به گزارش خبرگزاری حوزه، حجتالاسلام والمسلمین سیدعلیرضا تراشیون، کارشناس و مشاوره خانواده به پرسش و پاسخی در موضوع «مدیریت رفتار نوجوانان پرخاشگر» پرداخت که تقدیم شما فرهیختگان می شود.
* سن بلوغ فرزندان چالشبرانگیز است. والدین چگونه میتوانند در این مرحله با فرزندان خود برخورد مؤثر و سازنده داشته باشند؟
اگر بخواهم یک تعبیر ساده برای خانوادههای عزیز به کار ببرم، باید بگویم که دوره بلوغ یا همان دوره نوجوانی، شبیه به «آتش زیر خاکستر» است.
در این مرحله، آستانه تحمل فرزند پایین میآید، روحیات او حساستر میشود، و رفتارهای پرتنش بیشتر بروز میکند. در این دوره، زمینه پرخاشگری در نوجوانان افزایش پیدا میکند، همچنین تمایل به کنارهگیری و خانهگریزی در آنها مشاهده میشود.
البته منظور از خانهگریزی الزاماً فرار از خانه نیست، بلکه گاهی به معنای کناره گرفتن از والدین، خلوت گزیدن در اتاق شخصی و گذراندن زمان طولانی با گوشی همراه است.
در چنین شرایطی، اصل اول در مواجهه با نوجوان «مدارا» است. اما مدارا به معنای رها کردن و بیتوجهی نیست؛ بلکه «مدارای تربیتی» مدنظر است.
مدارا از جنس تربیت یعنی دادن امتیازهای حسابشده و متناسب با شرایط. بهعنوان نمونه، زمانیکه نوجوان درخواستی از ما دارد، گاهی اگر این درخواست با قربانصدقه و محبت همراه شود، او همکاری بیشتری نشان میدهد.
اما اگر صرفاً درخواست کنیم بدون مقدمه محبتآمیز، احتمالاً مقاومت کرده و حتی صریحاً مخالفت میکند. بنابراین، در چنین شرایطی باید از «مدارای تربیتی» استفاده کنیم.
برای مثال، فرض کنید نوجوان میخواهد مسابقه فوتبال تلویزیونی را تماشا کند.
در همین زمان ما نیاز داریم که برای خانه نان تهیه شود. اگر او را دقیقاً در لحظه شروع مسابقه برای خرید نان بفرستیم، احتمالاً مقاومت خواهد کرد.
اما اگر مدارا کنیم و بگوییم: «پسرم، مسابقه فوتبال را ببین، بعد از پایان آن لطفاً برای خرید نان برو»، هم خواسته او رعایت شده و هم کار ما انجام میشود. این همان «مدارای تربیتی» است که تنشها را کاهش میدهد و باعث میشود نوجوان راحتتر همکاری کند.
نکته مهم دیگر این است که هرگز نباید از بالا به نوجوان نگاه کنیم. این نگاه تحکمی و زورمدارانه باعث افزایش فاصله عاطفی میشود. بهجای آن، باید در جایگاه یک همراه و یک دوست در کنار نوجوان قرار بگیریم. ارتباط چهرهبهچهره و گفتوگوی محترمانه، زمینه را برای کاهش تنشها و تقویت ارتباط متقابل فراهم میکند.
نکته پایانی این است که در مواجهه با نوجوان باید اولویت را به او بدهیم. مقصود از اولویت این نیست که هر خواسته او بیقید و شرط برآورده شود، بلکه یعنی در موقعیتهایی که انتخاب بین خواسته والد و فرزند وجود دارد، بهتر است گاهی اولویت را به او بسپاریم.
برای نمونه، فرض کنید پدر قصد دارد اخبار تلویزیون را تماشا کند و در همان زمان نوجوان میخواهد مسابقه فوتبال مورد علاقهاش را ببیند.
در چنین شرایطی، اگر پدر اولویت را به فرزند بدهد، در حقیقت امتیازی به او داده است. نتیجه این رفتار آن است که نوجوان بعدها پذیرای حرفهای والدین خواهد بود و تعامل سازندهتری شکل میگیرد.
البته لازم است والدین در این موقعیتها موضوع را شفافسازی کنند. به این معنا که پدر با آرامش بگوید: «پسرم، من هم دوست داشتم اخبار امروز را ببینم، اما چون میدانم تو علاقه داری مسابقه فوتبال را تماشا کنی، ترجیح میدهم اولویت با تو باشد.»
این اطلاعرسانی بسیار مهم است، زیرا نوجوان درک میکند که والد آگاهانه کوتاه آمده و برای او ارزش قائل شده است. همین نکته ساده، اما کلیدی، در کاهش تنشها و تقویت اعتماد و احترام متقابل نقش مهمی ایفا میکند.
برای مطالعه متن کامل سخنان حجتالاسلام والمسلمین سیدعلیرضا تراشیون، کارشناس و مشاوره خانواده اینجا را کلیک نمایید.
نظر شما