در جهان است.

نمونه‌هایی از تبلیغ معکوس

این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به تجربیات میدانی خود گفت: برخی مباحث اگرچه صحیح هم باشند ولی موجب ولایت‌گریزی جوانان شده است چرا که ناقص به آن پرداخته شده و ابعاد مهم‌تر ولایت مورد غفلت قرار گرفته‌اند. ولایت فقط از ما اطاعت نمی‌خواهد بلکه می‌خواهد قدرت تشخیص ما را بالا ببرد. یکی از راهکارها این امر نیز تحول و تولید دانش تبلیغ و نیز راه‌حل اساسی عبور از این بحران، ایجاد یک تحول جدی در عرصه تبلیغ دین است.

وی خاطرنشان کرد: حوزه علمیه بیش از هر زمان دیگری به تولید "دانش تبلیغ" نیاز دارد؛ دانشی که برآمده از قرآن و سنت باشد و بتواند بسته‌های معرفتی متناسب با نیازهای جامعه امروز و متن دین ارائه دهد.

نقد ساختار آموزشی موجود

وی با انتقاد از ساختار آموزشی موجود در حوزه‌های علمیه تصریح کرد: طلاب باید از ابتدای مسیر آموزشی با مقوله تبلیغ و نیازهای واقعی جامعه آشنا شوند. قدم اول این است که خود ذهنیت صحیحی از دین پیدا کنند. هم اکنون قدرت ارزیابی‌های دقیق علمی از نوع تأثیری که یک فعالیت تبلیغی بر انواع مخاطبان دارد وجود ندارد و ارزیابی‌ها نوعاً نادرست است. کما اینکه تلقی غیر علمی بودن امر تبلیغ و عدم نیاز به تخصص برای تولید محتوای مناسب نابجاست.

نیاز به اجتهاد در تبلیغ و رسالت سطح چهار

استاد پناهیان در پایان بر لزوم برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی و نقد محتوا و روش‌های تبلیغی موجود تأکید کرد و گفت: باید جامعه را از بیان ضعیفی که اثر معکوس بر مخاطب دارد نجات داد و با اجتهاد در متون دینی به محتوای صحیح و مناسب دست یافت. چطور ممکن است یک حکم ساده فقهی نیاز به اجتهاد داشته باشد اما تولید محتوای صحیح برای انواع مخاطبان که انگیزه دینداری پیدا کنند نیاز به اجتهاد نداشته باشد. سطح چهار رشته تبلیغ برای این است که زمینه‌ساز کار اجتهادی در دانش تبلیغ در تمامی زمینه‌ها باشد و انتظار می‌رود شما فضلای محترم عزم خود را برای تحقق تحول در تبلیغ بویژه در زمینه‌های محتوایی جزم بفرمایید.